Pojednanie polsko-niemieckie. Niemożliwe stało się rzeczywistością

Konferencja zorganizowana przez Instytut Polski i Instytut Goethego w Bukareszcie, we współpracy z Kolegium Nowej Europy

26 października, godz. 14.30 – Colegiul Noua Europă, str. Plantelor 21, Bukareszt

Wielowiekowe stosunki między Niemcami a Polską zostały przerwane przez agresję Trzeciej Rzeszy na Polskę oraz przez zbrodnie popełnione przez nazistowskie Niemcy. Skala zbrodni, których ofiarami byli Polacy, jak również krzywdy, których doświadczyła cywilna ludność Niemiec z powodu wojny spowodowały, że przez długi czas jakiekolwiek pojednanie wydawało się niemożliwe. Dodatkowo, ideologia komunistyczna grała na nucie nieustannego zagrożenia niemieckiego, zaś komunistyczne władze torpedowały wszelkie inicjatywy pojednania. Jednocześnie fakt niepotwierdzenia przez Niemcy, natychmiast po zjednoczeniu w roku 1990,  powojennej granicy między tymi dwoma krajami, utrzymała poczucie zagrożenia. Mimo to, niewielka grupa intelektualistów podejmowała ryzyko „konfrontacji” i spotkania z „wrogiem”. Prawdziwy rozkwit inicjatyw pojednania nastąpił po roku 1989.

By pojednać się z kimś, należy najpierw go zrozumieć. Zaś by go lepiej zrozumieć, należy wypracować lub odnaleźć wspólny z nim język, by opisać przeszłość i przyszłość. Z drugiej strony, wspólny język może zostać odnaleziony tylko po przekroczeniu własnych racji, po zawiązaniu dialogu z drugą stroną.

Proces pojednania nie był ani prosty, ani sentymentalny. Nie był też procesem zapominania lub zacierania faktów z trudnej przeszłości. Pojednanie polsko-niemieckie było niełatwą drogą, podczas której strony musiały przedstawić, a potem pogodzić swoje argumenty moralne i polityczne. Miały miejsce przyjacielskie gesty i łzy, ale też konfrontacje z faktami i pamięcią historyczną obu narodów, rozrachunki nie tylko między Polską i Niemcami, ale także te polsko-polskie i niemiecko-niemieckie.

Instytut Polski oraz Instytut Goethego w Bukareszcie, wspólnie z Kolegium Nowej Europy zapraszają na zapraszają na dyskusję o tym, w jaki sposób obu narodom udało się wypracować dobre stosunki sąsiedzkie.

W przekonaniu organizatorów, dyskusja o procesie pojednania na przykładzie polsko-niemieckim ma uniwersalny charakter, ponieważ w wielu regionach świata brak zrozumienia między sąsiadami jest powodem konfliktów. Także w wielu miejscach w Europie potrzebne jest pojednanie – na wzór tego między Polską i Niemcami. Poszukiwanie wspólnego języka, którym mówimy o trudnej przeszłości, za pomocą którego poszukujemy porozumienia tam, gdzie go brakuje politykom i inicjatyw przekraczających granice, języka, którym wchodzimy w dialog z tymi, których uważamy za wrogów – okazuje się pilną potrzebą. Szczere debaty oparte na prawdzie i na przyznaniu się do winy pozwalają budować stabilniejsze i lepsze stosunki polityczne i ekonomiczne niż te budowane na ignorowaniu i fałszowaniu przeszłości.

Program:

15.00 – 15.30

Prof. Andrei Pleșu (Colegiul Noua Europă, București)

Cuvânt de bun venit și deschiderea dezbaterii

Ambasadorii Poloniei și Germaniei

15.30 – 16.00

Invitat special – Prof. Rita Süssmuth

Relațiile germano-poloneze în oglinda istoriei

16.00 – 16.20

Annemarie Franke (consultant cultural la Schesisches Museum Görltz)

Reconcilierea în practică: inițiative ale societății civile și finanțarea publică a cooperării germano-poloneze

16.20 – 16.45

Discuții

Moderator Constantin Ardeleanu (Colegiul Noua Europă, București)

16.45 – 17.15

Pauză de cafea

17.15 – 17.35

Adam Krzemiński (Editor, Săptămânalul „Polityka”, Varșovia)

Rolul mass media și al culturii în procesul de reconciliere

17.35 – 18.05

Dariusz Pawłoś (director al Fundației pentru Reconcilierea Polono-Germană)

Rolul Fundației Polono-Germane și alte inițiative în favoarea reconcilierii

18.05 – 18.25

Prof. Igor Kąkolewski (coordonator științific al Comisiei polono-germane pentru elaborarea manualelor)

Provocări: cum să vorbim despre istorie? Manualele de istorie polono-germane

18.25 – 19.00

Discuții și concluzii

Moderator Constantin Ardeleanu