{"id":10020,"date":"2021-02-01T09:37:17","date_gmt":"2021-02-01T08:37:17","guid":{"rendered":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/?p=10020"},"modified":"2021-02-01T09:45:58","modified_gmt":"2021-02-01T08:45:58","slug":"europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/","title":{"rendered":"Europa \u015arodkowa jako wsp\u00f3lnota aspiracji"},"content":{"rendered":"\n<p>Otwiera si\u0119 w\u0142a\u015bnie nowa dekada XXI wieku. Dekada niepewno\u015bci, zw\u0142aszcza w efekcie globalnej pandemii i jej gospodarczych skutk\u00f3w, ale tak\u017ce nadziei. Dekada szans na cywilizacyjn\u0105 i ekonomiczn\u0105 odbudow\u0119, tworzenie \u015bwiata lepszego ni\u017c dotychczas, sprawiedliwszego, bardziej zielonego, przestrzegaj\u0105cego zasad zr\u00f3wnowa\u017conego rozwoju. Wpatruj\u0105c si\u0119 w przysz\u0142o\u015b\u0107, szukamy obszar\u00f3w, kt\u00f3re b\u0119d\u0105 o\u015brodkami dynamicznych, pozytywnych przemian. Jestem pewien, \u017ce w skali europejskiej i globalnej do takich miejsc b\u0119dzie nale\u017ca\u0142a Europa \u015arodkowa.<\/p>\n<p>Europa \u015arodkowa czy te\u017c Europa \u015arodkowo-Wschodnia (tych poj\u0119\u0107 cz\u0119sto u\u017cywa si\u0119 zamiennie) jest znacz\u0105cym bytem regionalnym, jest wsp\u00f3lnot\u0105 losu, kt\u00f3ra ma wymiar tyle\u017c geograficzny, polityczny i gospodarczy, co zarazem ideowy i kulturowy. Je\u015bli idzie o po\u0142o\u017cenie na mapie, postrzega si\u0119 j\u0105 jako obszar mi\u0119dzy Morzem Ba\u0142tyckim, Adriatyckim i Czarnym lub (cho\u0107 to zbytnie uproszczenie) mi\u0119dzy Niemcami a Rosj\u0105. Przede wszystkim jednak stanowimy wsp\u00f3lny kr\u0105g pami\u0119ci. Naszym udzia\u0142em by\u0142y podobne do\u015bwiadczenia historyczne, zw\u0142aszcza w dramatycznym XX wieku. Doznali\u015bmy z\u0142a dw\u00f3ch totalitaryzm\u00f3w, brunatnego i czerwonego, kt\u00f3re nas d\u0142awi\u0142y i prze\u015bladowa\u0142y. Ale mamy te\u017c wspania\u0142e, chlubne do\u015bwiadczenia z dawniejszych stuleci. Z okresu XV\u2013XVII wieku, z epoki nazywanej \u201eEurop\u0105 dynastii Jagiellon\u00f3w\u201d, a potem Rzecz\u0105pospolit\u0105 Wielu Narod\u00f3w, kiedy uda\u0142o si\u0119 stworzy\u0107 na du\u017cej cz\u0119\u015bci tego obszaru dobrowoln\u0105 uni\u0119 polityczn\u0105, prekursork\u0119 dzisiejszej Unii Europejskiej, tworz\u0105c\u0105 przyjazny dom dla licznych kultur i religii, rz\u0105dz\u0105c\u0105 si\u0119 zasadami praworz\u0105dno\u015bci, parlamentaryzmu i demokracji. Lekcj\u0119 z tych do\u015bwiadcze\u0144, zar\u00f3wno z\u0142ych, jak i dobrych, niesiemy w przysz\u0142o\u015b\u0107. Jako uniwersaln\u0105 przestrog\u0119, a tak\u017ce inspiracj\u0119 do dzia\u0142ania dla dobra wsp\u00f3lnego, dla pomy\u015blno\u015bci naszego regionu i ca\u0142ej zintegrowanej Europy.<\/p>\n<p>Wa\u017cny jest tak\u017ce opis Europy \u015arodkowej w kategoriach warto\u015bci. Przynale\u017c\u0105c od ponad tysi\u0105ca lat do zachodniego kr\u0119gu cywilizacyjnego, wsp\u00f3\u0142dzielimy jego ideowe fundamenty. Sugestywnie przedstawi\u0142 Europ\u0119 \u015arodkow\u0105 Milan Kundera, nazywaj\u0105c j\u0105 \u201eZachodem porwanym\u201d, czyli cz\u0119\u015bci\u0105 zachodniej wsp\u00f3lnoty kulturowej, kt\u00f3ra wbrew swej woli znalaz\u0142a si\u0119 pod sowieck\u0105 \u2013 imperialn\u0105, autorytarn\u0105, niezdoln\u0105 do racjonalnego gospodarowania \u2013 dominacj\u0105. Trzeba jednak podkre\u015bli\u0107, \u017ce nasze przywi\u0105zanie do warto\u015bci, kt\u00f3re zbudowa\u0142y kultur\u0119 europejsk\u0105, nie jest bezrefleksyjne. Lepiej mo\u017ce ni\u017c inni znamy wysok\u0105 cen\u0119, jak\u0105 trzeba p\u0142aci\u0107 za ich obron\u0119. Jeste\u015bmy \u015bwiadomi, \u017ce nale\u017cy kultywowa\u0107 i godzi\u0107 wolno\u015b\u0107 z odpowiedzialno\u015bci\u0105, prawa z powinno\u015bciami, indywidualizm z solidarno\u015bci\u0105, postaw\u0119 krytycyzmu, innowacyjno\u015bci i modernizacji z piel\u0119gnowaniem dziedzictwa i tradycji, kt\u00f3re okre\u015blaj\u0105 nasz\u0105 to\u017csamo\u015b\u0107.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-pullquote\" style=\"border-color:#cf2e2e\"><blockquote class=\"has-text-color has-vivid-red-color\"><p><strong><strong>EUROPA \u015aRODKOWA MO\u017bE S\u0141U\u017bY\u0106 INSPIRACJ\u0104, JAK POZYTYWNE EFEKTY PRZYNOSZ\u0104 WSP\u00d3\u0141PRACA, TWORZENIE WSP\u00d3LNYCH INICJATYW I PRZEDSI\u0118WZI\u0118\u0106.<\/strong><\/strong><\/p><\/blockquote><\/figure>\n\n\n\n<p>Timothy Garton Ash na progu historycznego prze\u0142omu 1989 roku pisa\u0142, \u017ce idea Europy \u015arodkowej wyrywa \u015bwiat zachodni z zimnowojennych nawyk\u00f3w my\u015blowych, rzuca wyzwanie utartym poj\u0119ciom i priorytetom, ale ma w zamian co\u015b nowego do zaoferowania. Ta opinia wydaje si\u0119 aktualna tak\u017ce dzisiaj, gdy uczestnictwo kraj\u00f3w Europy \u015arodkowej w UE i NATO jest wa\u017cn\u0105, utrwalon\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 \u0142adu europejskiego i atlantyckiego oraz gdy nasz region, ciesz\u0105cy si\u0119 mocnym wzrostem gospodarczym, dokona\u0142 istotnego skoku cywilizacyjnego. R\u00f3wnie\u017c dzisiaj idea Europy \u015arodkowej ci\u0105gle niesie w sobie dynamizm i pozytywn\u0105 tre\u015b\u0107. Gdybym mia\u0142 w skondensowany spos\u00f3b zaprezentowa\u0107 wsp\u00f3\u0142czesne oblicze Europy \u015arodkowej, w tym Polski jako najwi\u0119kszego kraju tego regionu, to powiedzia\u0142bym: wsp\u00f3lnota sukcesu i jednocze\u015bnie wsp\u00f3lnota aspiracji.