Obóz Mauthausen założony został w sierpniu 1938 r. u podnóża Alp nad Dunajem w miejscowości Mauthausen. KL Mauthausen, wraz z powstałym wiosną 1940 roku największym podobozem KL Gusen, stanowił główny obóz koncentracyjny na terenie Austrii. Przez SS sklasyfikowano go jako obóz koncentracyjny III stopnia tj. obóz o najcięższych warunkach oraz najmniejszych szansach przeżycia.
Większość więźniów obozu koncentracyjnego Mauthausen pochodziła z Polski i Związku Radzieckiego, wielu również z krajów Europy Południowej i Zachodniej. KL Mauthausen to także miejsce pamięci ofiar Holokaustu, gdyż wśród ofiar znajdowali się liczni Żydzi. W sumie więźniów KL Mauthausen stanowili obywatele ponad 40 różnych krajów.
Do 1942 roku główną funkcją KL Mauthausen była eksterminacja wrogów politycznych i rasowych III Rzeszy. Mauthausen wraz z siecią ponad 40 podobozów służył do ich izolowania, torturowania i zabijania, szczególnie poprzez niewolniczą pracę przy wydobywaniu granitu w znajdującym się na terenie obozu kamieniołomie Wiener Graben.