W sierpniu 1981 roku Joseph Beuys przyjechał do Łodzi wraz z rodziną, wioząc w drewnianej skrzyni umieszczonej na dachu campera dar złożony z ponad siedmiuset rysunków, obiektów, materiałów archiwalnych i dokumentacji swoich dotychczasowych działań, uzupełniony po przyjeździe o cykl 13 rysunków – notatek z akcji wręczania daru. Wydarzenie to artysta nazwał „Polentransport 1981”.
Instytut Polski w Düsseldorfie i Muzeum Sztuki w Łodzi biorą udział w programie jubileuszowym „beuys 2021“ z okazji 100- rocznicy urodzin Josepha Beuysa i otwierają 19. listopada 2021 w galerii Instytutu w Düsseldorfie wystawę dokumentalną EKONOMIA DARU: Joseph Beuys, Polentransport 1981.
Ujmując rzecz w kategoriach, jakimi posługiwał się Joseph Beuys: Polacy w latach 1980-1981 stworzyli gigantyczną „rzeźbę społeczną” złożoną z dziesięciu milionów elementów – „elementów antysocjalistycznych”, jak mówiła o nich komunistyczna propaganda. Była nią „Solidarność”, pierwszy niezależny od totalitarnej władzy związek zawodowy w krainie położonej mniej więcej między Eisenach w NRD a Władywostokiem w Związku Radzieckim.
Pojawienie się „Solidarności” było dla Beuysa nie tylko widocznym znakiem rozpadu komunistycznej dyktatury, ale również zwiastunem budowy nowej rzeczywistości. Ów stworzony głównie przez robotników związek był ucieleśnieniem trzeciej drogi: szukania kompromisu, próbą przezwyciężenia komunizmu, ale z zachowaniem zdobyczy socjalnych, przy silnym oparciu o poczucie wspólnotowości i tradycję. Solidarnościowa aktywność jawiła się jako idealny przykład wymyślonej przez artystę „rzeźby społecznej”, w której tworzywem są ludzkie działania wpływające na sposób funkcjonowania, czyli kształt ludzkiej zbiorowości.
Dlaczego Joseph Beuys podarował swoje prace właśnie polskiemu Muzeum Sztuki w Łodzi?
Wydarzenie to artysta nazwał „Polentransport 1981”. Nawiązywał w nim do historii Muzeum Sztuki w Łodzi, które jako jedno z dwóch pierwszych muzeów sztuki nowoczesnej na świecie powstało w 1930 roku i od początku swojego istnienia akcentowało silny związek ze sztuką awangardową. Trzonem okazała się Międzynarodowa Kolekcja Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.“, oficjalnie przekazana Muzeum Sztuki w Łodzi 15 lutego 1931 roku.
Do wybuchu II wojny światowej zgromadzono w Muzeum Sztuki w Łodzi ponad sto dzieł twórców międzynarodowej awangardy takich, jak: Jean Arp, Alexander Calder, Sonia Delaunay, Max Ernst, Fernand Léger, Pablo Picasso, Kurt Schwitters, Marcel Seuphor i Piet Mondrian, Georges Vantongerloo. Wszystkie zostały podarowane.
Dzisiaj dar Josepha Beuysa z sierpnia 1981 roku jest ważnym elementem kolekcji sztuki nowoczesnej XX i XXI wieku zgromadzonej w Muzeum Sztuki w Łodzi. Wpisuje się doskonale w historię i filozofię instytucji, której działalność rozpoczęła się właśnie od… daru. Ów gest, powtarzany później przez kolejnych artystów i kolekcjonerów, miał zmienić oblicze miasta – za pomocą idei, za pomocą obrazów – swobodnego wyrażania myśli.
Wystawa zrealizowana w ramach obchodów stulecia urodzin Josepha Beuysa w Niemczech. www.beuys2021.de , 40 rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce (13.12.1981), 30 rocznicy podpisania polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie (17.06.1991) oraz 90 rocznicy przekazania Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej przez grupę „a.r.” Muzeum Sztuki w Łodzi
Wystawa:
„EKONOMIA DARU: JOSEPH BEUYS, POLENTRANSPORT 1981”
czas trwania: 22.11.2021 – 4.02.2022
wernisaż: piątek, 19.11.2021, o godzinie 19.00
Instytut Polski w Düsseldorfie, Citadellstr. 7. 40213 Düsseldorf
kurator: Maciej Cholewiński, Muzeum Sztuki Łódź
koordynacja: Monika Kumięga, Instytut Polski w Düsseldorfie
organizatorzy: Instytut Polski Düsseldorf i Muzeum Sztuki Łódź
www.instytutpolski.pl/duesseldorf
Noc Muzeów – 20-lecie Polski w Unii
NICOLAS GROSPIERRE – Photography Degrowth 🗓