<\/p>\n\n\n\n<p>Europa \u015arodkowa stanowi znakomity przyk\u0142ad, jak pot\u0119\u017cn\u0105, tw\u00f3rcz\u0105 si\u0142\u0105 jest wolno\u015b\u0107. Wolno\u015b\u0107, kt\u00f3rej siostrami s\u0105: swoboda gospodarcza, przedsi\u0119biorczo\u015b\u0107, samorz\u0105dno\u015b\u0107. Otwieraj\u0105 one przestrze\u0144 do realizacji \u015bmia\u0142ych ambicji i aspiracji. Razem z wolno\u015bci\u0105 przychodzi rozw\u00f3j. Trzy dekady, kt\u00f3re min\u0119\u0142y od upadku komunizmu, od prze\u0142omu w naszym regionie zainicjowanego przez polski ruch \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d \u2013 to opowie\u015b\u0107 o wielkim sukcesie gospodarczym, awansie spo\u0142ecznym i cywilizacyjnym, jaki rzadko kiedy dokona\u0142 si\u0119 w dziejach \u015bwiata w tak kr\u00f3tkim czasie. Polska i ca\u0142a Europa \u015arodkowa s\u0105 fascynuj\u0105cym \u015bwiadectwem mo\u017cliwo\u015bci, kt\u00f3re daje wolno\u015b\u0107.<\/p>\n\n\n\n<p>Mo\u017cemy tak\u017ce s\u0142u\u017cy\u0107 inspiracj\u0105, jak pozytywne efekty przynosz\u0105 wsp\u00f3\u0142praca, tworzenie wsp\u00f3lnych inicjatyw i przedsi\u0119wzi\u0119\u0107. To dzi\u0119ki nim Europa \u015arodkowa przesta\u0142a by\u0107, jak w czasach dla nas niepomy\u015blnych, peryferyjn\u0105 przestrzeni\u0105 mi\u0119dzy Zachodem i Wschodem, mi\u0119dzy imperialnymi pot\u0119gami \u2013 sta\u0142a si\u0119 natomiast struktur\u0105 po\u0142\u0105czon\u0105 wielorakimi wi\u0119ziami, \u015bwiadom\u0105 swych interes\u00f3w i maj\u0105c\u0105 wp\u0142yw na bieg spraw europejskich. Uda\u0142a nam si\u0119 emancypacja Europy \u015arodkowo-Wschodniej, jeste\u015bmy podmiotem proces\u00f3w politycznych i cywilizacyjnych.<\/p>\n\n\n\n<p>Chc\u0119 zwr\u00f3ci\u0107 Pa\u0144stwa uwag\u0119 na trzy wa\u017cne p\u0142aszczyzny wsp\u00f3\u0142pracy \u015brodkowoeuropejskiej, maj\u0105ce znaczenie nie tylko regionalne, ale istotne te\u017c w wymiarze unijnym, atlantyckim, a nawet globalnym. Pierwsz\u0105 z nich jest Grupa Wyszehradzka, o najd\u0142u\u017cszym sta\u017cu, skupiaj\u0105ca Polsk\u0119, Czechy, S\u0142owacj\u0119 i W\u0119gry. Zainicjowana w 1991 roku, jako platforma dialogu politycznego i koordynacji d\u0105\u017ce\u0144 do cz\u0142onkostwa w NATO i UE, udowodni\u0142a swoj\u0105 przydatno\u015b\u0107 tak\u017ce po osi\u0105gni\u0119ciu tych strategicznych cel\u00f3w. Dzi\u015b jest jednym z najwa\u017cniejszych czynnik\u00f3w aktywizowania wsp\u00f3\u0142pracy regionalnej w Europie \u015arodkowej i porozumienia w sprawach europejskich.<\/p>\n\n\n\n<p>Druga z p\u0142aszczyzn to Bukareszta\u0144ska Dziewi\u0105tka. Nale\u017c\u0105 do tej struktury kraje wschodniej flanki NATO: Polska, Rumunia, Litwa, \u0141otwa, Estonia, W\u0119gry, S\u0142owacja, Czechy i Bu\u0142garia. Zawi\u0105zana zosta\u0142a w 2015 roku w Bukareszcie, gdzie podpisali\u015bmy wsp\u00f3ln\u0105 deklaracj\u0119, \u017ce po\u0142\u0105czymy wysi\u0142ki na rzecz zapewnienia, tam, gdzie to konieczne, \u201esilnej, wiarygodnej, zr\u00f3wnowa\u017conej obecno\u015bci wojskowej\u201d NATO w regionie. B9 jest w du\u017cej mierze odpowiedzi\u0105 na agresywn\u0105 polityk\u0119 Rosji, na naruszenie granic i integralno\u015bci terytorialnej o\u015bciennej Ukrainy, kt\u00f3re niesie zagro\u017cenie dla regionalnego oraz dla atlantyckiego bezpiecze\u0144stwa. Nie zamierzamy si\u0119 temu biernie przygl\u0105da\u0107.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-pullquote\" style=\"border-color:#cf2e2e\"><blockquote class=\"has-text-color has-vivid-red-color\"><p><strong><strong>EUROPA \u015aRODKOWA JEST WSP\u00d3LNOT\u0104 LOSU, KT\u00d3RA MA WYMIAR TYLE\u017b GEOGRAFICZNY, POLITYCZNY I GOSPODARCZY, CO ZARAZEM IDEOWY I KULTUROWY. LEKCJ\u0118 Z NASZYCH DO\u015aWIADCZE\u0143 NIESIEMY W PRZYSZ\u0141O\u015a\u0106.<\/strong><\/strong><\/p><\/blockquote><\/figure>\n\n\n\n<p>Trzeci\u0105 p\u0142aszczyzn\u0105 wsp\u00f3\u0142pracy jest Tr\u00f3jmorze, zainicjowane przeze mnie i Pani\u0105 Prezydent Chorwacji Kolind\u0119 Grabar-Kitarovi\u0107 w 2015 roku. W sk\u0142ad tej grupy wchodz\u0105 pa\u0144stwa spomi\u0119dzy Ba\u0142tyku, Adriatyku i Morza Czarnego: Austria, Bu\u0142garia, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, \u0141otwa, Polska, Rumunia, S\u0142owacja, S\u0142owenia i W\u0119gry. Celem s\u0105 wsp\u00f3lne inwestycje w dziedzinie infrastruktury, transportu, energetyki i nowych technologii, kt\u00f3re pobudz\u0105 rozw\u00f3j w naszych krajach i przyczyni\u0105 si\u0119 do sp\u00f3jno\u015bci Unii Europejskiej. Gdy spojrzymy na map\u0119 powi\u0105za\u0144 ekonomicznych w UE, zobaczymy znacz\u0105c\u0105 przewag\u0119 przep\u0142yw\u00f3w horyzontalnych na osi Zach\u00f3d-Wsch\u00f3d nad przep\u0142ywami wertykalnymi na osi P\u00f3\u0142noc-Po\u0142udnie. Chodzi o przep\u0142ywy ludzi, towar\u00f3w, us\u0142ug, kapita\u0142u, ale tak\u017ce o sie\u0107 infrastrukturaln\u0105: autostrady, koleje, huby, ruroci\u0105gi, linie energetyczne, informacyjne. Projekt Tr\u00f3jmorza, b\u0119d\u0105cy projektem strukturalnego doci\u0105\u017cenia tej cz\u0119\u015bci Europy, ma uzupe\u0142ni\u0107 brakuj\u0105ce \u201erusztowania\u201d, dzi\u0119ki czemu integracja naszego regionu, a tak\u017ce ca\u0142ej UE, zostanie wzmocniona. Zaanga\u017cowanie w przedsi\u0119wzi\u0119cie Tr\u00f3jmorza obok kapita\u0142\u00f3w wewn\u0105trzunijnych tak\u017ce inwestor\u00f3w ameryka\u0144skich, chi\u0144skich czy z innych rejon\u00f3w \u015bwiata oznacza zdrow\u0105 dywersyfikacj\u0119 korzy\u015bci i wzajemnych wsp\u00f3\u0142zale\u017cno\u015bci.