6 września 2024 r. – 2 grudnia 2024 r., Litewskie Muzeum Kultury i Tożsamości Żydowskiej (ul. Pylimo 4a, Wilno)

Łączy ich Polska, Francja i żydowskie korzenie, jednak różnią ich życiowe doświadczenia. Łączy ich potrzeba artystycznej ekspresji, ale różnią  sposoby tworzenia. 6 września w Litewskim Muzeum Kultury i Tożsamości Żydowskiej zostanie otwarta wystawa „Pozytyw – Negatyw” autorstwa Idy Chwoles, mieszkającej w Paryżu wnuczki słynnego litewskiego malarza Rafaela Chwolesa oraz urodzonego w Polsce artysty Richarda Bilana.

Wystawa składa się z 45 fotografii Idy Chwoles i 38 prac Richarda Bilana: 8 obrazów, 17 tkanin i 13 rzeźb z papier mâché. Oboje artystów koncentruje się na człowieku, jego stanie psychicznym i fizycznym, jego relacjach z otoczeniem i empatii wobec swojej roli.

Ida, jako młoda dziewczyna pasjonowała się fotografią, medium nieco skromniejszym niż  to, którym dysponował jej dziadek, malarz Rafael Chwoles. Oglądała jego obrazy, wykonane z dala od ukochanego Wilna. Obecnie obrazy jej dziadka są na stałe wystawione w Wilnie, a fotografie Idy będą pokazane tuż obok, w sąsiedniej sali.

„Jej fotografie są wynikiem starannie przemyślanej kompozycji, emocji i badań. A tematy: ludzkie twarze, postacie, ruch, koncentracja, pośpiech, ciekawość – wszystko, co pojawia się w kadrze i zastyga. Człowiek jest w centrum świata Idy, jest traktowany jako coś oczywistego. Interpretację tego, co „zauważył” jej aparat, pozostawia sensorycznemu doświadczeniu widza”  – mówi Katarzyna Moskała, kuratorka wystawy.

Prace Richarda Bilana to nawarstwianie i przeplatanie kolejnych życiowych doświadczeń. Pod płaszczykiem bajecznych, efemerycznych form i kształtów przywodzących na myśl dziecięcą sztukę, artysta odkrywa przed widzem demony przeszłości – postaci, miejsca, wydarzenia.

Jednym z najważniejszych doświadczeń i wspomnień z dzieciństwa Bilana był cyrk, a jego magiczny świat ukazuje się w jego pracach. „Bilan jest prawdziwy w swojej pracy, zarówno jako osoba, jak i artysta. Powtarza, że bycie artystą to ciągłe odradzanie się na nowo” – mówi kuratorka.

Ida Chwoles urodziła się w Paryżu w 1973 roku i studiowała historię na Sorbonie. Swoje prace wystawiała w Paryżu, Lyonie, Wilnie i Toruniu. W poszukiwaniu portretów i spojrzeń fotografka podróżuje po Europie, Senegalu, Maroku, Tunezji, Izraelu, Turcji, Wietnamie, Tajlandii, Armenii, Gruzji.

Richard Bilan urodził się w 1946 roku w Krakowie, a dzieciństwo spędził w Kłodzku. Wyjechał z Polski w 1968 roku i osiadł w Izraelu, gdzie studiował grafikę użytkową na prestiżowej Akademii Sztuk Pięknych i Wzornictwa w Jerozolimie. Brał udział w wojnie Jom Kippur. Napisał autobiografię „Ejruw” i opublikował 2 zbiory poezji.

Od 1975 roku mieszka w Paryżu. Rysuje, rzeźbi, projektuje graficznie, pisze wiersze i opowiadania, zorganizował dziesiątki wystaw we Francji, Izraelu, Polsce, Szwajcarii, Niemczech, USA, Anglii.

Organizatorzy wystawy: Muzeum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Muzeum Historii Żydowskiej im. Gaona w Wilnie

Partnerzy: Instytut Polski w Wilnie, Archiwum Emigracji Biblioteki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu