W 2024 roku Tbilisi stało się miejscem wyjątkowego wydarzenia teatralnego – prezentacji trzeciej części Dziadów Adama Mickiewicza w nowoczesnej inscenizacji reżysera Andro Enukidze.

Projekt „Dziady w Tbilisi” to owoc wielomiesięcznej współpracy Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego, zespołu Teatru im. Szoty Rustawelego oraz Państwowego Uniwersytetu Teatru i Filmu w Tbilisi. Inicjatywa ta stanowi kontynuację działań zapoczątkowanych w 2022 roku w ramach programu „44xMickiewicz”, realizowanego przez Instytut Teatralny oraz Instytut Adama Mickiewicza.

Spektakl miał swoją premierę w Liberty Theatre w Tbilisi – wyjątkowym miejscu, położonym tuż przy Placu Wolności. Na scenie zaprezentowali się cenieni i znani gruzińscy aktorzy, m.in. Archil Barataszwili, Kakha Mikiaszwili, Guga Katsarawa i Nika Kakheli.

Przedstawienie ukazywało losy młodych polskich studentów zmagających się z opresyjnym reżimem carskim, odsłaniając ponadczasowe przesłanie Mickiewiczowskiego dramatu. Publiczność nie miała wątpliwości – „Dziady” wciąż rezonują z rzeczywistością, stawiają pytania o wolność, przemoc władzy i duchowe przetrwanie jednostki w obliczu politycznego ucisku.

Spektakl został zaprezentowany również poza stolicą – na deskach miejskich teatrów dramatycznych w Rustawi i Gori, by z przesłaniem Mickiewicza mogła zetknąć się szersza widownia.

Kluczowym elementem przedsięwzięcia był przekład tekstu dramatu na język gruziński. Pracę tę wykonały wspólnie dwie tłumaczki: Ketevan Kantaria oraz Ana Kopaliani, która wniosła do przekładu głębię poetycką i literacką wrażliwość, niezbędną do oddania unikalnego stylu Mickiewicza. Dzięki ich pracy po raz pierwszy ukazał się w druku pełny przekład Dziadów cz. III na język gruziński. Publikacja miała swoją premierę podczas Tbilisi Book Fair 2025 i jest już dostępna w księgarniach.

Sukces „Dziadów” w Gruzji nie przeszedł bez echa. Gruziński zespół teatralny został zaproszony do udziału w prestiżowym festiwalu teatralnym Lamentacje! 2025, zorganizowanym w Teatrze Polskim w Warszawie. Festiwal, którego kuratorem jest dr Michał Mizera, a gospodarzem wybitny aktor i dyrektor teatru Andrzej Seweryn, skupia się na refleksji egzystencjalnej, metafizycznej i religijnej, a motywem przewodnim jest lament jako forma artystycznego wyrazu bólu i nadziei.

Podczas festiwalu gruzińska inscenizacja trzeciej części „Dziadów” spotkała się z doskonałym przyjęciem – bilety na oba pokazy zostały wyprzedane, a spektakl zakończył się kilkuminutową owacją na stojąco.

Przedstawienie stało się nie tylko artystycznym wydarzeniem, ale też symbolicznym mostem kulturowym pomiędzy Polską a Gruzją.

Projekt „Dziady w Tbilisi” to niezwykle wartościowa inicjatywa, która nie tylko przybliżyła polską klasykę gruzińskiej publiczności, ale również pozwala spojrzeć na nią z nowej, międzynarodowej perspektywy. Pokazuje też, że wielka literatura – nawet ta trudna, historycznie i językowo – może znaleźć nowe życie i zrozumienie w zupełnie innym kontekście kulturowym.