22.05.2022 Edukacja, Historia, Program, Wiedza

Gra miejska „Polskimi śladami w centrum Wiednia”

Czy wiecie, że w centrum Wiednia znajduje się aż pięćdziesiąt miejsc związanych ze wspólną polsko-austriacką historią i kulturą, a dokładniej mówiąc: polskimi śladami w Austrii?

Polish Heritage Days to inicjatywa zapoczątkowana w Wielkiej Brytanii. Kultywowana jest od wielu lat, a od maja 2022 r. chcemy przenieść ją na cały świat i ukazywać nie tylko bogactwo polskiej kultury i dziedzictwa, ale także związki Polski z innymi krajami – w naszym przypadku z Austrią.

Czy wiecie, że w Austrii znajduje się wiele miejsc związanych ze wspólną polsko-austriacką historią i kulturą? W samym centrum Wiednia jest ich aż pięćdziesiąt!

Zapraszamy do wspólnej zabawy – konkursu wykorzystującego przestrzeń miejską Wiednia. Zadaniem uczestników (indywidualnych lub kilkuosobowych grup) jest pokonanie w centrum miasta wyznaczonej trasy i posługując się ogólnymi wskazówkami odnalezienie miejsc związanych ze wspólną polsko-austriacką historią i kulturą. Dla uczestników konkursu przewidziane są nagrody. Zapraszamy do wzięcia udziału!

Termin: 22 maja 2022 r., godz. 15.00

Czas na pokonanie całej trasy: ok. 1,5 godz.

Początek i koniec trasy: Instytut Polski, Am Gestade 7, 1010 Wiedeń

Organizator: Pismo „Polonika” we współpracy z Instytutem Polskim w Wiedniu i Wydziałem Konsularnym Ambasady RP w Wiedniu 

Bliższe informacje i zgłoszenia: tel. 00436641008298, redaktion@polonika.at


Agenor Gołuchowski, polsko-austriacki polityk

W zabytkowym budynku przy Minoritenplatz 1 siedzibę ma Haus-, Hof- und Staatsarchiv (Archiwum Domu-, Dworu- i Państwa), jedna z najważniejszych instytucji państwowych w Austrii. Warto wiedzieć, że do powstania tego obiektu znacząco przyczynił się polsko-austriacki polityk, Agenor Gołuchowski. Jego postać uwieczniona jest na malowidle ściennym wewnątrz budynku Archiwum.

Agenor Maria Adam hrabia Gołuchowski (1849-1921), galicyjski hrabia, był wybitnym politykiem i ministrem spraw zagranicznych Austro-Węgier.
W latach 1895-1906, czyli aż ponad dekadę, odpowiedzialny był za austro-węgierską dyplomację. Oceniano go jako najlepszego ministra spraw zagranicznych w czasach cesarza Franciszka Józefa I.
To dzięki wysiłkom Agenora Gołuchowskiego, który usilnie postulował wybudowanie nowoczesnego budynku przeznaczonego na zbiory Archiwum Domu-, Dworu- i Państwa, w latach 1899-1902 wzniesiony został gmach Haus-, Hof- und Staatsarchiv. Nowy budynek Haus-, Hof- und Staatsarchiv był jednym z najnowocześniejszych budynków archiwalnych na świecie.
Haus-, Hof- und Staatsarchiv, dysponując bogatym zasobem archiwaliów obejmującym okres od 816 do 1918 r., a więc z ponad 1000-letniej historii Austrii, zachowuje tym samym dla przyszłych pokoleń cenne świadectwa dziejów Europy Środkowej.

 


 

Św. Klemens Maria Hofbauer, patron Wiednia i Warszawy

Kościół Maria am Gestade (Maryja nad brzegiem) znajduje się w 1. dzielnicy przy Wiednia, przy ulicy Salvatorgasse 12. W tej wspaniałej gotyckiej świątyni, którą opiekuje się Zgromadzenie Zakonne Redemptorystów, znajduje się relikwia świętego Klemensa Marii Hofbauera, patrona zarówno Wiednia, jak i Warszawy.

Doczesne szczątki św. Klemensa Marii umieszczone są w małej trumience, w marmurowym ołtarzu w bocznej kaplicy znajdującej się w środkowej części kościoła. Obok ołtarza stoi posąg przedstawiający świętego, zaś na ścianie kaplicy zawieszone są współczesne obrazy ilustrujące miejsca, z którymi był on szczególnie związany: Tasovice, Tivoli, Rzym, Warszawę oraz Wiedeń.
Św. Klemens Maria Hofbauer nazywany jest współczesnie „Apostołem Wiednia i Warszawy”. On sam przez 21 lat apostolstwa w Warszawie przywiązał się do Polski i uważał ją za drugą ojczyznę.
W centrum Wiednia napotkamy kilka miejsc, w których upamiętniona została postać tego austriackiego i polskiego świętego, natomiast jego najważniejszym miejscem upamiętnienia jest kościół Maria am Gestade.

 


 

Franciszek Trześniewski, wiedeński król kanapek

W samym centrum Wiednia, przy ulicy Dorotheergasse 1, znajduje się lokal opatrzony dużym szyldem z napisem „Trześniewski”. Litera „ś” od razu sugeruje jakiś związek z Polską. I słusznie, ponieważ Franciszek Trześniewski, bo o niego chodzi, pochodził z Krakowa.

