31.08.2020 - 7.10.2020 ANNA WALENTYNOWICZ

W III Rzeczpospolitej

Istniejąca od 1989 roku III Rzeczpospolita dla jednych była kolejnym wcieleniem idei wolnej Polski, natomiast dla innych postkomunistycznym monstrum, tylko odrobinę przypominającym Polskę. Rzeczywistość ta nie zdobyła uznania Anny Walentynowicz aż do roku 2005, kiedy to do władzy doszli politycy podważający okrągłostołowe porozumienia.

Głęboko ideowa matka „Solidarności” wierzyła, że komuniści zostali odsunięci od władzy nie po to, by powrócić w przebraniu kapitalistów i światłych Europejczyków, ale by przywrócić w kraju najlepsze republikańskie i chrześcijańskie tradycje I Rzeczypospolitej (do 1795): sprawiedliwość, pełną niepodległość i poszanowanie osoby ludzkiej.

Tymczasem krwawe zbrodnie systemu – również te najbliższe teraźniejszości, popełnione przez powierników Jaruzelskiego, jak morderstwo księdza Jerzego Popiełuszki – nadal były nierozliczone. Z drugiej strony niepodległościowe zasługi bohaterów „Solidarności” pozostawały niedocenione czy wręcz przemilczane. Problem stanowiło nawet prawidłowe ich zdefiniowanie, jak gdyby – cytując Czesława Miłosza – „na pomieszanie dobrego i złego”.

Walentynowicz nie potrafiła zrozumieć ani pogodzić się z faktem, że chętni do pracy ludzie trafiają na bruk wskutek restrukturyzacji przemysłu. W jej ramach zamykane lub sprzedawane były za bezcen olbrzymie zakłady produkcyjne, na przykład fabryka kabli w Ożarowie, w obronę której aktywnie się włączyła. Irytowało ją, że sukces ekonomiczny okazał się przywilejem nomenklatury, często działającej poza prawem.

Jej niezgodę i upór oczerniały ówczesne media – stworzone przez dawnych towarzyszy partyjnych i postępową opozycję. Zachwalały one nowy ład jako najlepszy z możliwych. Natomiast tych, którzy go kwestionowali, pogardliwie nazywały „nieudacznikami” albo „wariatami”.

By umknąć teraźniejszości i odzyskać swoją przeszłość, od połowy lat 90. XX wieku do końca życia, niemal co roku odwiedzała na Wołyniu swą ukraińską rodzinę – siostry Olhę, Katerynę i Annę, braci Iwana i Wasyla oraz siostrzeńca Anatolija.

from to
Scheduled ANNA WALENTYNOWICZ