Co mówią nam liczby? Czy nasze dzisiejsze racjonalne podejście do systemów matematycznych i chłodna kalkulacja to jedyny możliwy sposób opisu świata?
Wydaje się, że pitagorejskie dążenie do zachowania równowagi między praktycznymi i symbolicznymi znaczeniami matematyki przybiera realny kształt w społeczeństwie technologicznym. Za przykład niech posłużą struktury globalnych rynków finansowych: kluczowy okazuje się tu pierwiastek pozaracjonalny – o funkcjonalności systemu może decydować ślepe zawierzenie w moc algorytmów lub inwestycyjny „kryzys wiary” skutkujący giełdowym załamaniem.
Taki splot metafizyki z matematyką zawarł niemal dwieście lat temu polski romantyczny poeta Adam Mickiewicz (1798–1855) w „Historii przyszłości”. Rękopisy kolejnych wersji zaginęły lub zostały zniszczone, jednak pewnych informacji dostarczają zachowane zapiski i korespondencja poety. Wiemy więc, że w tej utopijnej romantycznej wizji znalazły się zaskakująco trafne futurologiczne rozważania na temat rozwoju ludzkiej cywilizacji, wyprzedzające o dziesiątki lat utwory Juliusza Verne’a i Herberta George’a Wellsa. Wizja pisarza obejmuje m.in. prawdopodobne opisy niepowstałych jeszcze wynalazków technicznych, takich jak samoloty, pojazdy kosmiczne, czy aparaty do rejestracji oraz transmisji dźwięku i obrazu. Wśród projektowanych urządzeń znalazły się także światłowody, które stanowiły inspirację dla multimedialnej instalacji Jakuba Woynarowskiego „Sol Salutis” (łac. Słońce Zbawienia), nawiązującej do systemu archimedejskich zwierciadeł, mających odbijać „ogniste znaki” słonecznego pisma.
Pomysł transmisji „ognistych znaków” za pomocą systemu zwierciadeł skłania do rozważań na temat formy języka przyszłości. Sam poeta podsuwa możliwość przekładu słów na wartości liczbowe. Zwrócił na to uwagę Zdzisław Kępiński w książce „Mickiewicz hermetyczny”, która stanowiła punkt odniesienia dla Jakuba Woynarowskiego w trakcie tworzenia instalacji.
Narracja „Sol Salutis” opiera się na stopniowym odkodowywaniu znaczeń, ukrytych w tekstowo-liczbowych kombinacjach, które stopniowo ujawniane są uczestnikom audiowizualnego zdarzenia. To metaforyczna „aparatura odbiorcza”, która umożliwiłaby odczytanie i odkodowanie znaczenia sygnału z przyszłości.
Moment premiery projektu jest nieprzypadkowy, przypadający na grudzień (miesiąc urodzin Mickiewicza), a więc czas przesilenia zimowego, w starożytności celebrowany, jako święto Sol Invictus (łac. Słońce Niezwyciężone).
Szczególne znaczenie ma także wybór lokalizacji: przedsięwzięcie realizowane jest w pięciu miastach europejskich, związanych z postacią Adama Mickiewicza: Paryżu, Wilnie, Rzymie, Stambule i Krakowie. Projekt powstał przy współpracy Instytutu Adama Mickiewicza oraz Instytutu Polskiego w Wilnie w ramach filaru Polski romantyzm.
Jakub Woynarowski – interdyscyplinarny artysta, projektant oraz kurator. Absolwent i wykładowca ASP w Krakowie. Autor koncepcji artystycznej wystawy w Pawilonie Polskim podczas 14. Międzynarodowego Biennale Architektury w Wenecji.
SOL SALUTIS: mowa liczb
Autor/kurator: Jakub Woynarowski
Muzyka: Przemysław Scheller
Organizator: Instytut Adama Mickiewicza
Współorganizator: Instytut Polski w Wilnie
Partner: Ratusz w Wilnie
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Instalacja będzie dostępna dla zwiedzających w dniach 7-9 grudnia br. w murach wileńskiego ratusza (ul. Didžioji 31), w godzinach 16:30 – 19:30.
Na uroczystym otwarciu instalacji multimedialnej Jakuba Woynarowskiego „SOL SALUTIS: mowa liczb”, które odbędzie się w 7 grudnia br. o godz. 17:00 w Ratuszu w Wilnie, wystąpi duet kameralny z Polski – Joanna Rot (mezzosopran) i Michał Rot (fortepian).
Artyści są absolwentami Akademii Muzycznej im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi, ponadto doskonalili swoje umiejętności w Niemczech. Kameralny duet małżonków Joanny i Michała Rotów powstał w 2007 roku. Kilkuletnią opiekę artystyczną nad duetem sprawowała wybitna polska śpiewaczka Urszula Kryger. Później artyści kształcili się pod okiem pianisty Ulricha Eisenlohr w Mannheim oraz światowej sławy barytona Olafa Bära w Dreźnie.
Duet małżonków prowadzi aktywną działalność koncertową, a także otrzymał stypendium twórcze Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w zakresie upowszechniania kultury, zdobył również nagrodę na XVIII Międzynarodowym Konkursie im. J. Brahmsa w Pörtschach (Austria) oraz IV Międzynarodowym Konkursie Duetów im. R. Straussa w Sofii (Bułgaria). Artystka jest stypendystką prestiżowego programu Berlin Opera Academy, natomiast pianista jest laureatem wielu konkursów muzycznych w kraju i za granicą, m.in. Konkursu Chopinowskiego im. W. Kędry w Łodzi oraz XVII Międzynarodowego Konkursu Kameralnego w Łodzi.
W programie recitalu:
St. Moniuszko – Hymn do Pana Jezusa sł. L. Kondratowicz
St. Moniuszko – Złota rybka sł. J. Zachariasiewicz
Fr. Chopin – Piosnka litewska op.74 nr 16 tekst litewska pieśń ludowa
Fr. Chopin – Precz z moich oczu op. 74 nr 6 sł. A. Mickiewicz
Wł. Żeleński – Czy aniołek czy diabełek sł. A. E. Odyniec
St. Niewiadomski – Dzwony sł. M. Konopnicka
Wł. Żeleński – Zaczarowana królewna sł. A. Asnyk
Wł. Żeleński – Marzenia dziewczyny sł. M. Poraj-Poleski
St. Niewiadomski – Latawica sł. M. Konopnicka