4 marca o godzinie 18:00 w galerii sztuki „Universitet Cultury” odbędzie się otwarcie wystawy „Eric Lipiński – Karykatury”  z kolekcji warszawskiego Muzeum Karykatury  (Polska), zorganizowany wspólnie z Instytutem Polskim w Mińsku.

Autor plakatów, ilustracji książkowych, karykaturzysta, satyryk, założyciel warszawskiego Muzeum Karykatury, urodzony w 1908 roku, zmarł 27 września 1991.

Do trzynastego roku życia mieszkał w Moskwie. Gdy wrócił do Polski był zawiedziony:

„(…) myślałem, że każdy Polak nosi w klapie białego orzełka”1 – wspomina swoje rozczarowanie.

Ojciec Eryka, również plastyk, przyczynił się do wczesnego debiutu syna:

„Zanim nauczyłem się czytać i pisać, umiałem obchodzić się z malarskimi przyborami”2 – przyznaje Lipiński.

Pierwszą nagrodę plakatową zdobył w wieku sześciu lat. Była to praca na konkurs moskiewski dotyczący sytuacji poborowych polskich, walczących przeciwko sobie w armiach zaborczych. To właśnie ojciec dołączył szkic małego Eryka do własnej propozycji. Rysunek przedstawiał trzech poborowych w różnych mundurach. Zajęli pierwsze (ojciec) i trzecie (Eryk) miejsce. Rysunku uczył go Wacław Wąsowicz, potem były studia na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych (malarstwo, grafika użytkowa i scenografia).

Oficjalny debiut rysunkowy Lipińskiego przypada na rok 1928 (tygodnik „Pobudka”). Od 1934 pracował dla „Tygodnika Robotnika”, w którym epizodycznie prowadzi kolumnę satyry. Ta właśnie kolumna stała się zaczątkiem „Szpilek”, które w 1935 założył wraz ze Zbigniewem Mitznerem. W „Szpilkach” Lipiński pełnił rolę redaktora naczelnego w latach 1935-1937 i 1946-1953. Od 1934 roku Lipiński na stałe był już związany z prasą: współpracował z „Przekrojem”, „Przeglądem Kulturalnym”, „Trybuną Ludu”, „Panoramą”, „Zwierciadłem”, „Expressem Wieczornym”. Wykonał serie rysunkowe dla „Przekroju” („Otek”, „Człowiek stwarza samego siebie”), „Literatury” („Portrety pisarzy polskich”), „Szpilek” („Cechy Polaków”, „Przysłowia” „Siedem grzechów głównych”, „Zefirek historii”). Projektował też winiety: dla „Szpilek” (pomyłkowo do druku trafił szkic projektu, i ta forma funkcjonowała przez kilkadziesiąt lat), „Świerszczyka”, „Przyjaciela”.

Projektowanie ogłoszeń prasowych wynikło u Lipińskiego ze zbiegu okoliczności – wybitny, graficzny tandem Jan Levitt – Jerzy Him wyjeżdżając do Wielkiej Brytanii, przekazał swoich dotychczasowych klientów właśnie Lipińskiemu. Tak rozpoczęło się projektowanie drobnych form dla Braci Jabłkowskich, potem dla „Plutona” (także opakowania, stoiska na Targi Poznańskie). Projektował też znaki (AZS, Tobis, Pepeo, Wojskowy Instytut Naukowo-Badawczy, Liga Kobiet, CRZZ, Płudy, Czapka Frygijska, Turniej o Tytuł Sztukmistrza Warszawy i inne), koperty na płyty, okładki, stoiska wystawiennicze.

