Henryk Hryniewski, polski artysta urodzony w Kutaisi, uznawany był w Gruzji za jedną z ważniejszych postaci w kulturze pierwszej połowy XX w. Tworzył zarówno obrazy olejne, jak i znakomite akwarele, scenografie okolicznościowe i teatralne. Jest również autorem wizerunków świętych do ikonostasu w świątyni Kaszweti, wzniesionej na miejscu jednego z pierwszych kościołów chrześcijańskich w Tbilisi w 1910 roku.

Dziełami, dzięki którym Hryniewski wpisał się na stałe w dzieje kultury gruzińskiej, było opracowanie szaty graficznej „Dzieł zebranych” ojca gruzińskiego romantyzmu, Ilii Czawczawadzego, oraz realizacja (wraz z Anatolijem Kalginem) projektu Ziemskiego Banku Szlacheckiego, gdzie Hryniewski odpowiadał również za olśniewającą swym kunsztem i przepychem dekorację malarską wnętrza. Obecnie budynek ten należy do Biblioteki Parlamentu Gruzji. Mieszczą się w nim m.in.: Muzeum Książki oraz Biblioteka Polska zajmująca salę jego imienia.

Gmach i jego dekorację bardzo dobrze opisała gruzińska historyczka sztuki, Eka Kiknadze : „Inspiracją były dlań motywy wzięte z dawnej architektury gruzińskiej oraz iluminacji w średniowiecznych rękopisach. Malowidła te można bez wahania uznać za jedne z najlepszych, jakie znamy z tyfliskich wnętrz, zarówno jeśli chodzi o ich skalę, jak poziom artystyczny”.

15 grudnia 1937 roku Henryk Hryniewski został aresztowany, najprawdopodobniej w ramach tzw. „operacji polskiej”. Kilka miesięcy później, artysta został skazany na śmierć przez NKWD i rozstrzelany 4 marca 1938 roku. Do dzisiaj nieznane jest miejsce jego pochówku.

Jednak jak pisała Eka Kiknadze: „ślady, jakie pozostawił [Hryniewski] w sztuce gruzińskiej (…), żyją nadal i będą żyć tak długo, jak długo wszystko to będzie istniało”.

opracowano na podstawie tekstu Piotra Rypsona dla polonika.pl

zdjęcie: Małgorzata Sałyga Pietrzak