Prezentacja wystawy „Miasto żywych/Miasto umarłych” w Kownie
16 stycznia – 31 marca 2024 r., Dom Sugihary w Kownie (ul. Vaižganto 30)

„Miasto żywych/Miasto umarłych” to projekt fotograficzny autorstwa Roberta Wilczyńskiego. Artysta połączył archiwalne fotografie osób i miejsc z terenu warszawskiego getta (pochodzące ze zbiorów Muzeum Getta Warszawskiego) z obrazami dzisiejszej Warszawy wykorzystując  technikę podwójnej ekspozycji w kamerze fotograficznej. Stworzone przez niego prace przywołują i uwidaczniają dramatyczny okres historii miasta.
1 września 1939 r. III Rzesza, bez wypowiedzenia wojny, zaatakowała Polskę. Ponad dwa tygodnie później, 17 września, realizując tajny pakt o podziale terytorium II RP, od wschodu na ziemie polskie wkroczyły wojska ZSRR.  Po kilku tygodniach walk i oblężenia 28 września skapitulowała Warszawa, stolica Polski. Tuż przed wybuchem II wojny światowej w Warszawie mieszkało ok. 1 300 000 osób, z czego niemal jedną trzecią stanowili Żydzi. Od października 1939 r. okupanci rozpoczęli systematyczne prześladowanie ludności żydowskiej. Na początku października 1940 r. Niemcy ogłosili decyzję o utworzeniu tzw. zamkniętej dzielnicy mieszkaniowej dla Żydów (getta). Getto oddzielono od tzw. aryjskiej strony wysokim na trzy metry murem. 22 lipca 1942 r. rozpoczęto tzw. Wielką Akcję, czyli deportację Żydów z getta warszawskiego. Do 21 września 1943 r. w Treblince zginęło ok. 270 tys. Żydów z getta warszawskiego.19 kwietnia rozpoczęło się powstanie w getcie warszawskim – pierwsze zbrojne antyniemieckie wystąpienie miejskie w okupowanej Europie. W 1948 r., w pięciolecie wybuchu powstania, odsłonięto na terenie dawnego getta i w miejscu intensywnych walk pomnik Bohaterów Getta Warszawskiego autorstwa żydowskiego rzeźbiarza Natana Rappaporta oraz architekta Leona Marka Suzina. Monument ten stał się ikoną życia, cierpienia, walki i śmierci więźniów getta warszawskiego.
Wobec zagłady niemal całej warszawskiej społeczności żydowskiej podczas II wojny światowej oraz zniszczenia jej dziedzictwa materialnego i kulturalnego obrazy getta i zamkniętych tam osób jawią się na fotografiach Roberta Wilczyńskiego jako ulotne ślady obecności dawnych mieszkańców. Przenikają one współczesną tkankę miejską niczym wspomnienia zakotwiczone w przestrzeni nieistniejącego już miasta i domagają się uwagi oraz pamięci…
Fotografiom towarzyszą na planszach wybrane teksty źródłowe – zaczerpnięte m.in. z dzienników i pamiętników (m.in. Mary Berg i Janiny Bauman), dokumentujące życie codzienne, cierpienia i śmierć mieszkańców getta warszawskiego w latach 1940–1942.

Autor wystawy:
Robert Wilczyński – polski artysta fotograf, fotoreporter. Mieszka i tworzy w Warszawie. Jedną z ulubionych metod ekspresji w jego twórczości jest fotografia w technice multiekspozycji, którą wykorzystał przy pracy nad wystawą „Miasto żywych/Miasto umarłych”. Jest autorem i uczestnikiem wystaw indywidualnych oraz zbiorowych m.in. w Warszawie, Wiedniu, Berlinie, Nowym Jorku, Tokio.

Kurator wystawy:
Dr Paweł Freus  –  od 2021 r. pracuje w  Muzeum Getta Warszawskiego. Jego zainteresowania badawcze dotyczą sztuki średniowiecznej i nowożytnej oraz relacji polsko-żydowskich w okresie XIX-XX w. W Muzeum Getta Warszawskiego koordynuje projekty wystawiennicze i wydawnicze oraz współtworzy politykę budowania kolekcji.

Organizatorzy: Muzeum Getta Warszawskiego, Instytut Polski w Wilnie, Viešoji įstaiga „Sugiharos fondas – diplomatai už gyvybę“