25.03.2025 - 20.04.2025 Historia

Rumunia – Polaków azyl i tranzyt do walki o wolność

W okresie międzywojennym Polska i Rumunia zawarły sojusz polityczny i wojskowy, który chronił oba państwa przed zagrożeniem ze strony Związku Radzieckiego. Po niemieckiej inwazji na Polskę 1 września 1939 r. Bukareszt przyjął postawę neutralną, natomiast rząd polski, w obliczu inwazji sowieckiej 17 września 1939 r. i nieuchronnej porażki kampanii obronnej, zwolnił stronę rumuńską ze zobowiązań wynikających z układu sojuszniczego, mając nadzieję, że przyzna jej on prawo przejścia do Francji, aby mogła kontynuować walkę zbrojną. Ten fragment naszej wspólnej historii jest tematem najnowszej wystawy „Rumunia – Polaków azyl i tranzyt do walki o wolność”, którą do 20 kwietnia można oglądać na ogrodzeniu Pałacu Șuțu w Bukareszcie.

Władze w Bukareszcie od początku wojny poddawane coraz ostrzejszej presji niemieckiej, do której następnie doszły obawy przed agresją ZSRR zdecydowały się na internowanie władz polskich. W tym czasie granice Rumunii przekraczali masowo polscy uchodźcy i żołnierze. Schronienie znalazło tam ok. 26 tys. cywilów oraz 25 tys. wojskowych. Ci pierwsi zostali rozlokowani wielu miejscowościach, w największej liczbie w Ploiești, Bukareszcie, Călărași, Strehaia i Râmnicu Vâlcea.

Tych drugich ze względu na przyjęty status neutralności internowano w obozach, przejmując ich wyposażenie i uzbrojenie ( o wartości ok. 2 mld lei w tym czołgi i samoloty).

Bliskie stosunki sojusznicze z przeszłości nie pozostały bez wpływu na postawę wobec Polaków władz i społeczeństwa rumuńskiego. Mimo ciągłej presji niemieckiej Bukareszt zgodził  na ewakuację przez port w Konstancy polskiego złota, walorów Funduszu Obrony Narodowej oraz skarbów kultury narodowej, Narodowy Bank Rumunii przyjął także w formie depozytu 3 tony wspomnianego kruszcu. Tolerowano masowe ucieczki żołnierzy WP z obozów internowania, jednocześnie starając się uczynić znośnymi warunki egzystencji tych, którzy nadal w nich pozostawali. Cieniem na tej postawie kładzie się przekazanie Niemcom w lutym 1941 r.  z polecenia gen.  Iona Antonescu 1600 żołnierzy i oficerów pozostających jeszcze w obozach. Należy jednak podkreślić, że do tego czasu dzięki przychylności miejscowych czynników 20 tys. oficerów i żołnierzy mogło wyjechać do Francji,  by ponownie podjąć walkę zbrojną z Niemcami (pozostali z internowanych wrócili do Polski, pod okupację niemiecką, bądź sowiecką).

Opieki i życzliwości ze strony państwa i społeczeństwa rumuńskiego doświadczali  uchodźcy cywilni. Wspierano ich zapomogami (ok. 2 mld lei), pozwalano na funkcjonowanie organizacji charytatywnych ( np. Centralny Komitet Obywatelski Pomocy i Opieki nad Uchodźcami w Rumunii, Amerykańska Komisja Pomocy Polakom, będąca kontynuacją przedwojennego Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej – ang. YMCA), kulturalno – oświatowych i sportowych, młodzieży i dzieciom umożliwiano naukę. Doświadczenia dobroci i sympatii doznanych w Rumunii pozostały we  wdzięcznej pamięci nie tylko tych,  co po wojnie wrócili do ojczyzny, ale także ich potomków i ogółu społeczeństwa polskiego.

 

from to
Scheduled Historia

„Enigma. Odszyfrować zwycięstwo” w Devie 🗓

Dzięki geniuszowi matematycznemu polskich kryptologów, skomplikowany szyfr „Enigmy”, słynnej niemieckiej maszyny szyfrującej, został złamany — sukces, który zmienił bieg II wojny światowej. Zapraszamy do odwiedzenia wystawy „Enigma. Odszyfrować zwycięstwo”, w dniach 3–30 listopada, w Muzeum Cywilizacji Daków i Rzymian w Deva.
03 11.2025 30 11.2025 Historia

Râmnicu Vâlcea: odkrywamy ”Skarby Krakowa”  🗓

Zabytki światowej klasy, fascynujące historie, niezapomniany klimat krakowskiego rynku, ale i doskonała nowoczesna architektura to znaki rozpoznawcze Krakowa, jednego z najpiękniejszych miast Polski. Można je poznać oglądając wystawę „Skarby Krakowa" prezentowaną w Bibliotece Wojewódzkiej "Antim Ivireanul" Vâlcea, w dniach 18 czerwca -18 lipca 2025.
18 06.2025 18 07.2025 Historia

Dzieciństwo między prawami, pamięcią a wyobraźnią –

Z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka, Instytut Polski w Bukareszcie we współpracy z Teatrem „Andrei Mureșanu” organizuje w Sfântu Gheorghe wyjątkowe, edukacyjne podwójne wydarzenie wystawiennicze, które odbędzie się w niezwykłym miejscu – nowym centrum wielofunkcyjnym otwartym niedawno w dawnej fabryce tytoniu. Dwie wystawy – jedna o prawach dziecka, druga o życiu „ojca tych praw”, pedagoga Janusza Korczaka – zostaną otwarte 29 maja o godzinie 18:00, oferując publiczności wyjątkowe doświadczenie kulturowe w przeddzień symbolicznego święta dedykowanego najmłodszym.
29 05.2025 30 06.2025 Historia, Inne