Kanapki Trześniewskiego to dosyć nietypowa, bo kulinarna „polska pamiątka w Wiedniu”. Co zaskakujące, ta „kanapkowa historia” wydarzyła się w mieście smakoszy tortów i miłośników wina! A wszystko zaczęło się od emigranta z Krakowa, Franciszka Trześniewskiego, urodzonego w 1878 r., który na przełomie XIX i XX wieku przybył do Wiednia. W centrum miasta, na Tiefen Graben, otworzył w 1902 r. mały, niepozorny bufecik z kanapkami.
„Tschesnjewski, oder so ähnlich”, czyli „Tszesnjewski, albo coś w tym stylu” – tak najczęściej Austriacy, asekurując się, wymawiają nazwę firmy. Slogan reklamowy firmy Trześniewski brzmi: „Trześniewski – Die unaussprechlich guten Brötchen“, czyli „Trześniewski – niewypowiedzianie dobre kanapki”. Dla Austriaków „niewypowiedziane” nie odnosi się tylko do kanapek, ale również do nazwiska twórcy firmy. Wiedeńczycy zwykli z humorem mawiać, że kanapki Trześniewskiego są tak niewypowiedzianie smaczne, jak słowo Trześniewski jest dla nich nie do wymówienia.

 


 

Alegoria Wisły

Pośrodku placu Freyung stoi studnia Austriabrunnen, czyli Fontanna Austrii, zbudowana w latach 1844 –1846. Fontanna wokół ozdobiona jest alegorycznymi personifikacjami głównych czterech rzek, które znajdowały się w granicach monarchii habsburskiej: Wisły, Dunaju, Padu i Łaby.

Powodem budowy Austria Brunnen było otwarcie nowego wodociągu, nazwanego Kaiser-Ferdinand-Wasserleitung.
Panowanie Austrii na wszystkie cztery kierunki świata symbolizuje wybór rzek, ponieważ każda z nich wpada do innego morza: Wisła do Bałtyku, Dunaj do Morza Czarnego, Pad do Adriatyku, a Łaba do Morza Północnego.
Cztery rzeki oznaczają także grupy narodów: słowiańskich, germańskich, włoskich i węgierskich. Wisła przedstawiona jest jako długowłosa, odważna bogini. Z jej lewej strony znajduje się wiosło. Odziana jest w nałożone na suknię futro z niedźwiedzia. W dłoniach trzyma klucze do śluzy wodnej, co nawiązuje do połączenia Wisły z rzeką Nogat, odgałęziającej się od Wisły przed jej ujściem do Zatoki Gdańskiej. U stóp posągu symbolizującej Wisłę umieszczony jest napis: von Wiener Bürgern, czyli „od obywateli Wiednia”.

 


 

Jan III Sobieski i Odsiecz Wiedeńska

Odsiecz Wiedeńska nie powiodłaby się bez polskiego króla. Jego postać jest upamiętniona na ścianie kościoła oo. augustianów, przy Augustinerstr. 3. W 1983 r., z inicjatywy Komitetu Obchodów 300-lecia Odsieczy Wiedeńskiej, na zewnętrznej ścianie kościoła powieszono tablicę upamiętniającą Jana III Sobieskiego. To właśnie w tym dawnym kościele dworskim, 13 września 1683 r., następnego dnia po zwycięstwie Jan III Sobieski wziął udział w mszy dziękczynnej i odśpiewał triumfalną pieśń Te Deum Ladamus.

Mało znana pamiątka związana z Odsieczą Wiedeńską znajduje się na Heldenplatz na frontowej fasadzie budynku Austriackiej Biblioteki Narodowej. Siódma rzeźba po prawej stronie od głównego wejścia do Biblioteki przedstawia polskiego żołnierza z armii Jana III Sobieskiego.
Natomiast na tyłach katedry św. Szczepana znajduje się mała uliczka Domgasse. To tam pod numerem 8 miał mieszkać Jerzy Franciszek Kulczycki, słynny bohater z czasów obrony Wiednia w 1683 roku. Franciszek Kulczycki za zasługi podczas obrony Wiednia w 1683 r. miał otrzymać od władz miasta kilkaset worków kawy pozostawionej w obozie tureckim, a ponadto kamienicę przy Domgasse 8. Udało mu się bowiem, przebranemu w turecki strój, przejść przez obozowisko oblegającej Wiedeń armii osmańskiej i przekazać zbliżającym się wojskom odsieczowym informację o dramatycznej już sytuacji miasta. Kulczycki wrócił z powrotem do Wiednia z informacją o zbliżającej się odsieczy, co podtrzymało mieszkańców stolicy na duchu i umocniło ich wolę obrony miasta.
Czy rzeczywiście Jerzy Franciszek Kulczycki jako pierwszy w Wiedniu zajął się kawiarnianym biznesem i nauczył wiedeńczyków pić kawę? Do dziś spierają się o to historycy. Jedno jest pewne: Kulczycki był postacią historyczną i był Polakiem, a przy Domgasse 8. upamiętnia go tablica zawieszona w roku 1983 r., z okazji 300. rocznicy Odsieczy Wiedeńskiej.


Polskie filmy na festiwalu Crossing Europe 🗓

W roku 2024 roku, dzięki 21. edycji festiwalu Crossing Europe, Linz po raz kolejny stanie się centrum współczesnego kina europejskiego.
30 04.2024 05 05.2024 Film, Program

EUNIC Music Festival 2024 🗓

Festiwal Muzyczny EUNIC daje możliwość rozwoju międzykulturowych kontaktów między instytutami kultury i międzynarodowymi muzykami.
25 04.2024 28 04.2024 Muzyka, Program

„Chłopi” Doroty Kobieli i Hugh Welchmana 🗓

Film opowiada historię chłopki Jagny, która zostaje zmuszona do małżeństwa z dużo starszym, ale zamożnym chłopem, choć tak naprawdę kocha jego syna.
17 04.2024 Film, Program