Op het hoogtepunt van de Tweede Wereldoorlog vermoordde het naziregime miljoenen joden, zowel in Duitsland als in de landen die onder Duitse bezetting stonden. Niet-Joden waren getuige van wreedheden tegen hun buren en collega’s. Het verbergen of helpen de Joden, op enige manier, werd bestraft. Afhankelijk van het land kon dit leiden tot fysiek geweld, gevangenisstraf, en in veel gevallen de doodstraf. Velen keken passief toe of profiteerden zelfs van de wanhopige situatie van de Joden, maar sommigen hielpen onbaatzuchtig. Onder hen waren mensen uit alle sociale klassen: fabrieksarbeiders en artsen, naaisters en aristocraten, boeren en kunstenaars. Ze gebruikten alle middelen die ze konden, en riskeerden soms hun eigen leven, om mensen in nood te helpen.

Een van hen was Aleksander Ładoś, de Poolse ambassadeur in Zwitserland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ładoś en zijn medewerkers hebben duizenden Joden van de dood gered door hen valse Latijns-Amerikaanse paspoorten te verstrekken. Hoewel Ładoś zich in het neutrale Zwitserland bevond, dat zo ver van de frontlinies lag als in 1941 in Europa mogelijk was, vocht hij daar een geheime strijd om duizenden Joden van de Holocaust te redden. In drie jaar tijd verstrekte de Ładoś-groep valse documenten voor 10000 mensen, waardoor deze reddingsoperatie een van de grootste was tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Ładoś Groep werd geleid door Ładoś en was samengesteld uit Poolse diplomaten en Joodse activisten. Het hoofdkwartier was in Bern. De groep vervalste Zuid-Amerikaanse, voornamelijk Paraguayaanse paspoorten, die vervolgens naar de behoeftigen werden gesmokkeld. In de beginfase van de operatie waren de meeste ontvangers Poolse Joden, maar later kwamen er ook aanzienlijke aantallen mensen uit Nederland en Duitsland. Sommige paspoorten werden ook verstrekt aan burgers van Oostenrijk, Tsjechoslowakije, Frankrijk, België, Italië en Zwitserland. Aanvankelijk hield de groep zijn activiteiten geheim, maar tegen mei 1943 was het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken op de hoogte van de operatie en moedigde het deze aan.

Deze week kunt u een korte film bekijken, “Righteous Diplomacy”, gewijd aan de inspanningen van de Ładoś Groep en andere diplomaten om de Joden in veiligheid te brengen.

Project uitgevoerd door het European Network of Rememberence and Solidarity.