Szanowni Państwo,

Drodzy Przyjaciele Instytutu Polskiego w Wiedniu,

z dniem 15 stycznia dobiega końca moja ponad 5-letnia kadencja na stanowisku dyrektora Instytutu Polskiego w Wiedniu. Kierowanie Instytutem, placówką dyplomatyczną polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, od 46 lat położoną w sercu Wiednia, było dla mnie nie tylko wielką radością i wyzwaniem, ale przede wszystkim ogromnym zaszczytem.

Spotkania z Państwem, z przedstawicielami austriackiego oraz polskiego świata nauki, kultury i sztuki, nasze liczne rozmowy, Państwa konstruktywna krytyka i ocena, jak również wiele ciepłych słów było dla mnie i moich współpracowników motywacją do wytężonej pracy na rzecz jak najlepszej promocji polskiej kultury w Austrii.

Ponad 28 zeszytów programowych i 352 wydarzeń w obszarze dyplomacji publicznej i kulturalnej to efekt wspólnej pracy, za którą w pierwszej kolejności chcę serdecznie podziękować osobom, które nieustannie mnie wspierały – wszystkim pracownikom Instytutu Polskiego w Wiedniu, z którymi od 2016 roku dane mi było pracować.

Moją wdzięczność i szacunek kieruję także do wszystkich moich szacownych poprzedników i poprzedniczek – byłych dyrektorów i dyrektorek Instytutu Polskiego w Wiedniu. Bez ich dokonań Instytut Polski nie byłby tą placówką, którą jest teraz – miejscem ożywionego dialogu między przedstawicielami austriackiego i polskiego świata nauki, kultury i sztuki.

Szanowni Państwo,

Drodzy Przyjaciele Instytutu Polskiego w Wiedniu,

wymiana doświadczeń oraz realizacja wydarzeń programowych Instytutu w duchu wzajemnego zrozumienia pomiędzy polskimi oraz austriackimi partnerami były dla mnie jednym z podstawowych wyznaczników mojej działalności. Autorskie projekty, w tym koncerty, debaty, wystawy, wykłady, pokazy filmowe, seminaria, warsztaty czy kampanie medialne służyły nie tylko przybliżeniu Polski austriackiemu odbiorcy, ale także budowaniu wzajemnych relacji oraz rozwojowi polsko-austriackiej współpracy.

Cieszę się, że w ostatnich latach relacje polsko-austriackie uległy znaczącemu zintensyfikowaniu i zacieśnieniu. Na szczególną uwagę zasługują projekty takie jak przekrojowe wystawy w Muzeum Historii Wojskowości poświęcone II wojnie światowej, cykle wykładów, dyskusji, seminariów oraz wystaw na Uniwersytetach w Wiedniu, Salzburgu, i Linzu, wydarzenia w ramach festiwali filmowych, m.in. Crossing Europe, Tricky Women, Let’s CEE Festival, Jüdisches Filmfestival, projekty promujące polskie rzemiosło oraz sztukę współczesną we współpracy z Vienna Design Week, manufakturą porcelany Augarten, Muzeum Sztuki Użytkowej w Wiedniu (MAK), czy LENTOS Museum, szereg koncertów polskich i austriackich artystów w renomowanych salach koncertowych w Grazu, Salzburgu, Wiedniu, Innsbrucku czy Klagenfurcie, liczne debaty naukowe z udziałem austriackich akademików we współpracy z Austriacką Akademią Nauk oraz austriackimi uniwersytetami.

Podczas mojego pobytu w Wiedniu niezwykle ważną rolę odgrywały bezpośrednie kontakty austriackich i polskich artystów, naukowców, przedstawicieli mediów oraz świata kultury i sztuki. Miałem przyjemność rozwijać i pogłębiać te kontakty poprzez szereg wizyt studyjnych, w których brały udział opiniotwórcze austriackie środowiska. Rokrocznie Instytut Polski w Wiedniu organizował wyjazdy do Polski dla austriackich historyków sztuki, naukowców oraz dziennikarzy.

Czołowe miejsce w ramach projektów, które mieliśmy zaszczyt organizować, zajmowała działalność w ramach EUNIC Austria oraz współpraca z zaprzyjaźnionymi Instytutami Kultury krajów Grupy Wyszehradzkiej w Wiedniu: z Collegium Hungaricum, ze Słowackim Instytutem Kultury, z Czeskim Centrum. Na uwagę zasługują liczne debaty z udziałem czołowych think-tanków oraz instytucji naukowo-badawczych z krajów V4 oraz Austrii – m.in. Instytutu na rzecz Regionu Naddunajskiego i Europy Środkowej (IDM), Instytutu Nauk o Człowieku (IWM) oraz wiedeńskiej Akademii Dyplomatycznej, poruszające kwestie bieżącej współpracy oraz wyzwań w ramach wzajemnych relacji bi- oraz multilateralnych.

Szanowni Państwo,

Drodzy Przyjaciele Instytutu Polskiego w Wiedniu,

bardzo istotny punkt działań kierowanego przeze mnie w latach 2016-2022 Instytutu Polskiego stanowiła dyplomacja historyczna. Razem z takimi instytucjami jak m.in.: Miejsce Pamięci na terenie byłego obozu koncentracyjnego Mauthausen, Region Świadomości Mauthausen-Gusen-St. Georgen, Austriackie Towarzystwo Korczakowskie, organizacja Österreichische Freunde von Yad Vashem oraz Archiwum Dokumentacji Austriackiego Ruchu Oporu podejmowaliśmy w Instytucie temat historii niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Gusen – symbolu zagłady wielu narodów, w którym największą liczbę ofiar i więźniów stanowili Polacy. Wspólnie z austriackimi partnerami zrealizowaliśmy liczne pokazy filmowe, dyskusje i warsztaty z udziałem młodzieży szkolnej oraz akademickiej. Przedsięwzięciom tym towarzyszyło wiele wystaw i konferencji naukowych poświęconych historii II wojny światowej.

Szanowni Państwo,

Drodzy Przyjaciele Instytutu Polskiego w Wiedniu,

cieszę się, że działalność placówki zaowocowała ugruntowaniem pozycji Instytutu w austriackiej przestrzeni publicznej oraz pogłębioną współpracą z wieloma renomowanymi austriackimi instytucjami. W tym miejscu serdeczne dziękuję Ministerstwu Spraw Zagranicznych, Ministerstwu Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, Instytutowi Adama Mickiewicza, wszystkim polskim placówkom dyplomatycznym w Austrii, Stacji Naukowej PAN w Wiedniu, Polskiej Organizacji Turystycznej, Narodowemu Sanktuarium na Kahlenbergu, Polskiej Misji Katolickiej, parafii Neusimmering oraz organizacjom polonijnym za współpracę i ogrom udzielonego mi wsparcia.

Koniec mojej misji w Wiedniu to dla mnie niezwykle wzruszający moment. Każdy koniec jest jednak początkiem nowego. Życzę mojej następczyni, Pani Dyrektor Monice Szmigiel-Turlej, wszelkiej pomyślności, a Państwu przede wszystkim zdrowia, pogody ducha i lepszego czasu nienaznaczonego wyzwaniami związanymi z pandemią COVID-19 oraz radości z odwiedzin zawsze gościnnego dla Państwa Instytutu Polskiego w Wiedniu.

Z wyrazami szacunku i pozdrowieniami

Rafał Sobczak