Przywódcy Józef Piłsudski i Symon Petlura zawarli sojusz przeciw Bolszewikom, dzięki któremu 20 tys. ukraińskich żołnierzy walczyło razem z Polską. We wspólnych walkach żołnierzy polskich i ukraińskich z Armią Czerwoną szczególnie wyróżnił się płk Marko Bezruczko, który w sierpniu 1920 r. dowodził obroną Zamościa.
W kwietniu 1920 r. przedstawiciele rządów Rzeczypospolitej Polskiej i Ukraińskiej Republiki Ludowej (URL) zawarli w Warszawie sojusz polityczno-wojskowy, zwany „sojuszem Piłsudski-Petlura”, przeciwko Rosji bolszewickiej. Przywódcy państw, Józef Piłsudski i Symon Petlura uznali, że w interesie Polski i Ukrainy leży wspólna walka z Sowietami. Piłsudski dążył do utworzenia silnego i przyjaznego Polsce państwa ukraińskiego nad Dnieprem, stanowiącego bufor odgradzający Polskę od Rosji Sowieckiej.
26 kwietnia 1920 r. Józef Piłsudski, „Wódz Naczelny Wojsk Polskich” i Symon Petlura, „Główny Ataman Wojsk Ukraińskiej Republiki Ludowej”, wydali odezwy do mieszkańców Ukrainy. Przywódcy obu państw zapowiadali wspólną walkę przeciwko bolszewikom i usunięcie ich z Ukrainy. Plany utworzenia masowej armii ukraińskiej okazały się niemożliwe do zrealizowania w warunkach wojny 1920 r. Armia gen. Mychajła Omelianowicza-Pawlenki, podporządkowana Petlurze, w dniu 10 sierpnia 1920 r. liczyła ponad 20 tys. żołnierzy.
We wspólnych walkach żołnierzy polskich i ukraińskich z Armią Czerwoną szczególnie wyróżnił się płk Marko Bezruczko, który w sierpniu 1920 r. dowodził obroną Zamościa i brał udział w zwycięskiej bitwie z 1. Armią Konną Siemiona Budionnego pod Komarowem.
Rozmowy pokojowe delegacji polskiej i sowieckiej, prowadzone jesienią 1920 r. w Rydze, rodziły obawy władz Ukraińskiej Republiki Ludowej, że Rosja Sowiecka i państwa zachodnie wymuszą na Polsce rezygnację z poparcia dla URL. 12 października 1920 r. Rosyjska Socjalistyczna Federacyjna Republika Rad i Ukraińska Socjalistyczna Republika Rad podpisały z Rzeczpospolitą Polską preliminaria określające warunki rozejmu, który miał doprowadzić do zawarcia pokoju. Polska zadeklarowała uznanie niepodległości sowieckiej Ukrainy i sowieckiej Białorusi. Postanowienia wstępne polsko-sowieckiego traktatu pokojowego z października 1920 r. nie zostały przyjęte przez Petlurę. Po wstrzymaniu działań wojennych, Armia URL liczyła ok. 35 tys. żołnierzy, którzy nie złożyli broni. W listopadzie 1920 r. jednostki wierne Petlurze zostały rozbite przez Armię Czerwoną. Część z nich przeszła przez linię wojsk polskich nad Zbruczem i została internowana. Łącznie internowano ok. 19 tys. żołnierzy ukraińskich. Część oficerów pozostała w Polsce i wstąpiła do Wojska Polskiego. Niektórzy z nich wzięli udział w wojnie przeciwko Niemcom i Sowietom we wrześniu 1939 r., jak np. mjr Pawło Szandruk.
Zdjęcie: Józef Piłsudski i Symon Petlura, Winnica, kwiecień 1920 r. Źródło: Adam Szelągowski, „Wiek XX”, Warszawa 1938, Wikimedia Commons [25.07.2020].