„W roku 1945 w Łodzi, w wydziale reklamy Filmu Polskiego pracowała moja stryjeczna siostra Hanna Tomaszewska. Pewnego dnia zaproponowała mnie i Henrykowi Tomaszewskiemu, byśmy zaprojektowali kilka plakatów filmowych. Nie potraktowaliśmy tej propozycji serio, żartowaliśmy nawet, że Tomaszewska, z domu Lipińska, zwróciła się do nas tylko ze względu na zbieżność nazwisk. Ofertę, oczywiście, odrzuciliśmy, plakaty filmowe bowiem uważane były za produkcję drugiej kategorii i szanujący się grafik poczytywałby sobie za ujmę zajmowanie się tą pracą. Myśl jednak zakiełkowała, gdyż w kilka dni później Henryk wrócił do tej sprawy. Uznał mianowicie, że można by przyjąć propozycję Filmu Polskiego, ale pod warunkiem, że nasze plakaty nie będą – jak dotychczas – portretowały aktorów grających w danym filmie, ale będą kompozycją graficzną, zainspirowaną treścią obrazu. Pomysł podobał mi się, podobał się również szefowej mojej siostry Marynie Sokorskiej, która zaakceptowała go całkowicie, nie zważając na protesty zawodowych filmowców” – tak wspomina owiane legendą wydarzenia inicjujące zjawisko Polskiej Szkoły Plakatu, którego był uczestnikiem.

Plakaty Lipińskiego cechuje swoisty kontrast jakości materii. Z jednej strony zgrubnie używał warsztatu malarskiego i rysunkowego, redukował półtony, co wygładzało, upraszczało i powiększało powierzchnie, stosował proste techniki wycinankowe, balansował pomiędzy makabrą a groteską, z drugiej zaś – stosował wyrafinowane, bliskie ozdobnemu inicjałowi liternictwo, stylowy secesyjny ornament, wplatał plastyczne cytaty historyczne. Współpracował m.in. z Bohdanem Bocianowskim (Międzynarodowe Targi Futrzarskie w Wilnie), z Henrykiem Tomaszewskim (plakat reklamowy piecy Herzweld Victorius)3, z Bohdanem Kosińskim (Browar Książęcy Tychy – plakat nagrodzony i reprodukowany), z Tadeuszem Trepkowskim i Aleksandrem Bernacińskim (Z powrotem w Warszawie, 1945), ze Stanisławem Zamecznikiem (plakat na wystawę plakatu polskiego w Pradze), z córką Zuzanną (plakat dla teatru „Syrena” i na festiwal piosenki w Opolu). W 1972 roku zaproponował „Trybunie Ludu” plakat na doroczne święto tego dziennika. Plakat tak się spodobał, że po przekomponowaniu reprodukowano go co roku. Patronami Lipińskiego-plakacisty były: Wydawnictwo Związkowe Centralnej Rady Związków Zawodowych, Wydawnictwo Artstyczno-Graficzne, Film Polski.

Plakatowa twórczość Lipińskiego zaowocowała nagrodami i wyróżnieniami. W 1945 roku wygrał konkurs na plakat antyhitlerowski (Projekt Lipińskiego Zniszczymy faszyzm do końca został zatwierdzony do druku). W roku 1948 otrzymał I nagrodę za plakat Wiosna Ludów (plakat reprodukcji doczekał się dopiero przy okazji obchodów rocznicy rewolucji 1905 roku – wówczas go przekomponowano i dostosowano do nowego tematu) oraz aż siedem nagród na Międzynarodowej Wystawie Plakatu w Wiedniu. Kolejne nagrody to: w 1955 na Ogólnopolskiej Wystawie Ilustracji, Plakatu i Drobnych Form w Warszawie, w 1956 – nagroda Centralnego Urzędu Kinematografii na Wystawie Plakatu Filmowego w Warszawie, 1961 – wyróżnienie na Wystawie Plakatu z cyklu „Polskie Dzieł Plastyczne w XV-lecie PRL, w 1963 – Nagroda Roku w konkursie na „Najlepszy Plakat Warszawy”, w 1965 – na Międzynarodowej Wystawie Plakatu Filmowego w Wiedniu. Inne, poza-plakatowe nagrody, jakimi uhonorowano Lipińskiego to m.in.: „Złota Szpilka” (1966), „Złota Szpilka z Wawrzynem” (1972).

Był ważną postacią Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie – inicjatorem, uczestnikiem i kuratorem pierwszego konkursu. W 1978 roku założył w Warszawie Muzeum Karykatury, objął tam funkcję dyrektora, którą pełnił aż do śmierci, a jego własne zbiory stały się kamieniem węgielnym kolekcji. Zainicjował też powstanie Stowarzyszenia Polskich Artystów Karykatury (SPAK), którego został prezesem oraz w 1980 roku – Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce. Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za całokształt działalności artystycznej. W 1991 roku otrzymał tytuł Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata.