Białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej oraz Instytut Polski w Wilnie serdecznie zapraszają wszystkich zainteresowanych do udziału w konferencji naukowej, która odbędzie się w dn. 24-25 maja w Domu Kultury Polskiej (ul. Naugarduko 76) w Wilnie.

Celem konferencji jest ukazanie wyników najnowszych badań na temat zbrodni katyńskiej. Podczas wydarzenia zaprezentowana zostanie m.in. publikacja „Gdy nieme groby przemawiają… Archiwum dr. Jana Zygmunta Robla”. Wydane staraniem Instytutu Pamięci Narodowej dzieło zawiera materiały z archiwum dr. Jana Zygmunta Robla, tj. pamiętniki, zapiski, karty pocztowe, listy oraz inne dokumenty wydobyte z bezimiennych grobów w Katyniu podczas ich ekshumacji w 1943 r. To niezwykle cenne świadectwo zbrodni sowieckiej, popełnionej wiosną 1940 r. na elicie narodu polskiego. W konferencji udział wezmą współautorzy publikacji dr hab. prof. UKW Danuty Jastrzębskiej-Golonki, dr Ewy Kowalskiej, Katarzyny Ziębik, dr Ewy Dulnej-Rak oraz prof. dr. hab. Tadeusza Wolszy.

Katyń to jedno z najważniejszych miejsc na mapie martyrologii narodu polskiego. Była to również zbrodnia popełniona na znanej z okresu II Rzeczpospolitej wielokulturowości. W momencie zdradzieckiego ataku Związku Radzieckiego na Polskę w Wojsku Polskim posługiwali kapelani katoliccy, prawosławni, grekokatoliccy, ewangeliccy, a także naczelny rabin i naczelny imam. W sowieckich obozach w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku przetrzymywani byli zarówno duchowni, jak i wojskowi oraz cywile. Łączyło ich elementarne poczucie ludzkiej godności i przyzwoitości, za które zapłacili najwyższą cenę. 

Podczas wydarzenia wyemitowany zostanie również film dokumentalny Kapelani Golgoty Wschodu w reż. Bogusławy Stanowskiej-Cichoń, który ukazuje prawdę o dramacie i cierpieniu polskich więźniów wojennych osadzonych w sowieckich obozach. Związek Radziecki nie podpisał Konwencji Genewskiej obejmującej ochroną chorych i rannych żołnierzy w czasie wojny. W rozumieniu sowietów polscy oficerowie nie byli jeńcami wojennymi. Dokument przypomina misję kapelanów wojskowych, którzy nieśli wsparcie duchowe i pomagali współwięźniom przetrwać najstraszniejszy czas ich życia. Poprzez wspomnienia krewnych kapelanów, film przybliża historię powołania i posługi kapłańskiej ofiar Katynia, ukazuje znaczenie ich obecności wśród więźniów.

Szczegółowy program konferencji dostępny jest na stronie Instytutu Pamięci Narodowej: https://bialystok.ipn.gov.pl/pl1/aktualnosci/184978,Zaproszenie-na-konferencje-naukowa-Echa-Zbrodni-Katynskiej-ofiary-kapelani-archi.html

Program konferencji:

· 24 maja 2023 r.

9.30     uroczyste otwarcie konferencji

9.45     prezentacja publikacji Instytutu Pamięci Narodowej pt. Gdy nieme groby przemawiają… Archiwum dr. Jana Zygmunta Robla z udziałem współautorów dr hab. prof. UKW Danuty Jastrzębskiej-Golonki, dr Ewy Kowalskiej, Katarzyny Ziębik, dr Ewy Dulnej-Rak oraz prof. dr. hab. Tadeusza Wolszy

10.30   dr hab. prof. UR Patryk Pleskot (Instytut Pamięci Narodowej / Uniwersytet Rzeszowski), Portret kapelanów zamordowanych przez NKWD w latach 1939–1940

10.50   dr hab. prof. UKW Danuta Jastrzębska-Golonka (Instytut Pamięci Narodowej / Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy), Życie religijne w Kozielsku w świetle pamiętników, notatek i zapisków polskich oficerów z lat 1939–1940

11.10   dr hab. Sławomir Kalbarczyk (Instytut Pamięci Narodowej), Duszpasterstwo i życie religijne w Armii Polskiej w ZSRS w latach 1941–1942

11.50   dr Ewa Dulna-Rak, (Instytut Pamięci Narodowej), Ślady historii. O wielowymiarowym znaczeniu akt katyńskich opracowanych przez zespół dr. Jana Zygmunta Robla

12.10   prof. dr hab. Tadeusz Wolsza (Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej / Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy), Katyń 1940. Świadkowie i świadectwa

12.30   dr hab. Witold Wasilewski (Instytut Pamięci Narodowej), Ks. Zdzisław Peszkowski w rzeczywistości komunizmu. Konfrontacja, prześladowanie i próba koegzystencji

12.50   ks. prof. dr hab. Józef Marecki (Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej / Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), Księdza Leona Musielaka walka o prawdę historyczną

14.00   Ilona Lewandowska („Kurier Wileński”), Losy rodziny majora Bronisława Hołuba

14.20   Waldemar Szełkowski (Wileński Klub Rekonstrukcji Historycznej Garnizon Nowa Wilejka), Semper Fidelis. Płk Konstanty Drucki-Lubecki – dowódca Wileńskiej Brygady Kawalerii

14.40   dr hab. Jarosław Wołkonowski prof. UwB (Uniwersytet w Białymstoku), Żołnierze polscy z Wileńszczyzny zamordowani przez NKWD

15.00   dr Ewa Kowalska (Instytut Pamięci Narodowej), Ofiary Zbrodni Katyńskiej związane z ziemią wileńską

15.20   Projekcja filmu dokumentalnego pt. Dulce et decorum est pro Patria mori w reż. Marty Telakowskiej

· 25 maja 2023 r.

9.00     Projekcja filmu dokumentalnego Kapelani Golgoty Wschodu w reż. Bogusławy Stanowskiej-Cichoń

10.00   Warsztaty edukacyjne dla młodzieży poświęcone Zbrodni Katyńskiej – grupa 1.

11.00   Warsztaty edukacyjne dla młodzieży poświęcone Zbrodni Katyńskiej – grupa 2.

12.00   Warsztaty edukacyjne dla młodzieży poświęcone Zbrodni Katyńskiej – grupa 3.

Organizatorzy:

Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku

Instytut Polski w Wilnie

Partner:

Dom Kultury Polskiej w Wilnie

Partnerzy medialni:

„Kurier Wileński”

TVP Wilno

Polska Agencja Prasowa

Radio Znad Wilii