Konferencja specjalna „Teatr Tadeusza Kantora” na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym w Sybinie
Goście konferencji specjalnej poświęconej artyście przybliżą fenomen jego najsłynniejszego dzieła, wskażą przykłady zdarzeń w teatrze współczesnym, w których widać wpływ ideowy lub formalny polskiego reżysera. W kontekście trwającej w Muzeum Brukenthala wystawy „Kostium/Rzeźba/Ciało. Obiekty teatralne Kantora” pojawią się wątki kostiumu i postaci aktorskich, a także roli manekinów będących partnerami żywych aktorów podczas wielu spektakli Teatru Cricot 2. Do wzięcia udziału w wydarzeniu zostały zaproszone trzy wybitne teatrolożki, naukowczynie Uniwersytetu Jagiellońskiego – prof. Katarzyna Fazan, dr hab. Anna Róża Burzyńska i dr Marta Bryś. Natomiast głosami pracowników Cricoteki (Natalii Zarzeckiej i Tomasza Pietruchy) przybliżony zostanie proces ochrony tego dziedzictwa – materialnego – poprzez opiekę nad artefaktami Teatru Cricot 2, ale – ludzkiego – w osobach także przecież osieroconych wraz ze śmiercią Kantora aktorów jego teatru.
Konferencję poprowadzi profesor Octavian Saiu.
Marta Bryś – „Umarła klasa” Tadeusza Kantora i Teatr Śmierci
Anna Róża Burzyńska – Wpływ teatru Tadeusza Kantora na teatr na świecie
Katarzyna Fazan – Kostium Kantora jako skorupa aktorskiej przemiany
Natalia Zarzecka – Aktorzy Teatru Cricot 2
Tomasz Pietrucha – Cricoteka jako żywe archiwum Teatru Cricot 2
Marta Bryś — doktor nauk humanistycznych, absolwentka teatrologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Redaktorka „Gazety Teatralnej Didaskalia”, wykładowczyni Wydziału Aktorskiego Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. W 2020 roku opublikowała książkę „Doświadczenie postpamięci w teatrze”. W latach 2014-2015 oraz 2016-2017 członkini komisji w Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej organizowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Współpracuje z licznymi instytucjami i organizacjami jako kuratorka i producentka (m.in. Krakowskie Reminiscencje Teatralne, Teatr POP-UP, Krakowski Salon Sztuki, CARGO Marka Chlandy w Cricotece). W 2025 ukaże się jej książka „Biografia instytucji” o zespole aktorskim i Teatrze Żydowskim im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie.
Anna R. Burzyńska – doktor habilitowana w Katedrze Teatru i Dramatu Uniwersytetu Jagiellońskiego. literaturoznawczyni i teatrolożka. W roku akademickim 2022/2023 visiting research fellow Ludwig-Maximilians-Universität w Monachium.
Jej zainteresowania badawcze obejmują przede wszystkim dramat polski i niemiecki od XIX wieku po współczesność, związki między historią nauki a literaturą, najnowszy teatr europejski, a także dramat radiowy i muzykę w teatrze.
Zajmuje się również krytyką; w latach 2000-2024 była redaktorką „Didaskaliów. Gazety Teatralnej”. Jako kuratorka współpracowała m.in. z krakowskim Instytutem Goethego i Ośrodkiem Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka, a jako dramaturżka – z Larsem Janem, Stefanem Kaegim i Barbarą Wysocką.
Pomysłodawczyni i wieloletnia kuratorka projektu Cricoteki „Gra z Kantorem”.
