Wanneer eindigde de Eerste Wereldoorlog echt? Hoeveel nieuwe landen verschenen er op de kaart in die tijd? Hoe was het dagelijks leven van Europeanen in de jaren na de oorlog? Kunnen de gebeurtenissen van honderd jaar geleden vergeleken worden met de huidige situatie in de wereld?

Deze en andere vragen worden beantwoord door de openluchttentoonstelling Na de Grote Oorlog. Nieuw Europa 1918-1923, die te zien zal zijn van 18 tot 25 september 2023 op de Esplanade Solidarność 1980 naast het Europees Parlement in Brussel.

Bereid door het European Network Remembrance and Solidarity (ENRS), in samenwerking met een internationale groep historici, vat de tentoonstelling de tumultueuze beginjaren van de interbellumperiode samen, met nadruk op de geschiedenis van Oost-Midden-Europa.

Meer dan 200 archief- en multimediabronnen – foto’s, kaarten en films – samen met de verhalen van degenen die toen leefden, presenteren een complex, maar samenhangend beeld van een Nieuw Europa. Het belangrijkste doel van de reizende tentoonstelling is om de omvang van de politieke veranderingen en hun invloed op de huidige politiek te illustreren, en om verschillende nationale herinneringen te onthullen.

We willen aantonen dat de gevolgen van sommige gebeurtenissen van 100 jaar geleden vandaag de dag nog steeds voelbaar zijn. Door verschillende interpretaties van de processen die zich in onze regio hebben afgespeeld na de Grote Oorlog naast elkaar te plaatsen, kunnen we ook de verschillende gevoeligheden van individuele naties en de diversiteit van de herinneringen aan dit conflict in het collectieve geheugen presenteren – zegt prof. Jan Rydel, coördinator van de Poolse zijde in het European Network Remembrance and Solidarity (ENRS).

De tentoonstelling heeft tot doel goed gedocumenteerde feiten op een originele en verfrissende manier te presenteren door hun onderlinge verbanden te benadrukken en ze in één verhaal te verweven, rekening houdend met meerdere perspectieven.

De Eerste Wereldoorlog (1914-1918) veranderde het aanzien van het continent volledig. Op de ruïnes van vier grootmachten ontstonden een dozijn nieuwe staten. Bijna alle grenzen werden opnieuw getrokken, vaak als gevolg van gewapende conflicten die zich voordeden in de vijf jaar na het officiële einde van de oorlog. Op veel plaatsen gingen deze processen door tot ongeveer 1923. Het resultaat was de opkomst van wat nu bekend staat als ‘Nieuw Europa’, een term die voor het eerst werd bedacht door de Tsjechoslowaakse president Tomáš G. Masaryk. Voor sommige naties werd de uitkomst van de oorlog gezien als een diepgaande tragedie, terwijl het voor anderen het hoogtepunt markeerde van hun inspanningen in de strijd voor onafhankelijkheid. Maar ze werden allemaal verenigd door hun gedeelde inzet voor wederopbouw na de oorlogsschade en de gelijktijdige moderniseringsinspanningen, die niet alleen op politiek gebied plaatsvonden, maar ook binnen de samenleving, economie en cultuur.

De tentoonstelling “Na de Grote Oorlog. Nieuw Europa 1918-1923” wordt al vijf jaar gepresenteerd als onderdeel van een internationale tournee. Tot nu toe is het tentoongesteld in tweeëntwintig steden in dertien landen: Praag (Tsjechië), Sarajevo (Bosnië en Herzegovina), Bratislava (Slowakije), Verdun (Frankrijk), Berlijn en Weimar (Duitsland), Rijeka (Kroatië), Wenen (Oostenrijk), Kaunas en Vilnius (Litouwen), Tallinn (Estland), Darmstadt (Duitsland), Dublin (Ierland), Sibiu (Roemenië), Triëst (Italië), Wroclaw, Krakau, Warschau, Poznan, Lublin, Szczecin en Gdansk (Polen).

Meer informatie over het project, de experts die betrokken zijn bij de voorbereiding van de tentoonstelling en de internationale tournee is te vinden op: www.enrs.eu/afterthegreatwar

De tentoonstelling wordt vergezeld door een catalogus in het Engels en het Pools. De publicatie is in elektronisch formaat beschikbaar op: https://enrs.eu/publication/after-the-great-war-exhibition-catalogue-pl