MARIA GRZEGORZEWSKA (1887-1967)
W 2022 roku mija 100. rocznica założenia Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej (obecnie Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie). Jego założycielką i patronką jest Maria Grzegorzewska, naukowiec, pedagog specjalny, tyflopedagog, tyflopsycholog, działaczka społeczna. Jak przypomniał Sejm w podjętej uchwale, „mottem swojego życia i życia kolejnych pokoleń pedagogów specjalnych, specjalistów pracujących na rzecz osób z niepełnosprawnościami uczyniła ona stwierdzenie: „Nie ma kaleki – jest człowiek”.
MARIA KONOPNICKA (1842-1910)
„W maju 2022 roku przypada 180. rocznica urodzin Marii Konopnickiej, polskiej pisarki, poetki, tłumaczki i publicystki. Z tej okazji Sejm postanowił uhonorować jedną z najwybitniejszych pisarek w historii literatury polskiej, twórczynię „Roty”. Za pomocą utworów literackich protestowała przeciwko antypolskiej polityce zaborców i niesprawiedliwości społecznej oraz represjom wobec dzieci polskich. Walczyła o prawa kobiet oraz pomagała uwięzionym z przyczyn politycznych przez rosyjskie władze.
IGNACY ŁUKASIEWICZ (1822-1882)
200 lat temu, w marcu 1822 roku, urodził się Ignacy Łukasiewicz, twórca światowego przemysłu naftowego. W 2022 roku przypada także 140. rocznica jego śmierci. Z wykształcenia farmaceuta, podczas pracy w aptece prowadził badania nad destylacją ropy naftowej, z której udało mu się wydzielić naftę. Wynalazł on także lampę naftową. Sejm zdecydował o ustanowieniu 2022 Rokiem Ignacego Łukasiewicza „szczególnie ze względu na wielkie i niezwykłe zasługi Ignacego Łukasiewicza dla przemysłu i gospodarki Polski, a także Jego zaangażowanie w walkę o niepodległość Ojczyzny oraz dbałość o pracowników”.
JÓZEF MACKIEWICZ (1902-1985)
Józef Mackiewicz urodził się 120 lat temu, w kwietniu 1902 roku. Ten jeden z największych pisarzy polskich w swej twórczości „przedstawiał życie mieszkańców pogranicza polsko-litewsko-białoruskiego na tle przełomowych wydarzeń historycznych i odwoływał się do tradycji wielonarodowej I Rzeczypospolitej”. Sejm ustanowił pisarza patronem 2022 roku, „uznając wielkość jego dorobku wytrwale wspierającego idee: niepodległości Polski, wolności i przyjaznego współistnienia narodów Europy Środkowo-Wschodniej i niezłomnego oporu przeciwko komunizmowi”.
WANDA RUTKIEWICZ (1943-1992)
30 lat temu, w maju 1992 roku, w drodze na Kanczendzongę, swój dziewiąty ośmiotysięcznik, zaginęła Wanda Rutkiewicz – himalaistka, pierwsza Polka i trzecia kobieta na świecie, która zdobyła najwyższy szczyt świata – Mount Everest. „Pokonywała bariery, została prekursorką kobiecych zespołów górskich, bo nie godziła się, by zdolne alpinistki „były wyłącznie broszkami w męskich wyprawach”. Imponowała siłą, sprawnością fizyczną i niezwykłą inteligencją” – podkreślił Sejm.
Zdjęcie: Seweryn Bidziński
JÓZEF WYBICKI (1747-1822)
Józef Wybicki, autor polskiego hymnu narodowego, wielokrotny poseł na Sejm, jeden z inicjatorów Konfederacji Barskiej, uczestnik prac wdrażających Konstytucję 3 Maja, współorganizator Insurekcji Kościuszkowskiej, zmarł 200 lat temu, w marcu 1822 roku. W tym roku będziemy obchodzić także 275. rocznicę jego urodzin oraz 225-lecie powstania „Pieśni Legionów Polskich we Włoszech”, w dwudziestoleciu międzywojennym stała się polskim hymnem narodowym.
ROMANTYZM POLSKI
„W 1822 roku w Wilnie ukazały się „Ballady i romanse” Adama Mickiewicza, zawarte w tomiku poetyckim, który wyznaczył początek polskiego romantyzmu, (…) bez którego trudno wyobrazić sobie ostatnich dwieście lat polskiej kultury” – napisali posłowie w uchwale ustanawiającej rok 2022 Rokiem Romantyzmu Polskiego. Zrodziła się epoka, w której tworzyli genialni artyści, myśliciele i działacze polityczni, którzy w sytuacji narodowej niewoli stworzyli kraj duchowej wolności, a zarazem wynieśli polską muzykę, literaturę i malarstwo do rangi czołowych osiągnięć kultury europejskiej. Do najwybitniejszych polskich twórców epoki romantyzmu należą: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński i Cyprian Kamiml Norwid w dziedzinie literatury, Fryderyk Chopin i Stanisław Moniuszko w muzyce, Piotr Michałowski i Jan Matejko w malarstwie.
Polskie akcenty na festiwalu Nobel Week Lights
Det poetiska Europa (”Poetycka Europa”) #2: Polska