<\/p>\n\n\n\n<p>Oto dzisiejszy obraz i przysz\u0142o\u015bciowa wizja Europy \u015arodkowej jako wsp\u00f3lnoty aktywizmu, sukcesu i ambitnych aspiracji. Przebyli\u015bmy d\u0142ug\u0105, udan\u0105 drog\u0119. Od regionu, kt\u00f3ry przez d\u0142ugi czas prawie nie istnia\u0142 w \u015bwiadomo\u015bci g\u0142\u00f3wnych aktor\u00f3w \u015bwiatowej sceny (\u201ew Polsce, to znaczy nigdzie\u201d, jak pod koniec XIX wieku powiedzia\u0142 Alfred Jarry) \u2013 do regionu, kt\u00f3ry jest jednym z najbardziej dynamicznie rozwijaj\u0105cych si\u0119 obszar\u00f3w globu i aspiruje do kategorii cywilizacyjnych centr\u00f3w. Europa Centralna \u2013 nomen omen? Zapraszamy Pa\u0144stwa do udzia\u0142u w tej fascynuj\u0105cej przygodzie.<\/p>\n\n\n\n<p class=\"has-text-align-right\"><strong>Andrzej DUDA, Prezydent Rzeczypospolitej<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p><em>Tekst publikowany r\u00f3wnocze\u015bnie z miesi\u0119cznikiem opinii Wszystko Co Najwa\u017cniejsze w ramach projektu \u201eDekada Europy Centralnej\u201d realizowanego z Gie\u0142d\u0105 Papier\u00f3w Warto\u015bciowych w Warszawie.<\/em><\/p>\n\n\n\n<p><em><em>fot. Jakub Szymczuk\/KPRP<\/em>\/www.prezydent.pl<\/em><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>Otwiera si\u0119 w\u0142a\u015bnie nowa dekada XXI wieku. Dekada niepewno\u015bci, zw\u0142aszcza w efekcie globalnej pandemii i jej gospodarczych skutk\u00f3w, ale tak\u017ce nadziei. Dekada szans na cywilizacyjn\u0105 i ekonomiczn\u0105 odbudow\u0119, tworzenie \u015bwiata lepszego ni\u017c dotychczas, sprawiedliwszego, bardziej zielonego, przestrzegaj\u0105cego zasad zr\u00f3wnowa\u017conego rozwoju. Wpatruj\u0105c si\u0119 w przysz\u0142o\u015b\u0107, szukamy obszar\u00f3w, kt\u00f3re b\u0119d\u0105 o\u015brodkami dynamicznych, pozytywnych przemian. Jestem pewien, \u017ce [&hellip;]<\/p>\n","protected":false},"author":65,"featured_media":10017,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":true,"template":"","format":"standard","meta":{"inline_featured_image":false,"_mi_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[7],"tags":[],"yoast_head":"<!-- This site is optimized with the Yoast SEO plugin v21.5 - https:\/\/yoast.com\/wordpress\/plugins\/seo\/ -->\n<title>Europa \u015arodkowa jako wsp\u00f3lnota aspiracji - Instytut Polski w Mi\u0144sku<\/title>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"pl_PL\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"Europa \u015arodkowa jako wsp\u00f3lnota aspiracji - Instytut Polski w Mi\u0144sku\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"Otwiera si\u0119 w\u0142a\u015bnie nowa dekada XXI wieku. Dekada niepewno\u015bci, zw\u0142aszcza w efekcie globalnej pandemii i jej gospodarczych skutk\u00f3w, ale tak\u017ce nadziei. Dekada szans na cywilizacyjn\u0105 i ekonomiczn\u0105 odbudow\u0119, tworzenie \u015bwiata lepszego ni\u017c dotychczas, sprawiedliwszego, bardziej zielonego, przestrzegaj\u0105cego zasad zr\u00f3wnowa\u017conego rozwoju. Wpatruj\u0105c si\u0119 w przysz\u0142o\u015b\u0107, szukamy obszar\u00f3w, kt\u00f3re b\u0119d\u0105 o\u015brodkami dynamicznych, pozytywnych przemian. Jestem pewien, \u017ce [&hellip;]\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"Instytut Polski w Mi\u0144sku\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2021-02-01T08:37:17+00:00\" \/>\n<meta property=\"article:modified_time\" content=\"2021-02-01T08:45:58+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-content\/uploads\/sites\/6\/2021\/02\/0152-scaled-e1619522729669.jpg\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:width\" content=\"1500\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:height\" content=\"622\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:type\" content=\"image\/jpeg\" \/>\n<meta name=\"author\" content=\"gudo\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Napisane przez\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"gudo\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Szacowany czas czytania\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"7 minut\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"event\",\"@id\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/\",\"url\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/\",\"name\":\"Europa \u015arodkowa jako wsp\u00f3lnota aspiracji\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/#website\"},\"datePublished\":\"2021-02-01T08:37:17+03:00\",\"dateModified\":\"2021-02-01T08:45:58+03:00\",\"author\":{\"@id\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/#\/schema\/person\/5a289b781d4e7b95c2800672408de941\"},\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/\"]}],\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"startDate\":\"2021-02-01\",\"endDate\":\"2021-02-01\",\"eventStatus\":\"EventScheduled\",\"eventAttendanceMode\":\"OfflineEventAttendanceMode\",\"location\":{\"@type\":\"place\",\"name\":\"\",\"address\":\"\",\"geo\":{\"@type\":\"GeoCoordinates\",\"latitude\":\"\",\"longitude\":\"\"}},\"image\":[\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-content\/uploads\/sites\/6\/2021\/02\/0152-scaled-e1619522729669.jpg\",\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-content\/uploads\/sites\/6\/2021\/02\/0152-scaled-e1619522512828-300x124.jpg\",\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-content\/uploads\/sites\/6\/2021\/02\/0152-scaled-e1619522512828-1024x425.jpg\",\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-content\/uploads\/sites\/6\/2021\/02\/0152-scaled-e1619522729669.jpg\"],\"description\":\"Otwiera si\u0119 w\u0142a\u015bnie nowa dekada XXI wieku. Dekada niepewno\u015bci, zw\u0142aszcza w efekcie globalnej pandemii i jej gospodarczych skutk\u00f3w, ale tak\u017ce nadziei. Dekada szans na cywilizacyjn\u0105 i ekonomiczn\u0105 odbudow\u0119, tworzenie \u015bwiata lepszego ni\u017c dotychczas, sprawiedliwszego, bardziej zielonego, przestrzegaj\u0105cego zasad zr\u00f3wnowa\u017conego rozwoju. Wpatruj\u0105c si\u0119 w przysz\u0142o\u015b\u0107, szukamy obszar\u00f3w, kt\u00f3re b\u0119d\u0105 o\u015brodkami dynamicznych, pozytywnych przemian. Jestem pewien, \u017ce w skali europejskiej i globalnej do takich miejsc b\u0119dzie nale\u017ca\u0142a Europa \u015arodkowa.