16 września 2025, o godz. 18.00 w Litewskiej Bibliotece Narodowej im. M. Mažvydasa (al. Giedymina 51, Wilno), Sala konferencyjna (V p.), dyskusja „Młode głosy. Konkursy autobiograficzne YIVO i ich wielojęzyczni uczestnicy” (Young Voices. YIVO autobiography competitions and their multilingual participants”) z udziałem badaczy z Polski – dra Kamila Kijka i prof. Małgorzaty Litwinowicz. Dyskusję poprowadzi dr Lara Lempertienė, kierownik Centrum Studiów Judaistycznych.

Założony w 1925 r. w Wilnie instytut YIVO był pierwszym świeckim instytutem badawczym kultury wschodnioeuropejskich Żydów. Miał cztery sekcje naukowe: filologiczną, historyczną, ekonomiczną i statystyczną oraz psychologiczną i edukacyjną. Ta ostatnia organizowała konkursy na autobiografie i pamiętniki młodych ludzi w celu zebrania informacji o żydowskiej młodzieży. Do udziału w konkursach zapraszano młodych ludzi w wieku od 16 do 22 lat, których proszono o otwarte pisanie o swoim codziennym życiu, ich otoczeniu i życiu osobistym. Autorzy najlepszych autobiografii otrzymali nagrody pieniężne i publikacje YIVO.

W 1932 roku, kiedy dyrektor YIVO Max Wainraich zaprosił uczestników do pierwszego konkursu, poprosił ich nie tylko o opowiedzenie o niezwykłych wydarzeniach z ich życia, ale także o szczegółowe opisanie wszystkich swoich doświadczeń. W swoich autobiografiach młodzi ludzie pisali o konfliktach z rodzicami, swoich pierwszych miłościach, nadmiernej religijności rodziców, uczestnictwie w różnych politycznych młodzieżowych organizacjach i starciach z antysemitami. W ten sposób YIVO uzyskało cenny materiał na temat procesów społecznych i kulturowych zachodzących w żydowskich rodzinach, społeczeństwie i stosunkach żydowsko-polskich.

Ponad 600 autobiografii i pamiętników z 15 krajów zostało zebranych w ramach trzech konkursów zorganizowanych w latach 30. ubiegłego wieku. Ponieważ uczestnicy byli zachęcani do pisania w języku, w którym czuli się najlepiej, autobiografie są dostępne w języku jidysz, hebrajskim, polskim, niemieckim, angielskim, rosyjskim, francuskim, a nawet czeskim i serbskim.

Dr Kamil Kijek jest adiunktem w Zakładzie Studiów Żydowskich Uniwersytetu Wrocławskiego. Jego zainteresowania badawcze obejmują historię, teorię społeczną i kulturową Żydów Europy Środkowej i Wschodniej końca XIX i XX wieku. Jest autorem książki o żydowskiej młodzieży „Dzieci nowoczesności. Świadomość i socjalizacja polityczna młodzieży żydowskiej w Polsce międzywojennej”. „Dzieci modernizmu. Świadomość polityczna i socjalizacja młodzieży żydowskiej w Polsce międzywojennej”; książka ta ukaże się w języku angielskim w 2026 roku.

Dr hab. Małgorzata Litwinowicz jest profesorem w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Jej główne zainteresowania badawcze to historia kultury polskiej i litewskiej z przełomu XIX i XX wieku, problemy nowoczesności i modernizacji, szczególnie związane z przemianami mediów. Uczestniczy w projekcie badawczym Instytutu Kultury Polskiej „Życie opisane w konkursie. Praktyki pamiętnikarskie w Polsce 1918-1939”.

Dyskusja w języku angielskim

Wstęp wolny

Organizator: Litewska Biblioteka Narodowa im. M. Mažvydasa

Partner: Instytut Polski w Wilnie