5 i 6 października 2025 Instytut Polski w Düsseldorfie z udziałem wybitnych ekspertów z Polski, Niemiec oraz Austrii zrealizował wydarzenie w ramach cyklu projektów kulinarnych: „Od girlandy królowej Marysieńki do sałatki ziemniaczanej. Ziemniak w polskiej i niemieckiej tradycji kulinarnej” – „Bulwa narodów? Ziemniak w kulturze kulinarnej Europy Środkowej”.

W projekcie udział wzięli badacze kultury kulinarnej i historycy: dr Ingrid Haslinger (Wiedeń), dr Peter Peter (Monachium), Wojciech Marchlewski (Szarnoś), dr Marta Sikorska (Toruń), prof. dr Josef Matzerath (Drezno). W dwudniowym programie znalazły się: seminarium naukowe dla badaczy kultury kulinarnej i historyków, warsztaty kulinarne oraz pokaz rekonstrukcji kulinarnej połączony z cyklem wykładów, poświęconych historii ziemniaka w Europie środkowej, jego kulinarnemu zastosowaniu na przełomie wieków oraz recepturom z polskich i niemieckich ksiąg kucharskich.

5 października w siedzibie Instytutu Polskiego w Düsseldorfie odbyło się seminarium naukowe, podczas którego historycy prezentowali wyniki badań i dyskutowali o wykorzystaniu ziemniaków w Europie od XVII wieku oraz ich percepcji w kulturze. Seminarium uzupełniły warsztaty kulinarne w restauracji Agata’s – restauracja gwiazdkowa, której właścicielka Polka, Agata Reuel jest niezwykle cenioną restauratorką. Seminarium otworzyli: Radca-Minister Rafał Sobczak, dyrektor Instytutu Polskiego w Düsseldorfie oraz Grzegorz Mazur, kierownik Działu Rekonstrukcji Historycznej w Muzeum Zamku Króla Jana III w Wilanowie.

Z kolei 6 października w pałacu Benrath z udziałem licznie zgormadzonej publiczności badacze kultury kulinarnej i historycy zaprezentowali swoje wykłady na temat historii i znaczenia ziemniaka w kulturze kulinarnej Polski, Niemiec i Austrii. Wieczór otworzyli gospodarz prof. Stefan Schweizer, dyrektor Fundacji Pałacu i Parku Benrath oraz Radca-Minister Rafał Sobczak, dyrektor Instytutu Polskiego w Düsseldorfie. W trakcie wieczoru goście degustowali potrawy przygotowane według starych receptur – zinterpretowanych przez Norberta Sokołowskiego, eksperta w dziedzinie historycznej rekonstrukcji kulinarnej i szefa kuchni w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, wraz z jego zespołem.

Dwudniowe wydarzenie w Düsseldorfie zorganizowane zostało przez Muzeum Zamku Króla Jana III w Wilanowie, Instytut Polski w Düsseldorfie, Fundację Pałac i Park Benrath, we współpracy z restauracją Agata´s. Projekt jest finansowany ze środków polskiego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura inspirująca”.

Informacja na temat projektu:

Od 2018 roku Instytut Polski w Düsseldorfie i Muzeum Pałacu Jana III w Wilanowie we współpracy z Fundacją Pałacu i Parku Benrath i restauracją Agata’s realizują projekty kulinarne, których celem jest przybliżenie polskiej i środkowoeuropejskiej kultury stołu oraz tradycji kulinarnych Polski. W latach 2020-2023 zrealizowany został długofalowy projekt „Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej, poświęcony historycznej rekonstrukcji kulinarnej (edycja: jesień 2021, lato 2022, wiosna i zima 2023). W 2024 roku placówka rozpoczęła realizację nowego dwuletniego projektu poświęconego warzywu, które zajmuje niezwykle ważne miejsce w kuchni polskiej i niemieckiej – ziemniakowi. Pod hasłem „Od girlandy królowej Marysieńki do sałatki ziemniaczanej. Ziemniak w polskiej i niemieckiej tradycji kulinarnej” historycy i badacze historii kulinarnej w pierwszej edycji w 2024 roku badali „Epokę przed ziemniakiem: zapomnianą bioróżnorodność. Druga tegoroczna część nosiła tytuł „Bulwa narodów? Ziemniak w kulturze kulinarnej Europy Środkowej” i zajęła się historią kulinarną ziemniaka od epoki Oświecenia.