\\nEuropa \u015arodkowa czy te\u017c Europa \u015arodkowo-Wschodnia (tych poj\u0119\u0107 cz\u0119sto u\u017cywa si\u0119 zamiennie) jest znacz\u0105cym bytem regionalnym, jest wsp\u00f3lnot\u0105 losu, kt\u00f3ra ma wymiar tyle\u017c geograficzny, polityczny i gospodarczy, co zarazem ideowy i kulturowy. Je\u015bli idzie o po\u0142o\u017cenie na mapie, postrzega si\u0119 j\u0105 jako obszar mi\u0119dzy Morzem Ba\u0142tyckim, Adriatyckim i Czarnym lub (cho\u0107 to zbytnie uproszczenie) mi\u0119dzy Niemcami a Rosj\u0105. Przede wszystkim jednak stanowimy wsp\u00f3lny kr\u0105g pami\u0119ci. Naszym udzia\u0142em by\u0142y podobne do\u015bwiadczenia historyczne, zw\u0142aszcza w dramatycznym XX wieku. Doznali\u015bmy z\u0142a dw\u00f3ch totalitaryzm\u00f3w, brunatnego i czerwonego, kt\u00f3re nas d\u0142awi\u0142y i prze\u015bladowa\u0142y. Ale mamy te\u017c wspania\u0142e, chlubne do\u015bwiadczenia z dawniejszych stuleci. Z okresu XV\u2013XVII wieku, z epoki nazywanej \u201eEurop\u0105 dynastii Jagiellon\u00f3w\u201d, a potem Rzecz\u0105pospolit\u0105 Wielu Narod\u00f3w, kiedy uda\u0142o si\u0119 stworzy\u0107 na du\u017cej cz\u0119\u015bci tego obszaru dobrowoln\u0105 uni\u0119 polityczn\u0105, prekursork\u0119 dzisiejszej Unii Europejskiej, tworz\u0105c\u0105 przyjazny dom dla licznych kultur i religii, rz\u0105dz\u0105c\u0105 si\u0119 zasadami praworz\u0105dno\u015bci, parlamentaryzmu i demokracji. Lekcj\u0119 z tych do\u015bwiadcze\u0144, zar\u00f3wno z\u0142ych, jak i dobrych, niesiemy w przysz\u0142o\u015b\u0107. Jako uniwersaln\u0105 przestrog\u0119, a tak\u017ce inspiracj\u0119 do dzia\u0142ania dla dobra wsp\u00f3lnego, dla pomy\u015blno\u015bci naszego regionu i ca\u0142ej zintegrowanej Europy.\\nWa\u017cny jest tak\u017ce opis Europy \u015arodkowej w kategoriach warto\u015bci. Przynale\u017c\u0105c od ponad tysi\u0105ca lat do zachodniego kr\u0119gu cywilizacyjnego, wsp\u00f3\u0142dzielimy jego ideowe fundamenty. Sugestywnie przedstawi\u0142 Europ\u0119 \u015arodkow\u0105 Milan Kundera, nazywaj\u0105c j\u0105 \u201eZachodem porwanym\u201d, czyli cz\u0119\u015bci\u0105 zachodniej wsp\u00f3lnoty kulturowej, kt\u00f3ra wbrew swej woli znalaz\u0142a si\u0119 pod sowieck\u0105 \u2013 imperialn\u0105, autorytarn\u0105, niezdoln\u0105 do racjonalnego gospodarowania \u2013 dominacj\u0105. Trzeba jednak podkre\u015bli\u0107, \u017ce nasze przywi\u0105zanie do warto\u015bci, kt\u00f3re zbudowa\u0142y kultur\u0119 europejsk\u0105, nie jest bezrefleksyjne. Lepiej mo\u017ce ni\u017c inni znamy wysok\u0105 cen\u0119, jak\u0105 trzeba p\u0142aci\u0107 za ich obron\u0119. Jeste\u015bmy \u015bwiadomi, \u017ce nale\u017cy kultywowa\u0107 i godzi\u0107 wolno\u015b\u0107 z odpowiedzialno\u015bci\u0105, prawa z powinno\u015bciami, indywidualizm z solidarno\u015bci\u0105, postaw\u0119 krytycyzmu, innowacyjno\u015bci i modernizacji z piel\u0119gnowaniem dziedzictwa i tradycji, kt\u00f3re okre\u015blaj\u0105 nasz\u0105 to\u017csamo\u015b\u0107.\\nEUROPA \u015aRODKOWA MO\u017bE S\u0141U\u017bY\u0106 INSPIRACJ\u0104, JAK POZYTYWNE EFEKTY PRZYNOSZ\u0104 WSP\u00d3\u0141PRACA, TWORZENIE WSP\u00d3LNYCH INICJATYW I PRZEDSI\u0118WZI\u0118\u0106.\\nTimothy Garton Ash na progu historycznego prze\u0142omu 1989 roku pisa\u0142, \u017ce idea Europy \u015arodkowej wyrywa \u015bwiat zachodni z zimnowojennych nawyk\u00f3w my\u015blowych, rzuca wyzwanie utartym poj\u0119ciom i priorytetom, ale ma w zamian co\u015b nowego do zaoferowania. Ta opinia wydaje si\u0119 aktualna tak\u017ce dzisiaj, gdy uczestnictwo kraj\u00f3w Europy \u015arodkowej w UE i NATO jest wa\u017cn\u0105, utrwalon\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 \u0142adu europejskiego i atlantyckiego oraz gdy nasz region, ciesz\u0105cy si\u0119 mocnym wzrostem gospodarczym, dokona\u0142 istotnego skoku cywilizacyjnego. R\u00f3wnie\u017c dzisiaj idea Europy \u015arodkowej ci\u0105gle niesie w sobie dynamizm i pozytywn\u0105 tre\u015b\u0107. Gdybym mia\u0142 w skondensowany spos\u00f3b zaprezentowa\u0107 wsp\u00f3\u0142czesne oblicze Europy \u015arodkowej, w tym Polski jako najwi\u0119kszego kraju tego regionu, to powiedzia\u0142bym: wsp\u00f3lnota sukcesu i jednocze\u015bnie wsp\u00f3lnota aspiracji.\\nEuropa \u015arodkowa stanowi znakomity przyk\u0142ad, jak pot\u0119\u017cn\u0105, tw\u00f3rcz\u0105 si\u0142\u0105 jest wolno\u015b\u0107. Wolno\u015b\u0107, kt\u00f3rej siostrami s\u0105: swoboda gospodarcza, przedsi\u0119biorczo\u015b\u0107, samorz\u0105dno\u015b\u0107. Otwieraj\u0105 one przestrze\u0144 do realizacji \u015bmia\u0142ych ambicji i aspiracji. Razem z wolno\u015bci\u0105 przychodzi rozw\u00f3j. Trzy dekady, kt\u00f3re min\u0119\u0142y od upadku komunizmu, od prze\u0142omu w naszym regionie zainicjowanego przez polski ruch \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d \u2013 to opowie\u015b\u0107 o wielkim sukcesie gospodarczym, awansie spo\u0142ecznym i cywilizacyjnym, jaki rzadko kiedy dokona\u0142 si\u0119 w dziejach \u015bwiata w tak kr\u00f3tkim czasie. Polska i ca\u0142a Europa \u015arodkowa s\u0105 fascynuj\u0105cym \u015bwiadectwem mo\u017cliwo\u015bci, kt\u00f3re daje wolno\u015b\u0107.