200 jaar geleden werd Cyprian Kamil Norwid geboren. Hij was als veelzijdig artiest van grote betekenis voor de Poolse kunst en cultuur. Als erkenning werd het jaar 2021 omgedoopt tot het jaar van Cyprian Kamil Norwid, zo besliste Sejm (Kamer) van de Republiek Polen in een resolutie. De Poolse Componist Elzbieta Sikora en scenarist Zbigniew Naliwajek maakten op basis van een selectie van zijn teksten een radio-artwork onder de naam Norwid’Ellipse, nu ook te horen bij ons.
Norwid was een talentvol schilder en beeldhouwer, een prozaïst en dramaturg, maar voor de meeste Polen was hij vooral een groot dichter. In 1842 verliet hij Polen op 21-jarige leeftijd voor een leven in Duitsland, Italië, België, de Verenigde Staten en voornamelijk Parijs in Frankrijk, waar hij in 1883 overleed. Zijn werk werd herontdekt door het brede publiek dankzij de Poolse modernistische beweging Młoda Polska – Jong Polen.
“Verbeeld je Norwid die door de straten van Parijs wandelt. Is hij het zelf, of loopt daar zijn herinnering tussen de voorbijgangers? Een fiets, een scooter, een auto, ze rijden aan hem voorbij. Hij hoort de sirene van een ziekenwagen, de bel van de tram stopt hem. Hij staat tussen een groep jongeren, die discussiëren en plukt de woorden van een rapper, de dichter van vandaag.
Norwid, de banneling, kijkt en observeert, hoort en oordeelt. Hij heeft heimwee, hij mist zijn land, maar hij benadert zijn geboorteland en zijn landgenoten met grote strengheid en ironie. Hij heeft altijd en overal pijn, maar als zijn gedachten vrij zijn, leidt hij een leven vol verrukking. De schoonheid van zijn gedichten is verwonderend, de wijsheid en het inzicht van zijn observaties zetten ons aan het denken.
De evenwichtige keuze van de teksten van de dichter, die verzameld zijn in negen delen, is het skelet van dit radiowerk. De muziek volgt deze structuur, met een introductie vooraf en een coda als afsluiter. In de introductie gaan we op zoek naar Norwid, wiens naam voor bijna alle voorbijgangers onbekend is. Zijn woorden duiken op vlak voor het begin van deel een. De coda brengt de gebruikte fragmenten nog eens in herinnering, als een mantra, of een memento.
Tekst en muziek zijn in dit stuk intiem verbonden: de teksten, waarmee Norwid ons vandaag aanspreekt, zijn gewikkeld in een geluidscompositie, gebaseerd op – vaak vervormde – klanken van accordeon en contrabas en aangevuld met opnames uit de Parijse straten. De geluiden van stappen in een Parijse kerk roepen het universum op van het klooster Saint-Casimir, waar Norwid de laatste Jaren van zijn leven doorbracht.”
(over “NORWID’ELLIPSE” door de auteurs Elżbieta Sikora en Zbigniew Naliwajek)
Credits : Werk gebaseerd op de teksten van Cyprian Kamil Norwid / vertaling door Christophe Jeżewski; Scenario: Zbigniew Naliwajek; Muziek en productie: Elżbieta Sikora; Acteurs : Maria Seweryn, Andrzej Seweryn, Jerzy Radziwiłowicz in een regie van Andrzej Seweryn; Muzikanten: Rafał Łuc – accordeon, Tomasz Januchta – contrabas, Jean Besançon, rap – vocals
Fotocredits : Portret van Norwid (Nationale Bibliotheek > www.polona.pl)
In opdracht van het Internationaal Festival van Hedendaagse Muziek ‘Jesien Warszawska’ Warschause Herfst.
Productie: De Vereniging voor Muziek en Onderzoek, programma 3 van de Poolse Radio, SONORA.
Partners: De Poolse Vereniging voor Auteurs en Componisten (ZAiKS), het Pools Instituut in Parijs, het Pools Instituut in Brussel, de Groep muzikaal onderzoek, het Nationaal Forum van de Muziek in Wrocław, de Vereniging ALCÔME, het Festival van radiokunst van Poznań.
Het kunstenagentschap SONORA MUSIC is de initiatiefnemer van dit project.
Waar kan je Norwid’Ellipse beluisteren
· Live
Op zaterdag 28 augustus om 19u30: Concert ‘Electrobelges’ । Event georganiseerd door ASBL Musiques&Recherches in Ohin (adres)
· Als radiouitzending
Op maandag 27 september om 16u op Radio CAMPUS en in de loop van de maand november op Radio PANIK
