Już po raz dziewiąty w Preszowie odbędą się Dni Polskie. Ich celem jest tradycyjnie zwrócenie uwagi na polską kulturę, sztukę, muzykę, film i turystykę. Serdecznie zapraszamy do Preszowa, program jest naprawdę bogaty!

PROGRAM PKO PRESZÓW

Tamara Łempicka
16.10 / 17:00 / Galeria Miejska Caraffka, Jarková 28a
Tamara Łempicka była najsłynniejszą malarką portretową przełomu lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku i pionierką stylu Art Deco, której obrazy sprzedają się obecnie na aukcjach za ponad dwadzieścia milionów dolarów. Portretowała sławnych i bogatych, biznesmenów, baronów i ich żony, królowe i zwykłe kobiety. Stworzyła własną markę. Jej obrazy wyróżniały się żywymi i wyrazistymi kolorami, ale także elegancją i zmysłowością modelek. Jako pierwsza pokazywała kobiety niezależne, silne, czarujące, a nawet prowokujące. Mało kto jednak wie, że związana była również z terenami dzisiejszej Słowacji, skąd pochodził jej drugi mąż. Na tych terenach nawet mieszkała. Wystawę planszową poświęconą jej życiu i twórczości będzie można obejrzeć w Galerii Miejskiej Caraffka.

Podkarpacki kwintet akordeonowy Ambitus V
16.10 / 19:00 / PKO Čierny Orol, Hlavná 50
Podkarpacki Kwintet Akordeonowy „AMBITUS V” powstał w 2005 r. z inicjatywy pracowników Instytutu Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego, absolwentów Akademii Muzycznej w Krakowie i Uniwersytetu Jagiellońskiego: profesorów UR Mirosława Dymona i Pawła Palucha. W skład PKA wchodzą jeszcze Tomasz Blicharz (absolwent Akademii Muzycznej w Katowicach), Michał Stefanik oraz Mariusz Siuśta, będący absolwentami kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej Instytutu Muzyki UR. Repertuar zespołu jest rozległy i zróżnicowany. Zawiera zarówno utwory oryginalne, pisane na kwintet akordeonowy jak również transkrypcje dokonane przez członków zespołu. Kwintet nagrywał dla TVP3 oraz Radia Rzeszów.

PROGRAM NA UNIWERSYTECIE PRESZOWSKIM W PRESZOWIE

Instytut Studiów Środkowoeuropejskich, Wydział Filozoficzny UP, ul. 17. novembra 1
Wydarzenia pod patronatem Dziekan Wydziału Filozoficznego UP w Preszowie prof. Beaty Balogovej

20 lat Polski w UE
16.10 / 9:45 / FF UP, sala nr 91
Wykład Piotra Samereka, Szefa Misji Dyplomatycznej Ambasady RP w Bratysławie, połączony z dyskusją ze studentami Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu w Preszowie na temat 20 lat Polski w Unii Europejskiej, który otworzy program Dni Polskich na Uniwersytecie w Preszowie.

Wygnańcy z wyboru
16.10 / 11:00 / foyer FF UP, obok sali nr 94
Co łączy Witolda Gombrowicza, Czesława Miłosza, Marka Hłaskę, Melchiora Wańkowicza i Kazimierza Wierzyńskiego? Każdy z nich był „wygnańcem z wyboru” i jest jednym z patronów literackich 2024 r. Z tej okazji na zlecenie Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP powstała wystawa panelowa popularyzująca osobowości pięciu pisarzy i poetów w oparciu o zbiory biblioteczne i muzealne Biblioteki Narodowej Ossolineum. Wystawa będzie dostępna do 8 listopada.

Granice języka, granice tożsamości
22.10 / 15:55 / FF PU, sala nr 89
O poetyce twórczości W. Gombrowicza, Cz. Miłosza, M. Wańkowicza, K. Wierzyńskiego i M. Hłaski opowie na wykładzie „Granice języka, granice tożsamości” doc. Marek Mitka, a po wykładzie odbędzie się dyskusja ze studentami. Wykład jest kontynuacją wystawy Wygnańcy z wyboru dostępnej na Wydziale.

