Utwory polskich kompozytorek w wykonaniu sopranistki Justyny Reczeniedi oraz pianisty Andrzeja Ślązaka wybrzmiały podczas koncertu „Czas kobiet”, zorganizowanego przez Instytut Polski w Tokio w dniu 25 września, w Ambasadzie RP w Tokio. Koncert odbył się z inicjatywy i we współpracy z przedstawicielką japońskiej Polonii – panią Aliną Fukushimą.

Obydwoje artyści są profesorami Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Pani Justyna Reczeniedi jest również solistką Polskiej Opery Królewskiej oraz laureatką licznych konkursów wokalnych. Pan Andrzej Ślązak zaś – wybitnym pianistą, jurorem międzynarodowych konkursów pianistycznych oraz wykładowcą.

W programie koncertu zaprezentowane zostały pieśni znakomitych, choć prawie zapomnianych polskich kompozytorek, głównie urodzonych w XIX wieku, a aktywnie działających w pierwszej połowie XX wieku: Ireny Białkiewiczówny, Ryty Gnus, Marii Szymanowskiej, Heleny Dorabialskiej, Zofii Ossendowskiej, Leokadii Myszyńskiej-Wojciechowskiej, Zofii Wróblewskiej-Obtułowicz, Zofii Bajkowskiej, Andy Kitschman oraz Tekli Bądarzewskiej, której kompozycja „Modlitwa dziewicy” jest niezwykle popularna w Japonii.

Sylwetki wybitnych Polek przybliżył gościom kompozytor, teoretyk muzyki i pedagog prof. Wojciech Stępień, również reprezentujący Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Jak w każdej dziedzinie sztuki, kobietom w muzyce nigdy nie było łatwo. W wielu epokach nie wolno im było zajmować się muzyką (a jeśli już, to jedynie w ograniczonym zakresie). Nie miały pełnej swobody edukacji artystycznej ani możliwości swobodnego komponowania. Najważniejsze zamówienia i stanowiska otrzymywali przez wieki mężczyźni, a twórczość kobiet była spychana na margines życia muzycznego. Brak publicznych wykonań ich utworów skutecznie zabijał pamięć zarówno o tych kompozycjach, jak i o kobietach, które je stworzyły. Rozwój artystyczny kompozytorek wymagał od nich pokonywania barier, które w zdominowanym przez mężczyzn świecie właściwie nie istniały …

Mimo (…) uprzedzeń nie brakowało utalentowanych kobiet, które przecierały szlaki. Ich nazwiska dziś często nic nie mówią przeciętnemu słuchaczowi, a przecież ich kariery pełne były sukcesów i niezwykłych zdarzeń, a dzieła nierzadko wyprzedzały swoją epokę. Odkrywanie zapomnianych utworów (…) pozwala przywrócić je do obiegu koncertowego i uzupełnić historyczną narrację. Choć do oddania kobietom należnego im miejsca w historii muzyki wciąż daleko, to takie inicjatywy jak nasz koncert są krokiem we właściwym kierunku. To jedyna droga, by zmienić perspektywę – powiedział prof. Wojciech Stępień.

Podczas koncertu „Czas kobiet” zaprezentowana została wystawa panelowa „Wybitne Polki” (Outstanding Polish Women), której wersja japońska została przygotowana przez Instytut Polski w Tokio w ramach promocji projektu „Kobiety w nauce” na EXPO 2025 w Osace. Wystawa ta poświęcona jest Polkom, które przyczyniły się do rozwoju cywilizacyjnego oraz kulturowego Polski, Europy i świata.

Zdjęcia: Instytut Polski w Tokio.