Ryszard Kaja „Plakat – Polska” w Muzeum Sztuki w Klużu-Napoce
W okresie od 26 do 28 listopada 2024 roku, wystawa zostanie wzbogacona o warsztaty projektowania plakatu prowadzone przez dwóch projektantów i wykładowców z Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu. Wezmą w nich udział studenci i magistranci Uniwersytetu Sztuki i Designu (UAD) wybrani z kierunków takich jak „Grafika”, „Projektowanie”, „Komiks i animacja”. Plakaty stworzone podczas warsztatów, skoncentrowane na przywoływaniu i interpretacji narodowego dziedzictwa kulturowego Rumunii, zostaną zaprezentowane w ramach wystawy, której oficjalne otwarcie odbędzie się w piątek, 29 listopada 2024 roku o godzinie 17:00.
Wernisaż wydarzenia, organizowanego w ramach Sezonu Kulturalnego Polska-Rumunia 2024-2025 i poświęconego obchodom Narodowego Dnia Rumunii, uświetni obecność polskich artystów grafików: Agaty Kulczyk, prodziekan Wydziału Grafiki i Komunikacji Wizualnej Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu, oraz Marcina Markowskiego, kierownika Pracowni Plakatu i Identyfikacji Wydarzeń na tym samym wydziale.
„Kuchenna makatka pod tytułem POLSKA z wyhaftowanym tekstem „Nikt cię tak nie kocha jak ja” jest kluczem do zrozumienia idei całej serii plakatów opisujących Polskę. Ojczyzna w plakatach serii Polska jest rodzaju żeńskiego (to zasługa naszego języka) i możemy śmiało użyć określenia Matczyzna do opisania serii Plakat-Polska. Nie mamy tu sztandarów, nie ma bitew, zwycięstw, martyrologii. Podróżujemy po Polsce tak jakby nie istniał świat inny z którym musimy konkurować i się z nim porównywać. Piękno dostrzegamy czasami w rzeczach błahych.
W ramach stałego układu graficznego, czyli powtarzalnej formy literniczej z tytułem plakatu i dodatkowym tekstem, najczęściej będącym zapisem nazwy Polska w różnych alfabetach, autor odtworzył całe spektrum stylistycznej historii plakatu polskiego. To jest jeden z wymiarów podróży w którą Ryszard Kaja zabiera nas w serii Polska. Od pierwszego plakatu – Wrocław , w którym prostota art-deco połączona z przedstawieniem obiektu z okresu odpowiadającego samej stylistyce plakatu, mamy zapowiedź tej zmieniającej się opowieści o plakacie.
Ryszard Kaja zmienia nasze spostrzeganie miejsc, które znamy. Polska Ryszarda Kai to istniejące w powszechnej świadomości kulturowe, językowe elementy tożsamości, które nie trafiały wcześniej do plakatowej ikonografii.
Odniesienia literackie, muzycznie, malarskie, religijne, folklorystyczne czy historyczne pojawiają się obok tematów architektonicznych czy przyrodniczo geograficznych.
Plakat-Polska to 163 plakaty wydane drukiem za życia autora. Prace nad ukończeniem serii przerwała przedwczesna śmierć autora. Nie zmienia to faktu, że seria jest największym autorskim dziełem w historii Polskiego Plakatu i najpiękniejszym plakatowym opisem naszego kraju.”
Krzysztof Marcinkiewicz
Wydawca serii Plakat-Polska
ARTYSTA RYSZARD KAJA (1962–2019)
www.ryszardkaja.pl , https://www.facebook.com/KajaRyszard
Malarz, scenograf, grafik i plakacista. Kontynuator rodzinnych tradycji artystycznych, syn Zbigniewa i Stefanii. Na przełomie lat 80/90 z wielkim sukcesem debiutował jako scenograf w najważniejszych teatrach operowych i baletowych Łodzi i Poznania. Krytyka już pierwsze spektakle Ryszarda Kai nagradzała złotymi maskami. W latach dziewięćdziesiątych i początkach dwutysięcznych należał do grona najwybitniejszych polskich scenografów. Na wszystkich najważniejszych polskich scenach, począwszy od Teatru Wielkiego Opera Narodowa w Warszawie a także na wielu zagranicznych zrealizował około 200 niezapomnianych opraw scenograficznych. Był scenografem filmowym i znaczących wystaw muzealnych. W apogeum sukcesów teatralnych przeniósł swoje zainteresowania na plakat, którym wcześniej zajmował się sporadycznie. Swoim plakatem artystycznym (ponad 500 pozycji) szybko osiągnął światowy rozgłos. W minionej dekadzie jego plakatowa seria POLSKA uzyskała szerokie uznanie i niewiarygodną popularność, i status kultowej a on sam wszedł do areopagu ikon polskiego plakatu. Prace wystawiał na dziesiątkach wystaw monograficznych i setkach zespołowych w kraju i za granicą. Ostatnia wystawa plakatów Ryszarda Kai z jesieni 2021 w Muzeum Narodowym w Warszawie pobiła wszelkie historyczne rekordy oglądalności w Muzeum Plakatu! Całe życie artysta rysował, malował i fotografował. Prowadził dziennik malarski. Ten olbrzymi dorobek, ze względu na przedwczesną śmierć w większości jeszcze czeka na udostępnienie.
Leszek Jamrozik