INSTYTUT POLSKI W WILNIE został powołany na mocy Traktatu między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy rozporządzeniem Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 21 grudnia 1995 roku. Swoją działalność Instytut rozpoczął 1 lutego 1996 roku. Misją Instytutu jest upowszechnianie wiedzy o Polsce i jej historii, popularyzowanie dorobku polskiej kultury i nauki, wspieranie współpracy między oboma krajami w różnych dziedzinach. Instytut organizuje imprezy w swojej siedzibie i poza nią, a także inspiruje miejscowe instytucje, stowarzyszenia i środowiska do organizowania wspólnych przedsięwzięć.
MISJE I ZADANIA INSTYTUTÓW POLSKICH W ŚWIECIE: Instytuty Polskie są placówkami podległymi Ministerstwu Spraw Zagranicznych, których naczelnym zadaniem jest upowszechnianie polskiej kultury, wiedzy o historii oraz dziedzictwie narodowym w świecie, a także promocja współpracy w dziedzinie kultury, edukacji, nauki oraz życia społecznego. W wielu miejscach Instytutu Polskie pełnią też rolę wydziałów ds. kultury i nauki Ambasad RP. Instytuty Polskie spełniają funkcje kompetentnych centrów promocji wiedzy o Polsce poprzez działalność informacyjno-edukacyjną oraz zapewnienie polskiej obecności w życiu kulturalnym poszczególnych krajów. Do głównych zadań tych placówek należy wprowadzanie polskiej kultury do najważniejszych ośrodków krajów ich funkcjonowania oraz dbałość o zapewnienie znaczącej polskiej obecności w przedsięwzięciach międzynarodowych, a także działanie na rzecz nawiązywania trwałych kontaktów między polskimi i zagranicznymi partnerami, aktywnymi w sferze międzynarodowej wymiany kulturalnej. Najkorzystniejszą formą organizacji wydarzeń promocyjnych jest współprodukcja z lokalnymi, renomowanymi instytucjami kultury, co z jednej strony obniża koszt prezentacji po stronie polskiej, z drugiej stanowi gwarancję dotarcia do miejscowego wyrobionego odbiorcy. Misją dyplomacji kulturalnej jest skuteczne oddziaływanie na możliwie najszersze miejscowe środowiska artystyczne, eksperckie i opiniotwórcze. Budowanie dobrych, ścisłych kontaktów z przedstawicielami mediów należy do priorytetów działalności Instytutów Polskich. Instytuty Polskie uwzględniają w swej działalności budowanie grona przyszłych sprzymierzeńców w dziele popularyzacji polskiego dorobku – pracowników i studentów wydziałów polonoznawczych, polonistyk, slawistyk i studiów środkowoeuropejskich, a także pracują na rzecz udziału polskiej kadry naukowej w procesie kształcenia młodzieży w kraju urzędowania.  Wsparcie ze strony polskiej dla działalności Instytutów Polskich w świecie zapewniają – poza MSZ – krajowe instytucje, które w swych zadaniach umieściły współpracę międzynarodową, m. in. Polski Instytut Sztuki Filmowej, Instytut Książki, Instytut Teatralny, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina oraz Instytut Adama Mickiewicza, Instytut Pamięci Narodowej, Polska Agencja Prasowa. Program działalności Instytutów Polskich jest realizowany przez zespoły składające się z sześciu do ośmiu osób, w tym: dyrektor oraz zazwyczaj jeden pracownik merytoryczny delegowany z kraju, dwóch, trzech ekspertów miejscowych, posiadających doskonałą znajomość języka i warunków kraju urzędowania oraz wyrobione kontakty w miejscowych środowiskach kulturalnych, a także dwóch pracowników pomocniczych. Skład ten może ulegać niewielkim modyfikacjom ze względu na miejscowe uwarunkowania.