De pianist, componist en pedagoog Józef WIENIAWSKI is één van de grootste musici aan het einde van de 19de eeuw in Europa. Tijdens zijn leven genoot hij lof en erkenning. Na zijn dood raakte hij onterecht in de vergetelheid. Misschien ligt de oorzaak hiervoor bij het feit dat zijn carrière begon in de schaduw van zijn grote broer, de virtuoze violist en componist Henryk Wieniawski. Samen speelden ze op de grootste podia ter wereld en verwierven ze succes. In 1878 verhuisde Józef Wieniawski naar Brussel en werd pianoleraar. Daarnaast componeerde hij en gaf hij verschillende concerten. Hij was een grote promotor van Frederic Chopins muziek, zijn lievelingscomponist, en van Stanisław Moniuszko.

Aan deze uitzonderlijke personaliteit wordt een concert-conferentie gewijd op 26 november 2016. De pianist Jacek KORTUS zal hulde brengen met een serie stukjes die typisch zijn voor zijn oeuvre:

• Concertmazurka, op. 41
• Barcarolle, op. 29
• Pensée fugitive, op. 8
• Concertwals, op. 3
• Sonate in b-mineur, op. 22 

De conferentie zal worden gevoerd door prof. Renata SUCHOWIEJKO, directrice van de afdeling Methodologie en Muziekgeschiedenis van de 19de tot de 21ste eeuw aan het Instituut voor Musicologie van de Jagiellonenuniversiteit van Krakau.

PRAKTISCHE INFORMATIE
>>> Koninklijk Conservatorium Brussel, Concertzaal (Regentschapsstraat 30A, 1050 Brussel) – zie kaart
>>> 26 november 2016 – 20u
>>> Gratis. Reserveren gewenst voor 24 november op brussels@instytutpolski.org of per telefoon via +32 (0)2 554 06 90

Dit project werd samen opgezet door het Pools Instituut in Brussel en het Koninklijk Conservatorium van Brussel om gemeenschappelijk cultureel erfgoed in de kijker te zetten.

De bibliotheek van het Koninklijk Conservatorium van Brussel heeft een belangrijke reeks manuscripten van Józef Wieniawski in bewaring genomen die werden nagelaten door zijn dochter Elisabeth en die thans geklasseerd zijn door het Wieniawskifonds. Deze erfenis omvat de Piano- en vioolsonate (op. 20) en het Piano- en orkestconcerto (op. 24) gewijd aan Leopold II van België.

We danken aan Józef Wieniawski eveneens het beroemde “dubbele vleugelpiano met omgekeerd klavier“, gebouwd door de broer Mangeot, waarvan u een exemplaar kan bezichtigen in het Muziekinstrumentenmuseum in Brussel (MIM).

Józef Wieniawski  werd geboren in Lublin op 23 mei 1837 en stierf op 11 november 1912 in Brussel. Zijn lichaam werd begraven op de begraafplaats van Elsene. Zijn grafzerk werd gerestaureerd tijdens de zomer van 2016 dankzij de hulp van het Pools Instituut en de Henryk Wieniawski muziekassociatie. De restauratiewerken kregen financiële steun van het Pools Ministerie van Cultuur en Nationaal Erfgoed. Tot op heden kan je er het gedicht “Promethidion” van Cyprian Kamil Norwid lezen dat de componist had gevraagd om op zijn graf te graveren.
+++ Lees het verslag van de renovatiewerken
De foto’s bevinden zich in het album hieronder.

Dit project werd gerealiseerd dankzij de gezamenlijke inspanning van de Muziekvereniging Henryk Wieniawski uit Poznań en het Pools Instituut van Brussel. Met financiële steun van het Pools Ministerie van Cultuur en Nationaal Erfgoed.

Jacek KORTUS
Jacek Kortus werd geboren in 1988 in Poznań. Hij won de Eerste Prijs van het Conservatorium I.J. Paderewski en geeft daar pianoles als assistent. Sinds zijn puberteit is hij aanwezig op de Poolse podia en won hij verschillende wedstrijden. Hij trad ook op in vele Europese landen, de Verenigde Staten, Mexico, Brazilië, Chili, Japan, China, Israël, Palestina en Marokko. Jacek Kortus kreeg ook beurzen waaronder die van het Poolse Ministerie van Cultuur en Nationaal Erfgoed. Zijn eerste album kwam uit in 2008 (bij het label “Muza Polish Recordings”). Zijn tweede album, met de Poolse tenor Tomasz Zagorski werd opgenomen in 2015.

Renata SUCHOWIEJKO
Renata Suchowiejko behaalde haar doctoraat in de musicologie aan de Jagiellonenuniversiteit van Krakau nadat ze een DEA had voorbereid aan de Universiteit van Tours in 1995. Ze ontving de Prijs van de Eerste Minister voor haar thesis voor haar uitstekende werk. Haar post-doctoraat werd bekroond door de rector van de Jagiellonenuniversiteit. Ze was directrice van het Instituut voor Musicologie aan haar alma mater van 2008 tot 2012. Op dit moment is ze directrice van het Departement van Methodologie en Muziekgeschiedenis van de 19de tot 21ste eeuw aan hetzelfde instituut. We danken aan haar:

• Henryk Wieniawski – kompozytor na tle wirtuozowskiej tradycji skrzypcowej XIX wieku [Henryk Wieniawski, Composer and the 19th Century Violin Virtuoso Tradition], Poznań, 2005 ;
• Henryk Wieniawski – wirtuoz w świetle XIX-wiecznej prasy [Henryk Wieniawski as Virtuoso According to the 19th Century Press], Poznań, 2011 ; 
• “Henryk Wieniawski in America”, in : “Ad Parnassum”, April, 2005, pp. 45–55 ;
• “Henryk Wieniawski’s Concert Performances in Russia”, in : “Fontes Artis Musicae”, January –March 2011, vol. 58/1, pp. 24–34 ;
• “Les violonistes virtuoses et la presse au XIXe siècle : épistemologie d’une recherche à partir de l’exemple de Henryk Wieniawski”, in : En pèlerinage avec Liszt: Virtuosos, Repertoire and Performing Venues in 19th-Century Europe, ed. Fulvia Morabito, Turnhout 2014, pp. 279-300

Renovatiewerken, zomer 2016
Het grafzerk van Józef Wieniawski werd opgetrokken in Belgische marmer karakteristiek voor de regio, in de vorm van een obelisk met een bas-reliëf van een engel, een doodsprentje en een inscriptie. We vinden er ook elementen gegoten in brons. Door de vele jaren heen is het materiaal afgeblakerd en het esthetische aspect van het monument verwaterd. Het zwarte marmer heeft zijn glans verloren en kreeg een grijze tint. De elementen van het bas-reliëf en de andere bronzen elementen kregen echter deze karakteristieke glans die hun een mooie, groenachtige kleur geeft. Door de atmosferische omstandigheden werd de steen bedekt met ontelbare kleine scheurtjes.
De renovatiewerken die werden uitgevoerd door het team van Piotr Niemcewicz in 2016, hadden als doel om het aftakelingsproces van het monument tegen te gaan en haar ganse artistieke en esthetische waarde terug te bezorgen. Verschillende stappen werden ondernomen: corrosieproducten werden verwijderd, stratificaties die de steen en het metaal beschadigden, werden verwijders, de elementen werden gedesinfecteerd, ontbrekende elementen werden vervangen, het matte marmer werd gepolijst. Het metaal werd ook beschermd met een laag malachiet. De onleesbaar geworden inscriptie werd opgepoetst, gehergraveerd en verguld. De laatste stap bestond uit het verstevigen van de funderingen en het aanbrengen van waterwerende producten.
Het grafzerk kreeg daardoor zijn origineel aspect terug. Het wegvegen van corrosieproducten heeft aan het marmer zijn oorspronkelijke kleur teruggegeven wat de bronzen elementen goed laat uitkomen. Door de renovatiewerken schitteren de prachtige materialen als van oudsher en wordt de artistieke kwaliteit van het object in de verf gezet.
(tekst geschreven door Piotr Niemcewicz, Faculteit voor Schone Kunsten aan de Nicolas Copernicusuniversiteit van Toruń)