Dyskusja z redaktorami i autorami czasopisma literackiego Fraza
23.10 / 9:45 / Czytelnia Biblioteki Uniwersyteckiej FF UP
Udział polskich naukowców i pisarzy jest stałym elementem uniwersyteckiego programu Dni Polskich w Preszowie. W tym roku odbędzie się dyskusja z redaktorami i autorami czasopisma literackiego „Fraza” z udziałem prof. dr hab. Janusza Pasterskiego, dr hab. Jana Wolskiego i Jana Tulika. Po rozmowie zaprezentowana zostanie wystawa Znane i nieznane. Polskie pisarki emigracyjne 1939-1989 przez prof. dr hab. Jolantę Pasterską. Wydarzenie poprowadzi prof. Peter Káša.

Koncepcja Słownika polsko-słowackiego
29.10 / 9:45 / FF PU, sala nr 234
Koncepcję słownika polsko-słowackiego omówi dyrektor Instytutu Studiów Środkowoeuropejskich prof. Marta Vojteková, a po wykładzie odbędzie się dyskusja ze studentami.

Zimna wojna
5.11 / 15:55 / FF PU, sala nr 386
Projekcja filmu Zimna wojna (reż. P. Pawlikowski, 2018, 88 min.) z wykładem wprowadzającym prof. Petra Kášy. W okresie budowy stalinowskiej Polski, ale i nowoczesnej Europy, rozgrywa się historia fatalnej miłości – piosenkarki Zuli i kompozytora Wiktora. Nie mogą być razem, ale jednocześnie niesamowicie się do siebie przyciągają i nie potrafią się rozdzielić. Na tle Warszawy, Berlina i Paryża rozbrzmiewa jazz i muzyka ludowa, gdy Zula i Wiktor rozgrywają piękną, ale gorzką balladę, ich własną zimną wojnę.

WYSTAWY

Polska: 20 lat wykorzystanych szans
16.10 / 14:00 / Foyer Urzędu Samorządowego Kraju Preszowskiego, Nám. Mieru 2
Współczesna Polska to ziemia obiecana nowoczesnej architektury. Nowe budynki i przestrzenie publiczne zmieniły oblicze polskich miast. To nie tylko architektura korporacyjna czy prywatna, ale przede wszystkim publiczna. Są wśród nich wielkie projekty infrastrukturalne – autostrady, lotniska, dworce kolejowe, które coraz bardziej ułatwiają podróżowanie po Polsce. Ale także – i przede wszystkim – „infrastruktura dla ducha”, czyli muzea, sale koncertowe, centra kulturalne i kongresowe, dzięki którym turyści mogą poznawać polską kulturę i historię. Dzięki wystawie Polska: 20 lat wykorzystanych szans można podziwiać architekturę takich obiektów jak Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, Filharmonia w Szczecinie, Muzeum Śląskie w Katowicach, Dworzec Główny w Łodzi, Małopolski Ogród Sztuki w Krakowie i wiele innych! Wystawa będzie dostępna do 16 listopada.

FESTIWAL FILMOWY POCITY

pocityfilm.sk

Kos, reż. Paweł Maślona, 2023, 124 min
12.10 / 21:00 / Cinemax Novum, Námestie legionárov 1
Wiosna 1794 roku, w Polsce wrze. Do kraju wraca generał Tadeusz „Kos” Kościuszko (Jacek Braciak), który planuje wzniecić powstanie przeciwko Rosjanom, mobilizując do tego polską szlachtę i chłopów. Towarzyszy mu wierny przyjaciel i były niewolnik, Domingo (Jason Mitchell). Tropem Kościuszki wraz z listem gończym podąża bezlitosny rosyjski rotmistrz, Dunin (Robert Więckiewicz), który za wszelką cenę chce schwytać generała, zanim ten wywoła narodową rebelię.

Chłopi, reż. DK Welchman, Hugh Welchman, 2023, 114 min
13.10 / 14:30 / Galeria Regionalna w Preszowie, Hlavná 2896
Po światowym sukcesie filmu Loving Vincent duet reżyserski DK Welchman i Hugh Welchman skupił się na jednym z najważniejszych dzieł polskiej literatury – Chłopach. W. S. Reymont otrzymał za tę powieść Nagrodę Nobla. Na tle zmieniających się pór roku i sezonowych prac polowych rozgrywają się losy rodziny Borynów i pięknej, tajemniczej Jagny. To właśnie kobiety, w szczególności tragiczna postać Jagny, znajdą się w sercu fabuły. Unikalny mikroświat wiejskiej wspólnoty stanie się pretekstem do opowiedzenia uniwersalnej i niesamowicie aktualnej historii. Historii o tragicznej miłości i życiu w małej społeczności, gdzie reguły i brutalne zasady gry wyznaczają każdemu określone miejsce w grupie, a wyjście poza ciasne ramy grozi upokorzeniem i odrzuceniem.

