Irena Sendler (1910-2008)
Kierowała się w życiu zasadą, że „każdemu, kto tonie należy podać rękę. Nawet jeśli samemu nie umie się pływać.”.
Działaczka i opiekunka społeczna, sanitariuszka. Przed drugą wojną światową pomagała samotnym matkom, osobom bezdomnym i bezrobotnym.
Od początku niemieckiej okupacji, mimo zakazu, aktywnie zaangażowana w niesienie pomocy Żydom. Jako kierowniczka referatu dziecięcego #Żegota ratowała żydowskie dzieci, potajemnie wywożąc je z warszawskiego getta i umieszczając w polskich rodzinach lub w przytułkach – w sumie ok. 2500 dzieci. Nazwiska ocalonych spisywała na kartkach i zamykała w słoikach, które zakopywała w ogrodzie, by dać im szansę na poznanie swojej prawdziwej tożsamości.
Poznaj Irenę Sendlerową-społeczniczkę, Sprawiedliwą Wśród Narodów Świata!
Krystyna Chojnowska-Liskiewicz (1936)
Żeglarka, podróżniczka, inżynier budowy okrętów. Jako pierwsza kobieta samotnie opłynęła świat, czego dokonała na S/Y „Mazurek”, jachcie zaprojektowanym przez męża. Ścigała się z nowozelandzką żeglarką Naomi James, którą wyprzedziła o ponad miesiąc.
Swój rejs dookoła świata wspomina jako niezwykle ciekawy rozdział w życiu, ale też całodzienną, ciężką fizyczną pracę. Zmagała się ze sztormami, piętnastometrowymi falami i górami lodowymi, ale najgorzej znosiła… brak snu.
Rejs rozpoczął się 28 marca 45 lat temu, trwał 2 lata, od marca 1976 roku do marca 1978 roku, i przebiegał przez Atlantyk, Kanał Panamski, Ocean Spokojny, Australię i wokół Afryki. Przepłynęła samotnie 28.696 mil morskich, a jej wyczyn został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa. Mowa o Krystynie Chojnowskiej-Liskiewicz, nazywanej „pierwszą damą oceanów”.
Wisława Szymborska (1923-2012)
Jej twórczość emanowała mądrością, błyskotliwością i humorem. Unikała patosu i wielkich słów. W swojej poezji najbardziej ceniła podnoszenie wydarzeń zwykłych do rangi wydarzeń wyjątkowych. Nie znosiła za to patosu.
„Zawsze, kiedy piszę, mam uczucie, jakby ktoś za mną stał i stroił błazeńskie miny. Dlatego bardzo się pilnuję i unikam, jak mogę, wielkich słów”, mówiła.
Poczucie humoru towarzyszyło jej nie tylko w poezji, ale i w życiu codziennym. Przejawiało się m.in. w zamiłowaniu do kolaży, które tworzyła z wycinków z gazet, tekstów i zdjęć, komponowała pod konkretnego adresata.
Była poetką, ale także krytyczką literacką, eseistką i tłumaczką francuskiej poezji barokowej. Mowa o Wisławie Szymborskiej, pierwszej Polce i dziewiątej kobiecie na świecie, której przyznano Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.
Anna Walentynowicz (1929-2010)
Od 21. roku życia pracowała w gdańskiej stoczni – najpierw jako spawaczka, później suwnicowa. Była współzałożycielką i działaczką Wolnych Związków Zawodowych na Wybrzeżu, nielegalnej opozycji wobec komunistycznej władzy.
Zawsze odważnie występowała przeciwko niesprawiedliwości i naruszeniom praw pracowniczych, co sprowadzało na nią najdotkliwsze szykany ze strony Służb Bezpieczeństwa – zatrzymania, rewizje, groźby, internowania, więzienie.
Jej dyscyplinarne zwolnienie z pracy na 5 miesięcy przed emeryturą stało się iskrą, która zapoczątkowała strajk gdańskich stoczniowców w sierpniu 1980 roku, a tym samym miała swój udział w narodzinach „Solidarności” i demokratycznych przemianach w Polsce i regionie w 1989 roku.
Zginęła 10 kwietnia 2010 w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem. Mowa o Annie Walentynowicz, uznanej przez amerykański tygodnik TIME za jedną ze 100 kobiet, które zdefiniowały ostatnie stulecie!
Olga Boznańska (1865-1940)
Nazywano ją malarką ciszy lub malarką ludzkich dusz. Mówiono o niej, że nie malowała oczu tylko spojrzenie, nie malowała ust tylko uśmiech.
Tworzyła w Krakowie, Monachium i Paryżu, gdzie w 1937 roku zdobyła Grand Prix na Wystawie Światowej.
Była znana jako malarka martwych natur, studiów wnętrz i pejzaży, ale przede wszystkim jako doskonała portrecistka. Jej portrety charakteryzowały subtelna i elegancka kolorystyka, wieloznaczność i nastrojowość. Obok cech wyglądu, ukazywały też wnętrze malowanej osoby, charakter i emocje. Nie upiększała.
Cieszyła się dużym uznaniem, osiągała sukcesy, otrzymywała liczne nagrody, prezentowała swoje prace na wystawach w Europie i Stanach Zjednoczonych.
15 kwietnia obchodzimy 156. rocznicę jej urodzin. Poznaj Olgę Boznańską, uznaną przez pismo „Bazaar Berlin” za jedną z dwunastu najlepszych europejskich malarek!
