Wybitny pisarz, dziennikarz i publicysta patronem roku 2020

100 lat temu, 16 maja 1920 r., urodził się Leopold Tyrmand. Encyklopedie podają, że był pisarzem, dziennikarzem i publicystą, czytelnicy jego dzieł i pism dodają, że pisarzem, dziennikarzem i publicystą wybitnym, zaś w oczach osób, które miały okazję Tyrmanda znać osobiście – był także arbitrem elegancji, znawcą, miłośnikiem i propagatorem jazzu – gatunku muzycznego zakazanego w czasach stalinowskich, na które przypadła jego młodość.

Najbardziej znaną stroną dorobku twórczego Leopolda Tyrmanda jest proza: powieści „Zły”, „Życie towarzyskie i uczuciowe” czy pisany podczas przymusowej przerwy w pracy „Dziennik 1954” to nie tylko najwyższej próby literatura, ale też publicystyczny opis stosunków społecznych panujących w PRL-u w latach, gdy stalinizm stopniowo ulegał odwilży.

Tyrmand był bowiem nie tylko pisarzem, był również, a może przede wszystkim, publicystą. Obserwatorem i kronikarzem powojennej rzeczywistości. Bogate doświadczenie dziennikarskie (m.in. «Przekrój», «Express Wieczorny”, ” Tygodnik Powszechny”) dało mu niezbędny warsztat, pozwalający na wierne oddanie siermiężnej codzienności PRL. Siłą rzeczy Tyrmand musiał popaść w niełaskę komunistycznych władz. Pojawiły się ingerencje cenzury, zakazy publikacji, kolejne zwolnienia z pracy. Doprowadziło to pisarza do podjęcia decyzji o emigracji.

W latach instalowania w Polsce systemu komunistycznego Leopold Tyrmand starał się nadawać barwy szaremu życiu. Elegancki ubiór, kłócący się ze wszechobecną bylejakością, promowanie muzyki jazzowej, u schyłku stalinizmu będącej nie tylko rozrywką, ale symbolem wolności sprawiły, że pisarz stał się arbitrem warszawskiej elegancji.
Po opuszczeniu Polski Tyrmand ostatecznie zdecydował się pozostać w Stanach Zjednoczonych. Nawiązał współpracę z prestiżowym magazynem „The New Yorker”, był współtwórcą czasopisma „Chronicles of Culture”, wydawał też periodyk „The Rockford papers „. Amerykański okres twórczości Tyrmanda to przede wszystkim publicystyka pisana z pozycji antykomunistycznych i konserwatywnych. Autor przeciwstawiał się wpływom kontrkultury i rewolucji obyczajowej schyłku lat 60., niezmiennie pozostawał krytykiem komunizmu, którego wpływy w czasach zimnej wojny wykraczały poza granice sowieckiego imperium, często infekując społeczeństwa Zachodu. Podobnie jak w PRL, również żyjąc i tworząc w Stanach Zjednoczonych zachował swoją niezależność myśli i osądów, potrafił przeciwstawić się dominującym w establishmencie trendom.

Rok setnych urodzin pisarza i 35. rocznicy jego śmierci decyzją Sejmu został ogłoszony Rokiem Leopolda Tyrmanda. W uchwale posłowie nawiązali do jego literackiego dorobku, publicystycznych dokonań i zasług w promowaniu muzyki jazzowej. Nade wszystko jednak podkreślili fakt, że w najtrudniejszych czasach Tyrmand „zachował wymagającą odwagi niezależność intelektualną”.

Źródło: https://www.sejm.gov.pl