1.10.2020 Гісторыя, Навіны, Падзея, Рэпартажы з мерапрыемстваў, Рэпартажы з мерапрыемстваў

Выйшаў чарговы зборнік матэрыялаў канферэнцыі з цыкла “Знакамітыя мінчане ХІХ-ХХ стст”.

Пры падтрымцы Польскага Інстытута ў Мінску ў выдавецтве В. Хурсіка выйшаў зборнік матэрыялаў ХІ беларуска-польскай навукова-тэарэтычнай канферэнцыі  “Роля выхадцаў з Міншчыны ў польскім культурным, грамадскім і палітычным жыцці ў перыяд ІІ Рэчы Паспалітай”, якая ў рамках цыкла “Знакамітыя мінчане” адбылася ў 2019 годзе ў Мінску ў супрацоўніцтве з Беларускім дзяржаўным педагагічным універсітэтам імя Максіма Танка. Матэрыялы прысвечаны выдатным прадстаўнікам культуры і навукі, грамадска-палітычным дзеячам з Міншчыны, якія пасля Рыжскай дамовы 1921 г. выехалі з савецкай Беларусі ў Польшчу і прадоўжылі там сваю дзейнасць.

Артыкул Рамана Юркоўскага прысвечаны пасляваеннаму (Першая сусветная вайна і савецка-польская вайна) “Саюзу палякаў з беларускіх ускраін”, які дзейнічаў у 1918-1925 гг. З яго тэкстам суадносіцца артыкул рэдактара Гізелі Хмялеўскай, які апісвае гісторыю паўстання і лёс “мінскага інтэрната” ў Быдгашчы, дзе засяродзіліся мінскія памешчыцкія сем’і на чале з Эвардам Вайніловічам.

Пра генезіс, кірункі і наступствы рэпатрыяцыі больш чым мільёна ўцекачоў з Каралеўства Польскага, а на гэтым фоне і выгнання палякаў з Міншчыны, піша Здзіслаў Ю. Вінніцкі.

Пра незавершаную эвакуацыю, на аснове падрабязных архіўных звестак, паведамляе Анатоль Вялікі ў тэксце, прысвечаным няўдалым спробам выезду ў Польшчу тысяч палякаў Міншчыны ў 20-я гады. і ў сярэдзіне 30-х гг. XX стагоддзя.

Кшыштаф Палехонскі прадстаўляе палітру самых вядомых пісьменнікаў і літаратараў Мінскай зямлі, у тым ліку іх наступны лёс у незалежнай Польшчы.

Уладзімір Дзянісаў прадстаўляе асобу мастака Уладзіслава Стрэмінскага – мінчаніна, які займае асаблівае месца ў гісторыі мастацтва ХХ стагоддзя – у святле архіўнай дакументацыі, захаванай у Нацыянальным гістарычным архіве Беларусі.

У сваю чаргу, Анатоль Трафімчык прадстаўляе дзейнасць Антонія Кардоўскага, дэпутата левага народнага руху 1-й кадэнцыі Сейма Польскай Рэспублікі. Аўтар прадстаўляе сувязі дэпутата з мясцовым дамінуючым асяроддзем беларускага насельніцтва ў польскай частцы Палесся.

Публікацыю завяршаюць цікавыя тэксты Алены Дашкевіч і Іаанны Героўскай-Калаўр адносна апошняга перыяду дзеяння польскіх органаў мясцовага самакіравання ў Мінску. Матэрыял быў падрыхтаваны на падставе захаваных у мінскіх архівах дакументаў і апісвае функцыянаванне польскай грамадзянскай адміністрацыі ў Мінску ў 1919-1920 гг. Гэта першая прэзентацыя і навуковы аналіз дакументаў так званага “Мінскага магістрата”.

Выданне храналагічна замыкае цыкл канферэнцый і наступных постканферэнцыйных публікацый. Папярэднія тамы датычылі, у прыватнасці, прэзентацыі дасягненняў знакамітых мінчан у залежнасці ад відаў прафесій і дзейнасці, якія яны вялі. Такім чынам, аналізавалася прафесійная, грамадская і палітычная дзейнасць Мінскага памешчыцкага і навакольнага дваранства, грамадскіх і эканамічных дзеячаў, мясцовага духавенства (у асноўным каталіцкага), літаратараў і паэтаў, архітэктараў, жывапісцаў і драматургаў, а таксама выдатных вайскоўцаў або арганізатараў яўнай і тайнай адукацыі, нарэшце, палітыкаў, якія дзейнічаюць не толькі на мясцовай ніве. Публікацыі дастыпныя, у тым ліку, у Бібліятэцы Польскага Інстытута ў Мінску.

Scheduled Гісторыя Навіны Падзея Рэпартажы з мерапрыемстваў Рэпартажы з мерапрыемстваў