\\nMo\u017cemy tak\u017ce s\u0142u\u017cy\u0107 inspiracj\u0105, jak pozytywne efekty przynosz\u0105 wsp\u00f3\u0142praca, tworzenie wsp\u00f3lnych inicjatyw i przedsi\u0119wzi\u0119\u0107. To dzi\u0119ki nim Europa \u015arodkowa przesta\u0142a by\u0107, jak w czasach dla nas niepomy\u015blnych, peryferyjn\u0105 przestrzeni\u0105 mi\u0119dzy Zachodem i Wschodem, mi\u0119dzy imperialnymi pot\u0119gami \u2013 sta\u0142a si\u0119 natomiast struktur\u0105 po\u0142\u0105czon\u0105 wielorakimi wi\u0119ziami, \u015bwiadom\u0105 swych interes\u00f3w i maj\u0105c\u0105 wp\u0142yw na bieg spraw europejskich. Uda\u0142a nam si\u0119 emancypacja Europy \u015arodkowo-Wschodniej, jeste\u015bmy podmiotem proces\u00f3w politycznych i cywilizacyjnych.\\nChc\u0119 zwr\u00f3ci\u0107 Pa\u0144stwa uwag\u0119 na trzy wa\u017cne p\u0142aszczyzny wsp\u00f3\u0142pracy \u015brodkowoeuropejskiej, maj\u0105ce znaczenie nie tylko regionalne, ale istotne te\u017c w wymiarze unijnym, atlantyckim, a nawet globalnym. Pierwsz\u0105 z nich jest Grupa Wyszehradzka, o najd\u0142u\u017cszym sta\u017cu, skupiaj\u0105ca Polsk\u0119, Czechy, S\u0142owacj\u0119 i W\u0119gry. Zainicjowana w 1991 roku, jako platforma dialogu politycznego i koordynacji d\u0105\u017ce\u0144 do cz\u0142onkostwa w NATO i UE, udowodni\u0142a swoj\u0105 przydatno\u015b\u0107 tak\u017ce po osi\u0105gni\u0119ciu tych strategicznych cel\u00f3w. Dzi\u015b jest jednym z najwa\u017cniejszych czynnik\u00f3w aktywizowania wsp\u00f3\u0142pracy regionalnej w Europie \u015arodkowej i porozumienia w sprawach europejskich.\\nDruga z p\u0142aszczyzn to Bukareszta\u0144ska Dziewi\u0105tka. Nale\u017c\u0105 do tej struktury kraje wschodniej flanki NATO: Polska, Rumunia, Litwa, \u0141otwa, Estonia, W\u0119gry, S\u0142owacja, Czechy i Bu\u0142garia. Zawi\u0105zana zosta\u0142a w 2015 roku w Bukareszcie, gdzie podpisali\u015bmy wsp\u00f3ln\u0105 deklaracj\u0119, \u017ce po\u0142\u0105czymy wysi\u0142ki na rzecz zapewnienia, tam, gdzie to konieczne, \u201esilnej, wiarygodnej, zr\u00f3wnowa\u017conej obecno\u015bci wojskowej\u201d NATO w regionie. B9 jest w du\u017cej mierze odpowiedzi\u0105 na agresywn\u0105 polityk\u0119 Rosji, na naruszenie granic i integralno\u015bci terytorialnej o\u015bciennej Ukrainy, kt\u00f3re niesie zagro\u017cenie dla regionalnego oraz dla atlantyckiego bezpiecze\u0144stwa. Nie zamierzamy si\u0119 temu biernie przygl\u0105da\u0107.\\nEUROPA \u015aRODKOWA JEST WSP\u00d3LNOT\u0104 LOSU, KT\u00d3RA MA WYMIAR TYLE\u017b GEOGRAFICZNY, POLITYCZNY I GOSPODARCZY, CO ZARAZEM IDEOWY I KULTUROWY. LEKCJ\u0118 Z NASZYCH DO\u015aWIADCZE\u0143 NIESIEMY W PRZYSZ\u0141O\u015a\u0106.\\nTrzeci\u0105 p\u0142aszczyzn\u0105 wsp\u00f3\u0142pracy jest Tr\u00f3jmorze, zainicjowane przeze mnie i Pani\u0105 Prezydent Chorwacji Kolind\u0119 Grabar-Kitarovi\u0107 w 2015 roku. W sk\u0142ad tej grupy wchodz\u0105 pa\u0144stwa spomi\u0119dzy Ba\u0142tyku, Adriatyku i Morza Czarnego: Austria, Bu\u0142garia, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, \u0141otwa, Polska, Rumunia, S\u0142owacja, S\u0142owenia i W\u0119gry. Celem s\u0105 wsp\u00f3lne inwestycje w dziedzinie infrastruktury, transportu, energetyki i nowych technologii, kt\u00f3re pobudz\u0105 rozw\u00f3j w naszych krajach i przyczyni\u0105 si\u0119 do sp\u00f3jno\u015bci Unii Europejskiej. Gdy spojrzymy na map\u0119 powi\u0105za\u0144 ekonomicznych w UE, zobaczymy znacz\u0105c\u0105 przewag\u0119 przep\u0142yw\u00f3w horyzontalnych na osi Zach\u00f3d-Wsch\u00f3d nad przep\u0142ywami wertykalnymi na osi P\u00f3\u0142noc-Po\u0142udnie. Chodzi o przep\u0142ywy ludzi, towar\u00f3w, us\u0142ug, kapita\u0142u, ale tak\u017ce o sie\u0107 infrastrukturaln\u0105: autostrady, koleje, huby, ruroci\u0105gi, linie energetyczne, informacyjne. Projekt Tr\u00f3jmorza, b\u0119d\u0105cy projektem strukturalnego doci\u0105\u017cenia tej cz\u0119\u015bci Europy, ma uzupe\u0142ni\u0107 brakuj\u0105ce \u201erusztowania\u201d, dzi\u0119ki czemu integracja naszego regionu, a tak\u017ce ca\u0142ej UE, zostanie wzmocniona. Zaanga\u017cowanie w przedsi\u0119wzi\u0119cie Tr\u00f3jmorza obok kapita\u0142\u00f3w wewn\u0105trzunijnych tak\u017ce inwestor\u00f3w ameryka\u0144skich, chi\u0144skich czy z innych rejon\u00f3w \u015bwiata oznacza zdrow\u0105 dywersyfikacj\u0119 korzy\u015bci i wzajemnych wsp\u00f3\u0142zale\u017cno\u015bci.\\nOto dzisiejszy obraz i przysz\u0142o\u015bciowa wizja Europy \u015arodkowej jako wsp\u00f3lnoty aktywizmu, sukcesu i ambitnych aspiracji. Przebyli\u015bmy d\u0142ug\u0105, udan\u0105 drog\u0119. Od regionu, kt\u00f3ry przez d\u0142ugi czas prawie nie istnia\u0142 w \u015bwiadomo\u015bci g\u0142\u00f3wnych aktor\u00f3w \u015bwiatowej sceny (\u201ew Polsce, to znaczy nigdzie\u201d, jak pod koniec XIX wieku powiedzia\u0142 Alfred Jarry) \u2013 do regionu, kt\u00f3ry jest jednym z najbardziej dynamicznie rozwijaj\u0105cych si\u0119 obszar\u00f3w globu i aspiruje do kategorii cywilizacyjnych centr\u00f3w. Europa Centralna \u2013 nomen omen? Zapraszamy Pa\u0144stwa do udzia\u0142u w tej fascynuj\u0105cej przygodzie.\\nAndrzej DUDA, Prezydent Rzeczypospolitej\\nTekst publikowany r\u00f3wnocze\u015bnie z miesi\u0119cznikiem opinii Wszystko Co Najwa\u017cniejsze w ramach projektu \u201eDekada Europy Centralnej\u201d realizowanego z Gie\u0142d\u0105 Papier\u00f3w Warto\u015bciowych w Warszawie.