19.08.2023
W tym roku mija 15 lat od ustanowienia Światowego Dnia Pomocy Humanitarnej i dwie dekady od zamachu bombowego na siedzibę ONZ w Bagdadzie. Niezmiennym celem pomocy humanitarnej pozostaje dostarczanie pomocy dla obecnie już ćwierć miliarda ludzi będących w nagłej potrzebie wywołanej konfliktem, wojną, klęską żywiołową. Polska jest od szeregu lat dawcą pomocy humanitarnej w wielu regionach świata, a nasz budżet humanitarny w 2022 roku sięgnął rekordową wysokość.
Tegoroczne hasło Światowego Dnia Pomocy Humanitarnej #NoMatterWhat podkreśla bezwzględne oddanie dla pracy humanitarnej i stanowi odwołanie do niesienia pomocy bez względu komu, bez względu gdzie, bez względu na wszystko. Jest to potwierdzenie solidarności międzynarodowej, stania ramię w ramię w ramach wspólnoty państw pomagających, a także z ludźmi, którym udzielana jest pomoc. Globalna sieć pracowników humanitarnych niesie pomoc milionom ludzi w potrzebie.
Po dwudziestu latach od zamachu bombowego na siedzibę ONZ w Bagdadzie, podczas którego zginęły 22 osoby, w tym Wysoki Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka Sérgio Vieira de Mello liczba osób potrzebujących pomocy humanitarnej wzrosła dziesięciokrotnie i z roku na rok staje się coraz większa. Rosną potrzeby humanitarne, które możemy zaspokoić jedynie działając solidarnie, a także współpracując ze społecznościami, którym służymy. Brak poszanowania dla prawa międzynarodowego, reguł międzynarodowego prawa humanitarnego czy rezolucji ONZ, czyni niesienie pomocy humanitarnej trudniejszym i bardziej niebezpiecznym niż w minionych latach. Coraz większe zaangażowanie i ryzyko w docieraniu do dotkniętych klęskami i konfliktami rejonów sprawia, że liczba ofiar wśród personelu niosącego pomoc humanitarną niestety także wzrasta.
Obecnie najpoważniejsze kryzysy humanitarne rozgrywają się m.in. Afganistanie, Burkinie Faso, Etiopii, Jemenie, Haiti, Demokratycznej Republice Konga, Mjanmie, Sudanie czy Syrii.
W Europie zaś największy kryzys humanitarny od czasu zakończenia II Wojny Światowej został wywołany atakiem Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. Ponad 17,6 mln obywateli Ukrainy pilnie potrzebuje pomocy humanitarnej (dane UNOCHA –https://reports.unocha.org/en/country/ukraine). Aktualnie ponad 6 milionów ukraińskich uchodźców znajduje się poza granicami kraju (dane UNHCR – link: https://data.unhcr.org/en/situations/ukraine#_ga=2.263563082.754141671.1659419946-107275189.1658898309), liczba wewnętrznie przesiedlonych przekroczyła 5 milionów osób (dane UNHCR – link https://data.unhcr.org/en/country/ukr). To obecnie największy na świecie kryzys związany z przesiedleniem ludzi.
Znaczna część uchodźców z Ukrainy trafiła do Polski, uruchamiając potężną machinę pomocy udzielanej zarówno przez polski rząd, jak i zwykłych obywateli. Polska uplasowała się jako lider pod względem udziału PKB w pomocy dla Ukrainy i Ukraińców. Staliśmy się także wrotami pomocy dla Ukrainy płynącej z całego świata, w tym humanitarnej, logistycznej, medycznej czy energetycznej.
Całkowity koszt pomocy humanitarnej z blisko 60 państw świata skierowanej dotychczas przez węzeł Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych to ponad 650 mln euro. Minister Spraw Zagranicznych RP przeznaczył w 2022 r. 12 mln zł na projekty humanitarne realizowane przez organizacje pozarządowe, mające na celu pomoc osobom poszkodowanym przez wojnę w Ukrainie. W 2023 r. resort spraw zagranicznych przeznaczy na podobne projekty kolejne miliony złotych. Jednak całkowita skala wsparcia udzielanego przez Polskę jest znacznie większa z uwagi na wielość instytucji oraz rzesze Polek i Polaków zaangażowanych w niesienie pomocy naszym ukraińskim sąsiadom.
Wojna na Ukrainie spowodowała także kryzys żywnościowy na świecie. Jednym z priorytetów stało się globalne bezpieczeństwo żywnościowe, wykorzystywane instrumentalnie przez Rosję atakującą pola uprawne i porty, przez które Ukraina eksportowała zboże i produkty żywnościowe do krajów Południa. Polepszenie sytuacji żywnościowej jest niezbędne w najbardziej zagrożonych głodem obszarach Afryki, Bliskiego Wschodu i Azji, ponieważ głód w tych regionach jest czynnikiem napędzającym kolejne kryzysy wewnętrzne, migracyjne i brak stabilności.
Mimo ogromnego i zrozumiałego zaangażowania w niesienie pomocy humanitarnej Ukrainie i Ukraińcom, Polska nie zaprzestała udzielania pomocy w innych częściach świata, zgodnie z tegoroczną myślą przewodnią Światowego Dnia Pomocy Humanitarnej – nieważne komu, nieważne gdzie i bez względu na wszystko. Udzielaliśmy pomocy humanitarnej w zakresie żywności, zdrowia, schronienia, edukacji, zaspokajania podstawowych potrzeb w Iraku, Jordanii oraz Libanie. Udzielamy pomocy humanitarnej także w wypadku kataklizmów naturalnych – pospieszyliśmy z pomocą dla Turcji i Syrii po katastrofalnym trzęsieniu ziemi jaki nawiedził te kraje. Wspieramy finansowo humanitarne agencje ONZ – UNICEF, UN OCHA, UNHCR, WFP, czy inne organizacje międzynarodowe w ich działaniach humanitarnych jak np. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża oraz Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
Z uwagi na fakt, że jeden kryzys napędza kolejne, solidarna i nieustanna praca humanitarna staje się nieodzowną częścią współpracy międzynarodowej, a potrzeby stale rosną. Rosną także koszty, w tym te ponoszone przez personel humanitarny, którego praca jest godna najwyższego szacunku.
Bezsprzecznym priorytetem Polski jest niesienie pomocy humanitarnej, która będzie potrzebna dopóki, dopóty na świecie będą szerzyły się wojny, ubóstwo, głód, przemoc i generujące coraz więcej klęsk naturalnych zmiany klimatyczne. Polska swoimi działaniami potwierdza przywiązanie do wartości i zasad przyświecających pomocy humanitarnej, do działania ramię w ramię z naszymi partnerami i społecznościami, którym pomagamy, do etosu solidarności bez względu na wszystko – #NoMatterWhat.
