Po pięciu miesiącach prezentacji cieszącej się dużym zainteresowaniem wystawy „Powstanie Warszawskie 1944” w Düsseldorfie, w dniu 31 marca 2024 r. w Gerhart-Hauptmann-Haus odbył się finisaż wystawy połączony z pokazem filmu „Powstanie Warszawskie” w reżyserii Jana Komasy. Wydarzenie otworzył prof. dr Winfrid Halder, Dyrektor Gerhart-Hauptmann-Haus, następnie głos zabrał Radca-Minister Rafał Sobczak, Dyrektor Instytutu Polskiego w Düsseldorfie. Przed prezentacją filmu dr Paweł Ukielski, zastępca dyrektora Muzeum Powstania Warszawskiego, przedstawił wprowadzenie do filmu, naświetlając tło historyczne.
„Powstanie Warszawskie” Jana Komasy (2014) to pierwszy na świecie film fabularny, który w całości składa się z materiałów dokumentalnych. Film opowiada historię Powstania Warszawskiego 1944 roku z perspektywy dwóch młodych reporterów, operatorów w służbie Biura Informacji i Propagandy Armii Krajowej. Jako bezpośredni naoczni świadkowie walk powstańczych otrzymują zadanie dokumentowania powstania poprzez kręcenie kronik filmowych dla kina „Palladium”. W poszukiwaniu najlepszych ujęć zapuszczają się coraz głębiej – dosłownie i w przenośni – w sam środek akcji. Jednak to, czego tam doświadczają, przerasta ich wszelkie wyobrażenia. Wstrząsająca świadomość, że sami są częścią tej apokalipsy, niesie ze sobą równie wielką odpowiedzialność: nagrać to, co niezrozumiałe, dla potomnych i zachować rolki filmu za wszelką cenę…
Po projekcji filmu zapadła pełna zadumy cisza…
W 2024 roku w 80 rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego rząd kraju związkowego Nadrenii Północnej-Westfalii i władze samorządowe miasta Düsseldorf wystąpiły z bardzo znaczącą inicjatywą prezentacji w siedzibie Gerhart-Hauptmann-Haus w Düsseldorfie wystawy „Powstanie Warszawskie 1944” stworzonej przez Muzeum Powstania Warszawskiego.
Wystawa „Powstanie Warszawskie 1944” została oficjalnie otwarta dla niemieckiej publiczności w ramach Warszawskiego Tygodnia w dniu 30 października 2024 roku. W trakcie uroczystego otwarcia wystawy „Powstanie Warszawskie 1944” wystąpili: Prof. Dr Winfrid Halder, Dyrektor Fundacji Gerhart-Hauptmann-Haus w Düsseldorfie, Dr Stephan Keller, Nadburmistrz Miasta Düsseldorf, Rafał Trzaskowski, Prezydent Miasta St. Warszawy, Nathanael Liminski, Minister ds. federalnych i europejskich oraz mediów w rządzie Kraju Związkowego Nadrenii Północnej-Westfalii i Jan Ołdakowski, Dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego. W wydarzeniu wzięli również udział: Jan Tombiński, Chargé d’affaires ad interim Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec, Marek Głuszko, Konsul Generalny RP w Kolonii, Radca-Minister Rafał Sobczak, Dyrektor Instytutu Polskiego w Düsseldorfie, Dr Paweł Kowal, Poseł na Sejm, Paul Ziemiak, członek Bundestagu, Paweł Ukielski, Zastępca Dyrektora Muzeum Powstania Warszawskiego, David Gregosz, Dyrektor Fundacji Konrada Adenauera, oraz inni przedstawiciele władz i instytucji rządowych i lokalnych. Po uroczystym otwarciu wystawy Jan Ołdakowski, Dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego, osobiście oprowadził prominentnych gości po ekspozycji.
Wystawa „Powstanie Warszawskie 1944” ukazywała dramatyczne losy Warszawy – miasta dotkniętego totalitarną inżynierią społeczną niemieckiej machiny zagłady. Rozpoczynała się od prezentacji przedwojennej stolicy, kolejne jej części ukazywały Warszawę okupowaną – politykę niemiecką wobec ludności żydowskiej i polskiej, decyzje zapadające w III Rzeszy, terror uliczny, tworzenie getta, warunki życia oraz działalność kulturalną rozwijającą się w ekstremalnych warunkach. Warszawa została też zaprezentowana jako stolica Polskiego Państwa Podziemnego, pokazane zostały jego struktury, administracja, media, edukacja, Żegota, wojsko oraz akcje prowadzone przez Armię Krajową. Punktem kulminacyjnym wystawy było Powstanie Warszawskie w całej złożoności. Na koniec tej części zaprezentowany został film „Miasto Ruin” ukazujący wymarłą i zniszczoną Warszawę. Ostatni fragment wystawy pokazywał odradzające się miasto, fenomen powojennej odbudowy, powstające z gruzów by dziś stać się nowoczesną i dynamiczną metropolią. Wystawie towarzyszył obszerny katalog w języku niemieckim i angielskim.
W ciągu pięciu miesięcy prezentacji wystawy „Powstanie Warszawskie 1944” publiczności został zaproponował program towarzyszący: wykłady – prezentacja książki i dyskusja z prof. dr Stephanem Lehnstaedtem autorem „Powstanie Warszawskie 1944”, wykład dr Stefana Klempa „Sprawiedliwość? Reinefarth, Dirlewanger & Co.: niemieccy sprawcy Powstania Warszawskiego 1944 i ich losy”, prezentacja poezji Anny Świrszczyńskiej „Zbudowałam barykadę” z udziałem Petera Olivera Loewa, Anny Kołszko i Julii Dillmann, prezentacje filmów w reżyserii Andrzeja Wajdy: „Kanał” i „Popiół i diament”, a także zorganizowane oprowadzania uczniów niemieckich szkół ponadpodstawowych po wystawie „Powstanie Warszawskie 1944” w ramach projektu Instytutu Polskiego w Düsseldorfie Pole-Position – polski dzień projektowy dla szkół NRW. Instytut Polski w Düsseldorfie był partnerem organizacji wystawy „Powstanie Warszawskie 1944” jak i programu towarzyszącego.