\\nfot. Jakub Szymczuk\/KPRP\/www.prezydent.pl\"},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Home\",\"item\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"Europa \u015arodkowa jako wsp\u00f3lnota aspiracji\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/#website\",\"url\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/\",\"name\":\"Instytut Polski w Mi\u0144sku\",\"description\":\"Instytuty Polskie\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":\"required name=search_term_string\"}],\"inLanguage\":\"pl-PL\"},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/#\/schema\/person\/5a289b781d4e7b95c2800672408de941\",\"name\":\"gudo\",\"image\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"@id\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/#\/schema\/person\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/9e61a9878af96adca2e123c46defb38f?s=96&d=mm&r=g\",\"contentUrl\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/9e61a9878af96adca2e123c46defb38f?s=96&d=mm&r=g\",\"caption\":\"gudo\"},\"url\":\"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/author\/gudo\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"Europa \u015arodkowa jako wsp\u00f3lnota aspiracji - Instytut Polski w Mi\u0144sku","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/","og_locale":"pl_PL","og_type":"article","og_title":"Europa \u015arodkowa jako wsp\u00f3lnota aspiracji - Instytut Polski w Mi\u0144sku","og_description":"Otwiera si\u0119 w\u0142a\u015bnie nowa dekada XXI wieku. Dekada niepewno\u015bci, zw\u0142aszcza w efekcie globalnej pandemii i jej gospodarczych skutk\u00f3w, ale tak\u017ce nadziei. Dekada szans na cywilizacyjn\u0105 i ekonomiczn\u0105 odbudow\u0119, tworzenie \u015bwiata lepszego ni\u017c dotychczas, sprawiedliwszego, bardziej zielonego, przestrzegaj\u0105cego zasad zr\u00f3wnowa\u017conego rozwoju. Wpatruj\u0105c si\u0119 w przysz\u0142o\u015b\u0107, szukamy obszar\u00f3w, kt\u00f3re b\u0119d\u0105 o\u015brodkami dynamicznych, pozytywnych przemian. Jestem pewien, \u017ce [&hellip;]","og_url":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/","og_site_name":"Instytut Polski w Mi\u0144sku","article_published_time":"2021-02-01T08:37:17+00:00","article_modified_time":"2021-02-01T08:45:58+00:00","og_image":[{"width":1500,"height":622,"url":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-content\/uploads\/sites\/6\/2021\/02\/0152-scaled-e1619522729669.jpg","type":"image\/jpeg"}],"author":"gudo","twitter_card":"summary_large_image","twitter_misc":{"Napisane przez":"gudo","Szacowany czas czytania":"7 minut"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"event","@id":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/","url":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/","name":"Europa \u015arodkowa jako wsp\u00f3lnota aspiracji","isPartOf":{"@id":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/#website"},"datePublished":"2021-02-01T08:37:17+03:00","dateModified":"2021-02-01T08:45:58+03:00","author":{"@id":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/#\/schema\/person\/5a289b781d4e7b95c2800672408de941"},"breadcrumb":{"@id":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/#breadcrumb"},"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/"]}],"@context":"https:\/\/schema.org","startDate":"2021-02-01","endDate":"2021-02-01","eventStatus":"EventScheduled","eventAttendanceMode":"OfflineEventAttendanceMode","location":{"@type":"place","name":"","address":"","geo":{"@type":"GeoCoordinates","latitude":"","longitude":""}},"image":["https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-content\/uploads\/sites\/6\/2021\/02\/0152-scaled-e1619522729669.jpg","https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-content\/uploads\/sites\/6\/2021\/02\/0152-scaled-e1619522512828-300x124.jpg","https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-content\/uploads\/sites\/6\/2021\/02\/0152-scaled-e1619522512828-1024x425.jpg","https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-content\/uploads\/sites\/6\/2021\/02\/0152-scaled-e1619522729669.jpg"],"description":"Otwiera si\u0119 w\u0142a\u015bnie nowa dekada XXI wieku. Dekada niepewno\u015bci, zw\u0142aszcza w efekcie globalnej pandemii i jej gospodarczych skutk\u00f3w, ale tak\u017ce nadziei. Dekada szans na cywilizacyjn\u0105 i ekonomiczn\u0105 odbudow\u0119, tworzenie \u015bwiata lepszego ni\u017c dotychczas, sprawiedliwszego, bardziej zielonego, przestrzegaj\u0105cego zasad zr\u00f3wnowa\u017conego rozwoju. Wpatruj\u0105c si\u0119 w przysz\u0142o\u015b\u0107, szukamy obszar\u00f3w, kt\u00f3re b\u0119d\u0105 o\u015brodkami dynamicznych, pozytywnych przemian. Jestem pewien, \u017ce w skali europejskiej i globalnej do takich miejsc b\u0119dzie nale\u017ca\u0142a Europa \u015arodkowa.\nEuropa \u015arodkowa czy te\u017c Europa \u015arodkowo-Wschodnia (tych poj\u0119\u0107 cz\u0119sto u\u017cywa si\u0119 zamiennie) jest znacz\u0105cym bytem regionalnym, jest wsp\u00f3lnot\u0105 losu, kt\u00f3ra ma wymiar tyle\u017c geograficzny, polityczny i gospodarczy, co zarazem ideowy i kulturowy. Je\u015bli idzie o po\u0142o\u017cenie na mapie, postrzega si\u0119 j\u0105 jako obszar mi\u0119dzy Morzem Ba\u0142tyckim, Adriatyckim i Czarnym lub (cho\u0107 to zbytnie uproszczenie) mi\u0119dzy Niemcami a Rosj\u0105. Przede wszystkim jednak stanowimy wsp\u00f3lny kr\u0105g pami\u0119ci. Naszym udzia\u0142em by\u0142y podobne do\u015bwiadczenia historyczne, zw\u0142aszcza w dramatycznym XX wieku. Doznali\u015bmy z\u0142a dw\u00f3ch totalitaryzm\u00f3w, brunatnego i czerwonego, kt\u00f3re nas d\u0142awi\u0142y i prze\u015bladowa\u0142y. Ale mamy te\u017c wspania\u0142e, chlubne do\u015bwiadczenia z dawniejszych stuleci. Z okresu XV\u2013XVII wieku, z epoki nazywanej \u201eEurop\u0105 dynastii Jagiellon\u00f3w\u201d, a potem Rzecz\u0105pospolit\u0105 Wielu Narod\u00f3w, kiedy uda\u0142o si\u0119 stworzy\u0107 na du\u017cej cz\u0119\u015bci tego obszaru dobrowoln\u0105 uni\u0119 polityczn\u0105, prekursork\u0119 dzisiejszej Unii Europejskiej, tworz\u0105c\u0105 przyjazny dom dla licznych kultur i religii, rz\u0105dz\u0105c\u0105 si\u0119 zasadami praworz\u0105dno\u015bci, parlamentaryzmu i demokracji. Lekcj\u0119 z tych do\u015bwiadcze\u0144, zar\u00f3wno z\u0142ych, jak i dobrych, niesiemy w przysz\u0142o\u015b\u0107. Jako uniwersaln\u0105 przestrog\u0119, a tak\u017ce inspiracj\u0119 do dzia\u0142ania dla dobra wsp\u00f3lnego, dla pomy\u015blno\u015bci naszego regionu i ca\u0142ej zintegrowanej Europy.