__________________________________________________________

Od girlandy królowej Marysieńki do sałatki ziemniaczanej.

Ziemniak w polskiej i niemieckiej tradycji kulinarnej

Vol. 2

BULWA NARODÓW? Ziemniak w kulturze kulinarnej Europy Środkowej

Poniedziałek, 6 października 2025 r., godz. 18:00–20:00

Fundacja Pałac i Park Benrath, Museum für Gartenkunst, Benrather Schloßallee 100-106, 40597 Düsseldorf

Powitanie:

prof. dr Stefan Schweizer, dyrektor Fundacji Pałacu i Parku Benrath,

Grzegorz Mazur, kierownik Działu Rekonstrukcji Historycznej w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie,

Radca-Minister Rafał Sobczak, dyrektor Instytutu Polskiego w Düsseldorfie

Wykłady:

dr Ingrid Haslinger, Wojciech Marchlewski, prof. dr Josef Matzerath, dr Peter Peter, dr Marta Sikorska

MINI DEGUSTACJA na temat „Ziemniak w kulturze kulinarnej Europy Środkowej”, potrawy w interpretacji Norberta Sokołowskiego, eksperta ds. historycznej rekonstrukcji kulinarnej i szefa kuchni w Muzeum Pałacu Króla Jana III Wilanów oraz jego zespołu.

Moderacja: dr Marta Sikorska, historyczka z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Rejestracja pod adresem: besucherservice@schloss-benrath.de

Od 2018 roku Instytut Polski w Düsseldorfie i Muzeum Pałacu Jana III Wilanowskiego we współpracy z Fundacją Pałacu Benrath i restauracją Agata’s realizują projekty kulinarne. W latach 2020-2023 zrealizowaliśmy długoterminowy projekt „Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej”, poświęcony historycznej rekonstrukcji kulinarnej (edycja: jesień 2021, lato 2022, wiosna i zima 2023).

W 2024 roku rozpoczęliśmy nowy projekt badawczy poświęcony historii kulinarnej, we współpracy z badaczami kultury stołu i historii z Polski, Niemiec i Austrii.

W ramach projektu chcemy zwrócić uwagę na historię kulturową warzyw, które zajmują niezwykle ważne miejsce w kuchni polskiej i niemieckiej. Naszym celem jest refleksja nad tradycjami kulinarnymi i dawną kulturą jedzenia jako źródłem inspiracji dla dzisiejszych pokoleń.

Ziemniak, który w drugiej połowie XVI wieku przybył do Europy z Nowego Świata, początkowo był traktowany z nieufnością i nie od razu zyskał popularność w kuchni niemieckiej i polskiej.

Wraz z nadejściem epoki oświecenia znacznie zmieniło się postrzeganie i kulinarne zastosowanie ziemniaka, który stał się nieodzownym pożywieniem dla mas i był postrzegany jako dar niebios wobec widma głodu. W Polsce uprawa tej rośliny rozwinęła się nieco później niż w krajach niemieckich – dopiero na początku XIX wieku. O fascynacji wszechstronnym zastosowaniem ziemniaków w kuchni świadczą książki kucharskie poświęcone wyłącznie ziemniakom, wydawane zarówno w języku niemieckim, jak i polskim. Autor jednej z tych książek, wydanej w 1884 roku w Dreźnie, zauważa we wstępie: „Żadna inna potrawa nie ma tak wszechstronnego zastosowania jak ziemniak, który tak samo niezbędny jak chleb, jest najtańszym pożywieniem ubogich, a jednocześnie w swoich różnorodnych postaciach stanowi smaczne danie na stołach bogatych […] Dzisiaj ten niegdyś tak pogardzany południowoamerykański bulwiasty korzeń jest niezbędnym pożywieniem dla narodów całego świata.”

W programie

NIEDZIELA, 5.09.2025 – impreza zamknięta

Niemiecko-austriacko-polskie seminarium i warsztaty z udziałem badaczy kultury kulinarnej i historyków

PONIEDZIAŁEK, 6.09.2025, godz. 18:00-20:00

POKAZ KULINARNY z komentarzami historycznymi badaczy kultury kulinarnej i historyków z Polski, Niemiec i Austrii.

Organizatorzy: Muzeum Zamku Króla Jana III Wilanów, Instytut Polski w Düsseldorfie, Fundacja Zamek i Park Benrath, restauracja Agata´s

Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura inspirująca”.

Patronat medialny: magazyn THE DORF