Wernisaż: czwartek 11.05.2023, o godzinie 19.00

12. maj – 18. sierpień 2023:

Instytut Polski Düsseldorf, Citadellstr. 7, 40213 Düsseldorf

Tematem prac polsko-japońskiego duetu artystycznego Sławomira Rumiaka i Kanon Myokoin jest język powstający na styku nauki i kultury. Inspiruje ich technologia i nauka, zwłaszcza szybko rozwijające się w ostatnich latach nauki biologiczne, ale przede wszystkim ciekawią ich narastające wokół interpretacji danych zjawiska kulturowe – wszelkiego rodzaju manipulacje, teorie spiskowe, mistyczne narracje i polityczne propagandy. Ważne są dla nich również różnice kulturowe w opisywaniu zmieniającego się świata, głównie między tzw. Wschodem i Zachodem. Temat wystawy w Instytucie Polskim w Dusseldorfie krążyć będzie wokół japońskiej myśli Zen, powracającej ostatnio często w kontekście świadomości ekologicznej, odchodzenia od antropocentryzmu, czy tzw. nowego animizmu.

Tytuł wystawy “Kartofel w ogrodzie Zen” łączy w sobie kilka odniesień. Ogród Zen jako przestrzeń medytacji jest wytworem wyrafinowanych potrzeb duchowych. Ziemniak, sprowadzony w XVI wieku z Peru do chrześcijańskiej Europy, zdaje się leżeć na przeciwnym biegunie. Z początku ziemniak budził kontrowersje, gdyż nie należał do grupy roślin nasiennych – tych, które wskazywała biblia jako odpowiednie do spożywania przez ludzi (Genesis 1:29-30). W Niemczech uważano go za pokarm dla świń, a w XVIII wieku parlament francuski zakazał jego uprawy z powodu przekonania, że wywołuje on trąd. Rehabilitacja i popularyzacja ziemniaka zaczęła się dopiero od wykorzystania go do walki z głodem wśród najniższych klas.

Popularyzatorka uprawy ziemniaka Maria Antonina, przez chwilę nobilitowała go w kategoriach estetycznych, wplatając sobie we włosy kwiaty ziemniaka. Jednak rozrastający się pod ziemią ziemniak nie został wzorcem piękna; bulwiasty, nieprzewidywalny, amorficzny kształt ziemniaka nie daje szans na elegancki model matematyczny czy zgrabne origami. Inaczej jest w przypadku ogrodu Zen; tutaj dominuje ekonomia i porządek, wszystko jest pod kontrolą, piękno jest projekcją umysłu.

Oczywiste jest tutaj spotkanie kultur. Ziemniak wpisuje się w historię i kulturę tzw. Zachodu. Ogród Zen to Japonia, Wschód. Opisywanie świata z perspektywy różnic kulturowych jest istotnym założeniem polsko-japońskiego duetu. Kartofel w ogrodzie Zen może być rozumiany jako element obcy, jako Zen mutujący na styku kultur – inspiracją jest tutaj również myśl Zen, która za pośrednictwem m.in. D.T. Suzuki i Johna Cage’a przeniknęła do zachodniej kultury i wpłynęła na dynamiczny rozwój awangardowej sztuki drugiej połowy XX wieku.

Cage odwoływał się do Zen odrzucając intencjonalność, zdając się w procesie twórczym na przypadek. Rumiak i Myokoin przypadek zastępują życiem – kluczową częścią projektu są, więc prace oparte na eksperymencie ‘implantowania’ żywych organizmów w estetyczne konstrukty, a następnie obserwacji, w jaki sposób życie narusza abstrakcyjny porządek.

Wystawa “Kartofel w ogrodzie Zen” to również polemika ze sztuką opartą na redukcjonizmie, utożsamiającą przefiltrowany przez umysł porządek z pięknem, duchowością, kosmosem, a czasem snującą wokół niego mistyczne narracje. Peter Conrad w recenzji książki “Piet Mondrian: The Studios” pisze: “Mondrian przeciwny był ogrodowi za jego pracownią w Hampstead, ponieważ zawierał zbyt wiele rozpraszających, niegeometrycznych drzew; świat przerobiony przez niego był rajem dla estety z OCD”. Z gruntu anty-dualistyczny Zen znosi podział porządek-chaos. Rumiak i Myokoin przenoszą pedantyczne przestrzenie Mondriana w zagmatwaną zieleń ogrodu albo… sadzą ziemniaki w ogrodzie Zen.

Ausstellung: Sławomir Rumiak, Kanon Myokoin: KARTOFFEL IM ZEN-GARTEN

Wernisaż: czwartek 11.05.2023, o godzinie 19.00

12. maj – 18. sierpień 2023

Polnisches Institut Düsseldorf, Citadellstr. 7, 40213 Düsseldorf

Öffnungszeiten: Di – Fr 11 – 17 Uhr

www.instytutpolski.pl/duesseldorf

Foto: Sławomir Rumiak, Kanon Myokoin: Inkarnacje. Amerykański bohater, Mickey znaleziony w polskim lesie, następnie rozkładający się w naszej pracowni (gatunek: Zgliszczak pospolity, Kretschmaria deusta); Gablota drewniana, 60×90 cm