17 marca 2023 r. o godz. 18.00 w Pałacu Wielkich Książąt Litewskich (Katedros a. 4, Wilno) odbędzie się premiera filmu dokumentalnego „Żywioł” (2022) polskiego reżysera Cypriana Demianiuka i scenarzysty Piotra Kornobisa. Twórcy sięgają do idei charakterystycznych dla końca XIX wieku oraz polskiego, litewskiego i ukraińskiego odrodzenia narodowego. W ten sposób ukazują w swoim dziele epokę romantyzmu jako czas politycznego buntu, z którego wyrosły nowoczesne państwa oraz narody.
Film –  opowieść o wspólnototwórczej funkcji języków – powstał z okazji obchodów Roku Romantyzmu Polskiego. Twórczość romantyków w Polsce, Ukrainie oraz na Litwie daje niecodzienną szansę na zrozumienie wyjątkowego dla naszego regionu momentu w historii –  XIX wieku. Ilustrowany pejzażami Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a także pieśniami trzech narodów film jest próbą zrozumienia wrażliwości przodków u progu nowoczesności rozumianej przez środkowoeuropejczyków jako sięgnięcie po polityczną niepodległość i utrwalenie kanonu, na którym opierają się ich współczesne wspólnoty narodowe.
Film C. Demianiuka pokazuje jak bardzo środkowoeuropejski romantyzm przesiąknięty był nostalgią za przeszłą potęgą polityczną i buntem wobec zaborców. Głosy polskich, litewskich i ukraińskich historyków tworzą opowieść o odrodzeniu narodowym końca XIX wieku.
Przedstawiciele środkowoeuropejskiego romantyzmu zamieniają śródziemnomorski pejzaż na krajobraz o wiele bardziej dramatyczny, ale swojski i przesycony historią. Rzucają światło na zmagania człowieka z ciemnością, walkę, którą zaborcy uparcie i niestrudzenie starali się wymazać z pamięci i mapy Europy. W filmie pojawiają się nazwy miejsc, w których wciąż odbijają się echem struktury języków: polskiego, litewskiego i ukraińskiego. Każda z nich na swój sposób kształtuje postrzeganie świata, czasu i przestrzeni. Razem tworzą polifoniczny krajobraz kreujący poczucie emocjonalnej bliskości.  

Producentami filmu „Żywioł” jest Telewizja Polska we współpracy z LRT.
Organizatorzy: „Ketvirta Versija“, Instytut Polski w Wilnie oraz Muzeum Narodowe Pałac Wielkich Książąt Litewskich.
Wstęp wolny. Film w języku polskim z litewskimi napisami

Serdecznie zapraszamy!