Najbardziej prestiżowe wyróżnienie dla wybitnego ambasadora literatury polskiej za granicą, przyznawane przez Instytut Książki, przypadło w tym roku profesorowi Tokimasie Sekiguchiemu, wybitnemu promotorowi kultury polskiej w Japonii.
Komunikat prasowy
Warszawa, 23 czerwca 2021 r.
„Jestem japońskim importerem kultury polskiej do Japonii, choć jest to praca nieintratna. Jeżeli ktoś mnie spyta, dlaczego się nią zajmuję, skoro nie przynosi dochodu, to odpowiadam, że udostępniając polską kulturę Japończykom, spłacam dług wdzięczności wobec polskich przyjaciół, którzy mnie wychowali i kształcili, począwszy od pierwszego pobytu w Krakowie w latach 1974-1976” – powiedział laureat.
Dariusz Jaworski, dyrektor Instytutu Książki i zarazem przewodniczący kapituły Nagrody Transatlantyk, podkreślił, że mieszkańcy Japonii mają w swoich rękach – dzięki niestrudzonej pracy laureata – klucz do zgłębienia polskiej duszy i zrozumienia Polski, jakiego nie posiada wiele innych narodów, często żyjących znacznie bliżej naszego kraju.
„Rozmach, skala i wszechstronność dzieła translatorskiego (od Kochanowskiego, przez Mickiewicza po Gombrowicza i Lema) czyni prof. Sekiguchiego nie tylko i nie tyle tłumaczem, ile ambasadorem polskiej literatury w Japonii” – oświadczył członek kapituły nagrody, dr Dariusz Karłowicz.
Tokimasa Sekiguchi (ur. 1951 w Tokio) w latach 70. podjął studia romanistyczne i komparatystyczne na Uniwersytecie Tokijskim, a także studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1992–2013 wykładał kulturę polską na Tokijskim Uniwersytecie Studiów Międzynarodowych (Tokyo University of Foreign Studies, TUFS), a od 2011 roku kierował polonistyką na tej uczelni. W 2013 roku zdecydował się przejść na wcześniejszą emeryturę, aby poświęcić się w pełni działalności przekładowej.
Prof. Tokimasa Sekiguchi zainicjował w 2013 roku serię Klasyka Literatury Polskiej. Jest także współorganizatorem „Forum Polska” w Japonii, łączącego wszystkie osoby
zainteresowane Polską – badaczy reprezentujących różne dziedziny nauk, artystów i przedstawicieli Polonii. W 2008 roku zainicjował organizowane wspólnie z Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie seminaria objazdowe Dziedzictwo pograniczy dla japońskich badaczy różnych dziedzin zajmujących się Polską i Europą Środkową. Seminaria odbywają się co dwa lata i dotyczą innego środkowoeuropejskiego pogranicza (dotąd odbyło się 6 edycji: Ukraina, Litwa, Białoruś, Słowacja–Węgry, Górny i Dolny Śląsk, Czechy–Morawy–Słowacja).
Prof. Tokimasa Sekiguchi to wielki przyjaciel Polski i Polaków, niestrudzony propagator kultury polskiej w Kraju Kwitnącej Wiśni. Jego działania na rzecz naszego kraju zostały docenione przez polskie władze: przyznano mu m.in. dyplom Ministra Spraw Zagranicznych RP za wybitne zasługi dla promocji Polski w świecie (2007), Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RP (2009), Srebrny Medal Gloria Artis (2015), Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP (2020).
Wśród dzieł literatury polskiej przełożonych na język japoński przez profesora są m.in. takie arcydzieła jak: Treny Jana Kochanowskiego, Ballady i romanse oraz Dziady wileńskie Adama Mickiewicza, Matka Joanna od Aniołów Jarosława Iwaszkiewicza, dramaty Stanisława Ignacego Witkiewicza, Iwona, księżniczka Burgunda Witolda Gombrowicza czy Lalka Bolesława Prusa, za przekład której w 2017 roku przyznano autorowi najważniejszą w Japonii Nagrodę Literacką Yomiuri. Pełna bibliografia przekładów prof. Tokimasy Sekiguchiego składa się z bez mała 50 pozycji.
Praca translatorska prof. Sekiguchiego została doceniona także Nagrodą Literacką za Przekłady Literatury Polskiej ZAiKS-u przyznaną w 2018 roku i Nagrodą Towarzystwa im. Fryderyka Chopina przyznaną w 2019 roku za wybitne osiągnięcia w promowaniu twórczości kompozytora (profesor wraz z zespołem przetłumaczył dwa tomy korespondencji Chopina, do tej pory ukazały się one jedynie w przekładzie na język japoński).
Transatlantyk przyznano w tym roku po raz siedemnasty. Z uwagi na pandemię COVID-19 i związane z nią utrudnienia w podróżowaniu, uroczyste wręczenie nagrody laureatowi odbędzie się w czasie gali, którą Instytut Książki zorganizuje w 2022 roku i podczas której poznamy przyszłorocznego laureata bądź laureatkę. Planowane jest wówczas także wręczenie nagrody ubiegłorocznej zdobywczyni nagrody, prof. Ewie Thompson.
***
Transatlantyk to nagroda Instytutu Książki dla wybitnego ambasadora literatury polskiej za granicą. Jej laureatem może zostać tłumacz, wydawca, krytyk bądź animator życia kulturalnego. Wyboru laureata dokonuje Kapituła Nagrody, złożona z badaczy literatury, animatorów życia kulturalnego, tłumaczy oraz dyrektora Instytutu Książki.
Po raz pierwszy nagrodę wręczono w 2005 roku podczas Kongresu Tłumaczy Literatury Polskiej – otrzymał ją wówczas Henryk Bereska, tłumacz takich gigantów naszej literatury jak: Jan Kochanowski, Jarosław Iwaszkiewicz, Jerzy Andrzejewski, Stanisław Wyspiański, Cyprian Kamil Norwid i Tadeusz Różewicz. Wartość nagrody wynosi 10.000 euro, laureat otrzymuje również pamiątkowy dyplom oraz statuetkę autorstwa Łukasza Kieferlinga.
Do tej pory tym prestiżowym wyróżnieniem uhonorowano tak wybitne osobistości jak Anders Bodegård, Albrecht Lempp, Ksenia Starosielska, Biserka Rajčić, Pietro Marchesani, Vlasta Dvořáčková, Yi Lijun, Karol Lesman, Bill Johnston, Laurence Dyèvre, Constantin Geambaşu, Lajos Pálfalvi, Antonia Lloyd-Jones, Hendrik Lindepuu i Ewa Thompson.
Kontakt:
Łukasz Jarocki
rzecznik@instytutksiazki.pl
tel. 505 245 803
(zdjęcia: archiwum prywatne / Instytut Książki)
