7 października, godz. 21:00-22:50, Sala Polivalentă CRAFT, Bulevardul Eroilor de la Tisa 22

„Dybuk”, wg. Szymona An-skiego, reżyseria: Maja Kleczewska, produkcja: Teatr Żydowski im. Estery Rachel Kamińskiej i Ida Kamińskiej (Polska)

Tłumaczenie: Michał Friedman; opracowanie: Maja Kleczewska, Łukasz Chotkowski; scenografia, światła i wideo: Wojciech Puś; kostiumy: Konrad Parol; dramaturgia: Łukasz Chotkowski; muzyka: Stefan Węgłowski.

Występują: Marcin Błaszak, Piotr Chomik, Waldemar Gawlik, Genady Iskhakov, Magdalena Koleśnik, Joanna Przybyłowska, Henryk Rajfer, Rafał Rutowicz, Wanda Siemaszko, Piotr Sierecki, Piotr Strażowski, Barbara Szeliga, Dawid Szurmiej, Gołda Tencer, Ewa Tucholska, Jerzy Walczak, Marek Węglarski

Spektakl w językach polskim, hebrajskim i jidysz, z tłumaczeniem na niemiecki, rumuński i angielski.

Premiera „Dybuka” w reżyserii Kleczewskiej otworzyła jubileuszowy sezon w warszawskim Teatrze Żydowskim. Twórcy poszerzyli dobrze znany polskiej publiczności dramat Szymona Anskiego o historie mieszkańców getta, a także ofiar i ocalałych z Holokaustu. Zdaniem krytyków „Dybuk” jest jednym z najlepszych spektakli Kleczewskiej ostatnich lat, a także mocnym otwarciem 65. sezonu w Teatrze Żydowskim. Za ten spektakl Kleczewska została doceniona przez jury Ogólnopolskiego Festiwalu Sztuki Reżyserskiej „Interpretacje”  – z Katowic wyjechała z prestiżowym Laurem Konrada. 

W 1939 roku Warszawa była największym skupiskiem Żydów w Europie oraz ich drugim, po Nowym Jorku, skupiskiem na świecie. Getto warszawskie, w którym w 1941 roku uwięziono 450 tysięcy Żydów, zajmowało około 307 hektarów i pomimo niemal całkowitego unicestwienia trwale i dosłownie wtopiło się w tkankę miejską Warszawy. Musimy zawsze o nim pamiętać i ciągle o nim mówić. Musimy mówić o jego codzienności, kulturze, indywidualnych osobach, które tam mieszkały i umierały. To obowiązek nas, żyjących w miejscu, w którym dokonano masowej zagłady ludzkości.  

Spektakl „Dybuk” oparty jest na należącym do klasyki dramatu żydowskiego tekście Szymona An-skiego, będącym jidyszowym „Romeo i Julią”, ludową legendą opowiadającą o duszy zmarłego ucznia jesziwy, wcielającej się w ciało ukochanej. Maja Kleczewska i Łukasz Chotkowski nadają tej historii szersze znaczenie, czyniąc z niej opowieść o złamanym przymierzu pomiędzy narodami i powracającej pamięci. W tym kontekście szczególnie istotna staje się historia i przestrzeń Teatru Żydowskiego, wybudowanego w centrum przedwojennej dzielnicy żydowskiej i na terenie dawnego Getta warszawskiego. Dramat An-skiego zostaje poszerzony o historie mieszkańców getta, a także ofiar i ocalałych z Holokaustu. Twórcy niemal dosłownie przywracają ich do życia, czynią widzialnymi, konfrontują współczesność z tymi, którzy odeszli, a trwale „przylgnęli” do nas – żyjących. Istotą spektaklu jest powołanie na scenie Życia, które z racji swojego pochodzenia zostało przerwane. W dobie wciąż powracającego zagrożenia ideologiami totalitarnymi i wojnami, musimy przypominać o zamordowanych, o ich Życiu, by historia kolejny raz nie zatoczyła koła.