\nWa\u017cny jest tak\u017ce opis Europy \u015arodkowej w kategoriach warto\u015bci. Przynale\u017c\u0105c od ponad tysi\u0105ca lat do zachodniego kr\u0119gu cywilizacyjnego, wsp\u00f3\u0142dzielimy jego ideowe fundamenty. Sugestywnie przedstawi\u0142 Europ\u0119 \u015arodkow\u0105 Milan Kundera, nazywaj\u0105c j\u0105 \u201eZachodem porwanym\u201d, czyli cz\u0119\u015bci\u0105 zachodniej wsp\u00f3lnoty kulturowej, kt\u00f3ra wbrew swej woli znalaz\u0142a si\u0119 pod sowieck\u0105 \u2013 imperialn\u0105, autorytarn\u0105, niezdoln\u0105 do racjonalnego gospodarowania \u2013 dominacj\u0105. Trzeba jednak podkre\u015bli\u0107, \u017ce nasze przywi\u0105zanie do warto\u015bci, kt\u00f3re zbudowa\u0142y kultur\u0119 europejsk\u0105, nie jest bezrefleksyjne. Lepiej mo\u017ce ni\u017c inni znamy wysok\u0105 cen\u0119, jak\u0105 trzeba p\u0142aci\u0107 za ich obron\u0119. Jeste\u015bmy \u015bwiadomi, \u017ce nale\u017cy kultywowa\u0107 i godzi\u0107 wolno\u015b\u0107 z odpowiedzialno\u015bci\u0105, prawa z powinno\u015bciami, indywidualizm z solidarno\u015bci\u0105, postaw\u0119 krytycyzmu, innowacyjno\u015bci i modernizacji z piel\u0119gnowaniem dziedzictwa i tradycji, kt\u00f3re okre\u015blaj\u0105 nasz\u0105 to\u017csamo\u015b\u0107.\nEUROPA \u015aRODKOWA MO\u017bE S\u0141U\u017bY\u0106 INSPIRACJ\u0104, JAK POZYTYWNE EFEKTY PRZYNOSZ\u0104 WSP\u00d3\u0141PRACA, TWORZENIE WSP\u00d3LNYCH INICJATYW I PRZEDSI\u0118WZI\u0118\u0106.\nTimothy Garton Ash na progu historycznego prze\u0142omu 1989 roku pisa\u0142, \u017ce idea Europy \u015arodkowej wyrywa \u015bwiat zachodni z zimnowojennych nawyk\u00f3w my\u015blowych, rzuca wyzwanie utartym poj\u0119ciom i priorytetom, ale ma w zamian co\u015b nowego do zaoferowania. Ta opinia wydaje si\u0119 aktualna tak\u017ce dzisiaj, gdy uczestnictwo kraj\u00f3w Europy \u015arodkowej w UE i NATO jest wa\u017cn\u0105, utrwalon\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 \u0142adu europejskiego i atlantyckiego oraz gdy nasz region, ciesz\u0105cy si\u0119 mocnym wzrostem gospodarczym, dokona\u0142 istotnego skoku cywilizacyjnego. R\u00f3wnie\u017c dzisiaj idea Europy \u015arodkowej ci\u0105gle niesie w sobie dynamizm i pozytywn\u0105 tre\u015b\u0107. Gdybym mia\u0142 w skondensowany spos\u00f3b zaprezentowa\u0107 wsp\u00f3\u0142czesne oblicze Europy \u015arodkowej, w tym Polski jako najwi\u0119kszego kraju tego regionu, to powiedzia\u0142bym: wsp\u00f3lnota sukcesu i jednocze\u015bnie wsp\u00f3lnota aspiracji.\nEuropa \u015arodkowa stanowi znakomity przyk\u0142ad, jak pot\u0119\u017cn\u0105, tw\u00f3rcz\u0105 si\u0142\u0105 jest wolno\u015b\u0107. Wolno\u015b\u0107, kt\u00f3rej siostrami s\u0105: swoboda gospodarcza, przedsi\u0119biorczo\u015b\u0107, samorz\u0105dno\u015b\u0107. Otwieraj\u0105 one przestrze\u0144 do realizacji \u015bmia\u0142ych ambicji i aspiracji. Razem z wolno\u015bci\u0105 przychodzi rozw\u00f3j. Trzy dekady, kt\u00f3re min\u0119\u0142y od upadku komunizmu, od prze\u0142omu w naszym regionie zainicjowanego przez polski ruch \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d \u2013 to opowie\u015b\u0107 o wielkim sukcesie gospodarczym, awansie spo\u0142ecznym i cywilizacyjnym, jaki rzadko kiedy dokona\u0142 si\u0119 w dziejach \u015bwiata w tak kr\u00f3tkim czasie. Polska i ca\u0142a Europa \u015arodkowa s\u0105 fascynuj\u0105cym \u015bwiadectwem mo\u017cliwo\u015bci, kt\u00f3re daje wolno\u015b\u0107.\nMo\u017cemy tak\u017ce s\u0142u\u017cy\u0107 inspiracj\u0105, jak pozytywne efekty przynosz\u0105 wsp\u00f3\u0142praca, tworzenie wsp\u00f3lnych inicjatyw i przedsi\u0119wzi\u0119\u0107. To dzi\u0119ki nim Europa \u015arodkowa przesta\u0142a by\u0107, jak w czasach dla nas niepomy\u015blnych, peryferyjn\u0105 przestrzeni\u0105 mi\u0119dzy Zachodem i Wschodem, mi\u0119dzy imperialnymi pot\u0119gami \u2013 sta\u0142a si\u0119 natomiast struktur\u0105 po\u0142\u0105czon\u0105 wielorakimi wi\u0119ziami, \u015bwiadom\u0105 swych interes\u00f3w i maj\u0105c\u0105 wp\u0142yw na bieg spraw europejskich. Uda\u0142a nam si\u0119 emancypacja Europy \u015arodkowo-Wschodniej, jeste\u015bmy podmiotem proces\u00f3w politycznych i cywilizacyjnych.\nChc\u0119 zwr\u00f3ci\u0107 Pa\u0144stwa uwag\u0119 na trzy wa\u017cne p\u0142aszczyzny wsp\u00f3\u0142pracy \u015brodkowoeuropejskiej, maj\u0105ce znaczenie nie tylko regionalne, ale istotne te\u017c w wymiarze unijnym, atlantyckim, a nawet globalnym. Pierwsz\u0105 z nich jest Grupa Wyszehradzka, o najd\u0142u\u017cszym sta\u017cu, skupiaj\u0105ca Polsk\u0119, Czechy, S\u0142owacj\u0119 i W\u0119gry. Zainicjowana w 1991 roku, jako platforma dialogu politycznego i koordynacji d\u0105\u017ce\u0144 do cz\u0142onkostwa w NATO i UE, udowodni\u0142a swoj\u0105 przydatno\u015b\u0107 tak\u017ce po osi\u0105gni\u0119ciu tych strategicznych cel\u00f3w. Dzi\u015b jest jednym z najwa\u017cniejszych czynnik\u00f3w aktywizowania wsp\u00f3\u0142pracy regionalnej w Europie \u015arodkowej i porozumienia w sprawach europejskich.