Twarze Witkacego. Autoportrety Stanisława Ignacego Witkiewicza
Wybranych zostało 19 najlepszych i najbardziej podziwianych fotografii Stanisława Ignacego Witkiewicza, które przeszły do historii fotografii. 17 zdjęć pochodzi sprzed 1914 roku, a drugie 2 z okresu międzywojennego.
Fotografie wczesne to najbardziej znane autoportrety. Część z nich to ciasno kadrowane twarze, ten rodzaj kompozycji jest charakterystyczny dla Witkiewicza. Nikt wcześniej na gruncie fotografii polskiej nie stosował takiego rodzaju kadru tak konsekwentnie. Tego rodzaju kadr nazywany close-up, nadal wykorzystywany jest w filmie. Close-up‘y Witkiewicza wyróżniają się nie tylko nowatorskim kadrem, ale także niezwykłym „metafizycznym“ wyrazem twarzy fotografowanych osób.
Fotografie z okresu międzywojennego powstały w wyniku zupełnie innego myślenia o roli artysty, zarazem fotografa. Dokumentują stwarzane przez niego, często przy udziale przyjaciół sytuacje parateatralne, performanse, „sceny imaginowane“, bliskie jego teatrowi. Charakteryzuje je mistyfikacja, absurd i groteska, czasami porównywalne z surrealistycznym, czy dadaistycznym spostrzeganiem rzeczywistości. /Stefan Okołowicz/
We wspomnieniach przyjaciół i znajomych Witkacy jawi się jako postać szalona, ale jednocześnie trudna i …nie zawsze sympatyczna. Na pewno miał ogromne poczucie humoru, na pewno był fascynującym mówcą, ale też bywał obrażalski jak dziecko i okrutny, zwłaszcza dla tych, którzy niekoniecznie kupowali jego dowcip.
Witkacy (Stanisław Ignacy Witkiewicz, 1885–1939) rozpoczął swoją karierę twórczą jako malarz. Jednak malarstwo go rozczarowało. Uznał je za narzędzie rzemieślnicze i założył Firmę Portretową. Powstało około czterech i pół tysiąca portretów. Większość w czasie wojny spłonęła w Warszawie. Pomysł Firmy oraz jej regulamin zapowiadają konceptualizm. Kolejnym eksperymentem z obrazem była fotografia. W tym medium mógł Witkacy zobaczyć swoją odmienność i nieposkromienie. Jego cykle aranżowanych portretów to niewątpliwie zapowiedź performansu. Jednak malarstwo i fotografia nie są partnerami intelektu. Dlatego Witkacy sięgnął po słowo – i to od razu na trzech trudnych polach. Pisał rozprawy filozoficzne, powieści i sztuki teatralne. Odniósł w tej dziedzinie wiele sukcesów. Padł ofiarą historii. Zakleszczony pomiędzy wojskami niemieckimi a radzieckimi popełnił samobójstwo.
Wystawa zorganizowana w ramach Festiwalu Fotografii w Budapeszcie.