,,Tadeusz Kantor– artysta zawsze i wszędzie’’ (20 X 2024 – 9 III 2025)

Tadeusz Kantor (1915-1990) jest znany w Rumunii przede wszystkim jako współtwórca polskiego teatru eksperymentalnego, ale jego działalność artystyczna wykraczała daleko poza te ramy. Krakowski awangardzista był także malarzem, rysownikiem, rzeźbiarzem i happenerem, który nie pominął żadnego, najmniejszego nawet pola, na którym można eksperymentować z obrazem i wprawiać go w ruch. Na wystawie ,,Tadeusz Kantor – artysta zawsze i wszędzie’’, której inauguracja odbędzie się 20 października w Narodowym Muzeum Sztuki Rumunii o godz. 16, ukazana zostanie wszechstronność zainteresowań polskiego twórcy. W prestiżowym bukaresztańskim muzeum pojawią się wczesne obrazy, sławne ambalaże z parasolem, późniejsze eksperymenty malarskie, obiekty sceniczne, jak też dokumentacje teatralne – łącznie kilkadziesiąt prac i fotografii ze zbiorów Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK. 

Wystawa potrwa do 9 marca 2025 r., a towarzyszyć jej będzie bogaty program wydarzeń towarzyszących, współorganizowany przez Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka. Jako pierwsze (w dniach 21-25 października 2024 r.) odbędą się warsztaty pt. „Kostium w teatralnym instrumentarium Tadeusza Kantora”, prowadzone przez Bogdana Renczyńskiego, aktora Teatru Cricot 2. W lutym 2025 otwarta zostanie także instalacja artystyczna pt. „Przestrzeń osobista”, której tło zbudują fotografie kostiumów teatralnych Kantora, w formie slajdów rzucanych z projektora. ,,Przestrzeń osobista’’ stanie się miejscem spotkań i warsztatów aktywizujących publiczność, które przez kilka dni prowadzić będzie Justyna Droń, pedagożka teatru i twórczyni programu edukacyjnego Cricoteki. Wreszcie, zaplanowane jest pięć pokazów sfilmowanych spektakli Kantora, od ,,Umarłej klasy’’ (1976) po ,,Dziś są moje urodziny’’ (1991); sztukę, w której twórca nie zdążył już wystąpić, gdyż zmarł po jednej z ostatnich prób. Każdy z zarejestrowanych spektakli poprzedzi projekcja krótkiego dokumentu biograficznego pt. ,,Tadeusz Kantor’’, wyprodukowanego przez Cricotekę.  

Cały program wydarzeń  dostępny jest na stronie:  https://mnar.ro/evenimente-muzeu . 

,,Ostatnie dni Eleny i Nicolae Ceaușescu’’ (21 X 2024) 

Kolejnego dnia po wernisażu ekspozycji twórczości ikony polskiego teatru, w Bukareszcie odbędzie się premiera współczesnej sztuki pt. ,,Ostatnie dni Eleny i Nicolae Ceaușescu’’. Spektakl pokazywany w ramach Narodowego Festiwalu Teatralnego (21 października 2024 o 17:00 i 21:00 w Sali Atelier Teatru Narodowego w Bukareszcie) to autorski tekst Julii Holewińskiej, reżyserowany przez byłego dyrektora Teatru Polskiego w Bydgoszczy i laureata Nagrody im. Konrada Swinarskiego dla najlepszego reżysera w sezonie teatralnym 2022/2023, Wojciecha Farugę. Twórcy – którzy od listopadą staną razem na czele Teatru Dramatycznego w Warszawie – przyjrzą się zmierzchowi dyktatury rumuńskich przywódców, a więc ważnemu dla współczesnej świadomości historycznej Rumunów procesowi, w trakcie którego dotychczasowi ,,bogowie’’, do końca przekonani o swoich zasługach dla kraju, stają się więźniami, a w końcu giną. Na scenie ukazane zostaną także losy osób, które towarzyszyły małżeństwu w ich ostatnich godzinach. 

Astra Film Festival (20-27 X 2024)

Festiwal w Sybinie to najstarszy międzynarodowy festiwal filmowy w Rumunii, dedykowany europejskiemu kinu dokumentalnemu. W ramach tegorocznej edycji (20-27 października 2024 r.) zostaną zaprezentowane trzy polskie filmy: 25 października będzie to „Las” (reż. Lidia Duda, z którą publiczność w Sybinie będzie mogła porozmawiać po projekcji) i „Boże ciało” (reż. Jan Komasa), a 26 października “Chłopi” (reż. DK Welchman, Hugh Welchman). Poza tym, 25 października odbędzie się program DocTalk pt. „Tajemnica polskiego postępu”.  Rozmowę na temat rozwoju gospodarczego postkomunistycznej Polski, w której wezmą udział: Bogumił Luft, były ambasador Polski w Rumunii; Emilian Horatiu Hurezeanu, ambasador Rumunii w Austrii; oraz Cornel Ban, profesor z Copenhagen Business School, poprowadzi dziennikarka telewizyjna Cristina Cilacu. Dyskusja będzie transmitowana online (https://www.facebook.com/AstraFilmFestival/). Wreszcie, do międzynarodowego konkursu DocSchool Competition wyselekcjonowany został film pt. „Trzy Opowiadania o Basi”, stworzony przez Mateusza Pietraka i Pawła Kozaka. Projekcja filmu, połączona ze spotkaniem z reżyserem filmu, odbędzie się 24 października.

Sezon Kulturalny Polska-Rumunia 2024-2025 

Pierwszy w historii polsko-rumuński sezon kulturalny został zainaugurowany w czerwcu 2024 r. i potrwa do października przyszłego roku. Odbywa się pod hasłem ,,Mamy wspólny język’’, które, jak tłumaczy Olga Wysocka, dyrektorka Instytutu Adama Mickiewicza ,,odwołuje się do języka kultury, który pozwala na głębokie poznanie i porozumienie w różnorodności form, środków wyrazu i tradycji’’.  Sezon to wspólne przedsięwzięcie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Instytutu Adama Mickiewicza, wspierane przez Instytut Polski w Bukareszcie oraz rumuńskie Ministerstwo Kultury i Rumuński Instytutu Kultury w Warszawie.