\nDruga z p\u0142aszczyzn to Bukareszta\u0144ska Dziewi\u0105tka. Nale\u017c\u0105 do tej struktury kraje wschodniej flanki NATO: Polska, Rumunia, Litwa, \u0141otwa, Estonia, W\u0119gry, S\u0142owacja, Czechy i Bu\u0142garia. Zawi\u0105zana zosta\u0142a w 2015 roku w Bukareszcie, gdzie podpisali\u015bmy wsp\u00f3ln\u0105 deklaracj\u0119, \u017ce po\u0142\u0105czymy wysi\u0142ki na rzecz zapewnienia, tam, gdzie to konieczne, \u201esilnej, wiarygodnej, zr\u00f3wnowa\u017conej obecno\u015bci wojskowej\u201d NATO w regionie. B9 jest w du\u017cej mierze odpowiedzi\u0105 na agresywn\u0105 polityk\u0119 Rosji, na naruszenie granic i integralno\u015bci terytorialnej o\u015bciennej Ukrainy, kt\u00f3re niesie zagro\u017cenie dla regionalnego oraz dla atlantyckiego bezpiecze\u0144stwa. Nie zamierzamy si\u0119 temu biernie przygl\u0105da\u0107.\nEUROPA \u015aRODKOWA JEST WSP\u00d3LNOT\u0104 LOSU, KT\u00d3RA MA WYMIAR TYLE\u017b GEOGRAFICZNY, POLITYCZNY I GOSPODARCZY, CO ZARAZEM IDEOWY I KULTUROWY. LEKCJ\u0118 Z NASZYCH DO\u015aWIADCZE\u0143 NIESIEMY W PRZYSZ\u0141O\u015a\u0106.\nTrzeci\u0105 p\u0142aszczyzn\u0105 wsp\u00f3\u0142pracy jest Tr\u00f3jmorze, zainicjowane przeze mnie i Pani\u0105 Prezydent Chorwacji Kolind\u0119 Grabar-Kitarovi\u0107 w 2015 roku. W sk\u0142ad tej grupy wchodz\u0105 pa\u0144stwa spomi\u0119dzy Ba\u0142tyku, Adriatyku i Morza Czarnego: Austria, Bu\u0142garia, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, \u0141otwa, Polska, Rumunia, S\u0142owacja, S\u0142owenia i W\u0119gry. Celem s\u0105 wsp\u00f3lne inwestycje w dziedzinie infrastruktury, transportu, energetyki i nowych technologii, kt\u00f3re pobudz\u0105 rozw\u00f3j w naszych krajach i przyczyni\u0105 si\u0119 do sp\u00f3jno\u015bci Unii Europejskiej. Gdy spojrzymy na map\u0119 powi\u0105za\u0144 ekonomicznych w UE, zobaczymy znacz\u0105c\u0105 przewag\u0119 przep\u0142yw\u00f3w horyzontalnych na osi Zach\u00f3d-Wsch\u00f3d nad przep\u0142ywami wertykalnymi na osi P\u00f3\u0142noc-Po\u0142udnie. Chodzi o przep\u0142ywy ludzi, towar\u00f3w, us\u0142ug, kapita\u0142u, ale tak\u017ce o sie\u0107 infrastrukturaln\u0105: autostrady, koleje, huby, ruroci\u0105gi, linie energetyczne, informacyjne. Projekt Tr\u00f3jmorza, b\u0119d\u0105cy projektem strukturalnego doci\u0105\u017cenia tej cz\u0119\u015bci Europy, ma uzupe\u0142ni\u0107 brakuj\u0105ce \u201erusztowania\u201d, dzi\u0119ki czemu integracja naszego regionu, a tak\u017ce ca\u0142ej UE, zostanie wzmocniona. Zaanga\u017cowanie w przedsi\u0119wzi\u0119cie Tr\u00f3jmorza obok kapita\u0142\u00f3w wewn\u0105trzunijnych tak\u017ce inwestor\u00f3w ameryka\u0144skich, chi\u0144skich czy z innych rejon\u00f3w \u015bwiata oznacza zdrow\u0105 dywersyfikacj\u0119 korzy\u015bci i wzajemnych wsp\u00f3\u0142zale\u017cno\u015bci.\nOto dzisiejszy obraz i przysz\u0142o\u015bciowa wizja Europy \u015arodkowej jako wsp\u00f3lnoty aktywizmu, sukcesu i ambitnych aspiracji. Przebyli\u015bmy d\u0142ug\u0105, udan\u0105 drog\u0119. Od regionu, kt\u00f3ry przez d\u0142ugi czas prawie nie istnia\u0142 w \u015bwiadomo\u015bci g\u0142\u00f3wnych aktor\u00f3w \u015bwiatowej sceny (\u201ew Polsce, to znaczy nigdzie\u201d, jak pod koniec XIX wieku powiedzia\u0142 Alfred Jarry) \u2013 do regionu, kt\u00f3ry jest jednym z najbardziej dynamicznie rozwijaj\u0105cych si\u0119 obszar\u00f3w globu i aspiruje do kategorii cywilizacyjnych centr\u00f3w. Europa Centralna \u2013 nomen omen? Zapraszamy Pa\u0144stwa do udzia\u0142u w tej fascynuj\u0105cej przygodzie.\nAndrzej DUDA, Prezydent Rzeczypospolitej\nTekst publikowany r\u00f3wnocze\u015bnie z miesi\u0119cznikiem opinii Wszystko Co Najwa\u017cniejsze w ramach projektu \u201eDekada Europy Centralnej\u201d realizowanego z Gie\u0142d\u0105 Papier\u00f3w Warto\u015bciowych w Warszawie.\nfot. Jakub Szymczuk\/KPRP\/www.prezydent.pl"},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/pl\/2021\/02\/01\/europa-srodkowa-jako-wspolnota-aspiracji\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Home","item":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"Europa \u015arodkowa jako wsp\u00f3lnota aspiracji"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/#website","url":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/","name":"Instytut Polski w Mi\u0144sku","description":"Instytuty Polskie","potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/?s={search_term_string}"},"query-input":"required name=search_term_string"}],"inLanguage":"pl-PL"},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/#\/schema\/person\/5a289b781d4e7b95c2800672408de941","name":"gudo","image":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"pl-PL","@id":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/#\/schema\/person\/image\/","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/9e61a9878af96adca2e123c46defb38f?s=96&d=mm&r=g","contentUrl":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/9e61a9878af96adca2e123c46defb38f?s=96&d=mm&r=g","caption":"gudo"},"url":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/author\/gudo\/"}]}},"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/10020"}],"collection":[{"href":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-json\/wp\/v2\/users\/65"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=10020"}],"version-history":[{"count":5,"href":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/10020\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":10025,"href":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/10020\/revisions\/10025"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-json\/wp\/v2\/media\/10017"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=10020"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=10020"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/instytutpolski.pl\/minsk\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=10020"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}