Zielona granica, reż. Agnieszka Holland, 2023, 152 min
15.10 / 17:30 / Cinemax Novum, Námestie legionárov 1
Po przeprowadzce na Podlasie psycholożka Julia (Maja Ostaszewska) staje się mimowolnym świadkiem i uczestnikiem dramatycznych wydarzeń na granicy polsko-białoruskiej. Świadoma ryzyka i konsekwencji prawnych, przyłącza się do grupy aktywistów pomagających uchodźcom, którzy koczują w lasach w strefie objętej stanem wyjątkowym. W tym samym czasie uciekająca przed wojną domową syryjska rodzina i towarzysząca jej nauczycielka z Afganistanu, nie wiedząc, że są narzędziem politycznego oszustwa białoruskich władz, próbują przedostać się do granic Unii Europejskiej. W Polsce los zetknie ich z Julią oraz młodym pogranicznikiem Janem (Tomasz Włosok). Rozgrywające się wokół wydarzenia zmuszą ich wszystkich do postawienia sobie na nowo pytania — czym jest człowieczeństwo?

PROGRAM ARTYSTYCZNY TEATRU VIOLA

Teatr VIOLA, Tkáčska 2, Preszów

W hołdzie Witoldowi Lutosławskiemu
5.10 / 18:00
Koncert w hołdzie wybitnemu polskiemu kompozytorowi Witoldowi Lutosławskiemu (1913 – 1994). Wykonana zostanie PARTITA na skrzypce i fortepian z 1984 roku. Kolejny program koncertu złożony będzie wyłącznie z polskiej muzyki na skrzypce i fortepian: Hanna Kulenty: Czwarty krąg (1994), Krzysztof Meyer: Misterioso op. 83 (1994), Aleksander Tansman: Fantaisie (1963). Dramaturgię koncertu przygotowali koneserzy muzyki wysokiej jakości, wyjątkowi wykonawcy – skrzypek Milan Paľa i pianistka Katarína Paľová, którzy do Teatru VIOLA przyjeżdżają regularnie, zawsze z wyrazistym i ambitnym programem muzycznym.

Tatarskie pragnienia
10.10 / 17:00
Autorki filmu dokumentalnego Tatarskie pragnienia (2013) Krystyna Krauze i Petra Ležáková zupełnie przypadkowo spotkały się na Krymie z dyr.ektorką Muzeum Kultury Tatarów Krymskich, panią Rajmji, dzięki której odkrywają losy Tatarów Krymskich na Krymie. Motywem przewodnim dokumentu jest prawdziwe tatarskie wesele, które składa się z kilku ceremonii. W międzyczasie poznajemy mieszkańców Starego Krymu i historię ich życia na półwyspie. Gościem wieczoru będzie czeska reżyserka polskiego pochodzenia Krystyna Krauze, a spotkanie poprowadzi Soňa Pariláková.

W hołdzie Ignacemu Janowi Paderewskiemu
20.10 / 18:00
Niewielu kompozytorów zajmowało w swoim życiu wysokie stanowiska państwowe i polityczne. Ignacy Jan Paderewski był polskim premierem i ministrem spraw zagranicznych po I wojnie światowej. Podpisał w imieniu Polski traktat pokojowy w Wersalu, a na początku II wojny światowej był przewodniczącym emigracyjnej Rady Narodowej. Interpretował utwory Jana Sebastiana Bacha, Fryderyka Chopina i Franciszka Liszta i zyskał wielki podziw publiczności – nazywano go królem pianistów lub czarodziejem klawiszy. Xenia Jarová (fortepian) i Hana Muchová (fortepian) skomponują muzyczny hołd dla tego ważnego polskiego muzyka i męża stanu.

W hołdzie Jackowi Kaczmarskiemu
15.11 / 18:00
W tym roku przypada 20. rocznica śmierci Jacka Kaczmarskiego, jednego z najważniejszych artystów w historii polskiej piosenki. Poezja Kaczmarskiego to bogata biblioteka tematów i treści, które zostaną zinterpretowane podczas koncertu Kaczmarski. 20 lat ciszy. Koncert wykona polski wokalista i gitarzysta Kuba Blokesz. Oprócz piosenek zaprezentuje on również krótkie opowieści o życiu autora, a także wprowadzi w kontekst każdej piosenki archiwalnymi fotografiami i obrazami, które były częstymi tematami twórczości Kaczmarskiego.