Katarzyna Fazan jest profesorką w Katedrze Teatru i Dramatu Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie. Pełni funkcję redaktorki naczelnej serii Teatr/Konstelacje. Specjalizuje się w literaturze i teatrze okresu modernizmu, zajmuje się także współczesną plastyką i scenografią teatralną. Do jej publikacji książkowych należą m.in.: Projekty intymnego teatru śmierci: Wyspiański–Leśmian–Kantor (2009), Kantor: Nie/Obecność (2019), angielskie wydanie Kantor. Non/Presence (2025), Pasaże scenografii: Praskie Quadriennale 1999–2019 (2022), a także, jako współredaktorka wraz z Anną R. Burzyńską i Martą Bryś – Dziś Tadeusz Kantor! Metamorfozy śmierci, pamięci i obecności (2014); angielskie wydanie: Tadeusz Kantor Today: Metamorphoses of Death, Memory and Presence (2014), oraz (wspólnie z Bryce’em Lease’em i Michałem Kobiałką) A History of Polish Theatre (2022). Przewodniczy Radzie Programowej Cricoteki.
Tomasz Pietrucha – adiunkt w Dziale Archiwum i Zbiorów Bibliotecznych w Muzeum Tadeusza Kantora. Na co dzień opiekuje się zasobami Cricoteki i zajmuje się pozyskiwaniem nowych obiektów. Jest autorem wykładów i prelekcji poświęconych Tadeuszowi Kantorowi i jego muzeum. Kurator wystaw kolekcji Cricoteki.
Natalia Zarzecka — od 2004 r. dyrektor Cricoteki. W 2006 r. rozpoczęła starania o budowę nowej siedziby Cricoteki, której otwarcie nastąpiło 12 września 2014 roku. Współautorka wystaw, m.in.: An Impossible Journey. The Art and Theatre of Tadeusz Kantor w Sainsbury Center for Visual Artst w Norwich, Tadeusz Kantor. Où sont les neiges d’antan w Muzeum Museum Tinguely w Bazylei oraz wielu projektów w siedzibie Cricoteki. Autorka tekstów i wystąpień na temat twórczości Tadeusza Kantora oraz historii Cricoteki do licznych katalogów wystaw i wydawnictw, a także sympozjów i konferencji.
Tadeusz Kantor (1915–1990) – artysta awangardowy, malarz, rysownik, teoretyk sztuki, scenograf, reżyser, twórca happeningów, wybitny reformator teatru XX wieku. Studiował w krakowskiej ASP (1934–1939). W czasie okupacji założył Podziemny Teatr Niezależny, gdzie wystawiał konspiracyjnie Balladynę Słowackiego (1943) i Powrót Odysa Wyspiańskiego (1944). Współtworzył Grupę Młodych Plastyków oraz I Wystawę Sztuki Nowoczesnej (1948). Od lat 50. współpracował z teatrami zawodowymi jako scenograf. W latach 1950–1954 wycofał się z oficjalnego obiegu w proteście przeciwko doktrynie socrealizmu. W 1955 założył Teatr Cricot 2, a w 1957 reaktywował Grupę Krakowską.
W Teatrze Cricot 2 stworzył laboratorium teatralne, przechodząc od Teatru Autonomicznego (Mątwa, 1956), przez Teatr Informel (W małym dworku, 1961), Teatr Zerowy (Wariat i zakonnica, 1963), Teatr Happeningowy (Kurka Wodna, 1967), aż do Teatru Niemożliwego (Nadobnisie i koczkodany, 1973) i kulminacyjnego Teatru Śmierci (od 1975 roku).
W latach 60. porzucił klasyczne malarstwo na rzecz konceptu emballages (opakowania). W 1975 roku opublikował manifest Teatru Śmierci. Jego spektakl Umarła klasa (1975) jest uznawany za arcydzieło XX-wiecznego teatru. Kantor pisał o inspiracji do tego dzieła w tekście Klasa szkolna, opisując opustoszałą szkolną klasę, którą zobaczył przez zakurzone szyby w nadmorskiej wiosce.
W latach 80. Teatr Cricot 2 wystawił m.in. Wielopole, Wielopole (1980), Niech sczezną artyści (1985), Nigdy tu już nie powrócę (1988). W 1990 Kantor przygotował swoje ostatnie przedstawienie Dziś są moje urodziny, które wystawiono pośmiertnie.