Maria Skłodowska-Curie (1867-1934)
Fizyczka i chemiczka, badaczka zjawiska promieniotwórczości i odkrywczyni dwóch nowych pierwiastków: polonu i radu.
Pierwsza i jedyna kobieta na świecie, której dwukrotnie przyznano Nagrodę Nobla, i jedyny naukowiec uhonorowany w dwóch różnych dziedzinach naukowych: fizyce i chemii. Pierwsza kobieta profesor na paryskiej Sorbonie. Uczona wszechczasów według brytyjskiego tygodnika New Scientist.
Nie trzeba jej przedstawiać, ale trzeba o niej mówić. Mowa o Marii Skłodowskiej-Curie, której odkrycia były przełomem w nauce i medycynie, w szczególności w walce z nowotworami.
Olga Tokarczuk (1962)
W jej książkach przenika się rzeczywistość obiektywna i wyobrażona, obie równie prawdziwie i wciągające. Pisze, aby czytelnika zaniepokoić, skłonić go do zadawania pytań i kwestionowania oczywistości.
Budowane przez nią postacie są autentyczne i przekonujące, co zawdzięcza m.in. studiom psychologicznym i pracy w szpitalu psychiatrycznym. Jak sama mówi, zawsze fascynowało ją „wszystko, co peryferyjne, ekscentryczne, inne, wszelkie zaburzenia, choroby, każdy rodzaj kontestacji tzw. normy”.
Jej książki to przede wszystkim pogłębiona, duchowa refleksja nad stanem współczesnego człowieka, pełna rozmaitych kontekstów i odniesień do historii, religii, mitologii i natury.
Jest wegetarianką, ekolożką, feministką i aktywistką udzielająca się społecznie. Rzadko i niewiele mówi o sobie, woli, żeby książki mówiły za nią.
Mowa o laureatce literackiej Nagrody Nobla, Oldze Tokarczuk, miłośniczce natury, zwierząt i… ludzi.
Maria Siemionow (1950)
Od lat 80. XX wieku, pomagała pacjentom, którzy stracili w wypadkach palce, ręce czy stopy, a także dzieciom z rozległymi poparzeniami.
Wybitna specjalistka mikrochirurgii, chirurgii plastycznej i transplantologii. Kierowała zespołem lekarzy, który w 2008 roku, w Cleveland, przeczepił 80% powierzchni twarzy ofierze postrzelenia. W wyniku 22-godzinnej operacji pacjentka wróciła do zdrowia, mogła samodzielnie oddychać, mówić i jeść, odzyskała też smak i węch. Była to czwarta na świecie operacja tego typu.
Mowa o Profesor Marii Siemionow, autorce pierwszego w Stanach Zjednoczonych udanego przeszczepu twarzy, która 3 maja obchodziła 71. urodziny.
Wanda Rutkiewicz (1943-1992)
Gdy zaczynała swoją górską przygodę w środowisku powszechne było przekonanie, że kobiety nie potrafią i nie powinny się wspinać. Przełamała ten stereotyp.
W 1986 roku została pierwszą kobietą na świecie, która weszła na K2, jedną z najniebezpieczniejszych gór świata. W 1978 roku, jako pierwsza Europejka, zdobyła Mount Everest. Uwielbiała wyzwania.
Chciała zdobyć wszystkie 14 ośmiotysięczników – projekt ten nazwała „Karawaną do marzeń”. Zdobyła ich w sumie osiem: K2, Mount Everest, Nanga Parbat, Sziszapangmę, Gaszerbrum II, Gaszerbrum I, Czo Oju i Annapurnę.
Wspinała się często samotnie, bez tlenu i trudnymi drogami. Zaginęła w wieku 49 lat, w drodze na Kanczendzongę. 13 maja przypadła 29. rocznica jej zaginięcia.
Mowa o Wandzie Rutkiewicz, legendzie polskiego i światowego himalaizmu.
Första kvinnliga parlamentsledamöter
28 listopada 1918 roku, tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, wydany został dekret o ordynacji wyborczej, dzięki któremu Polska stała się jednym z pierwszych państw na świecie, które przyznały prawa wyborcze kobietom.
Polskie działaczki na rzecz równouprawnienia pochodziły z różnych środowisk, różniły się wykształceniem, doświadczeniem i poglądami, ale łączył je sprzeciw wobec spychania kobiet na margines życia publicznego.
26 stycznia 1919 roku, w pierwszych wyborach parlamentarnych II RP, Polki miały prawo nie tylko wybierać swoich przedstawicieli, mogły też nimi zostać. Mimo że początkowo kobiety stanowiły jedynie 2% ogólnej liczby posłów, determinacją i ciężką pracą doprowadziły do wielu usprawnień i unowocześnień w prawie cywilnym, procesowym, administracyjnym, a także w systemie szkolnictwa, edukacji i opieki społecznej.
Mowa o Gabrieli Balickiej-Iwanowskiej, Irenie Kosmowskiej, Jadwidze Dziubińskiej, Annie Piaseckiej, Marii Moczydłowskiej, Zofii Moraczewskiej, Zofii Sokolnickiej i Franciszce Wilczkowiakowej.
Tutaj można dowiedzieć się więcej o dziesięciu wybitnych Polkach – w języku angielskim i polskim: