Першыя крокі польскага комікса звязаныя з развіццём прэсы пасля вяртання незалежнасці ў 1918 годзе. Тады актыўна публікаваліся вершаваныя гісторыі, аздобленыя маляванымі карцінкамі. Звыклых аблачынак з дыялогамі яшчэ не было, але сваю публіку матэрыялы знайшлі. Таргет-групай такіх коміксаў былі, у першую чаргу, неадукаваныя жыхары вялікіх гарадоў. Тэматыка была самай разнастайнай: ад палітыкі і беспрацоўя да сямейнага жыцця – але жартаўлівы тон прысутнічаў заўжды. Вельмі часта газетныя коміксы чыталі дзеці. Таму для іх пачалі выходзіць адмысловыя  выданні, і самыя вядомыя з іх былі прысвечаныя прыгодам Казлянятка Дуранятка і малпы Фікі-Мікі, аўтары – Мар’ян Валентыновіч і Карнэль Макушыньскі. Гэта серыя надзвычай папулярная і сёння, яе часта перавыдаюць, а набыць можна амаль у любой кнігарні.

Пасля Другой сусветнай вайны камуністычныя ўлады непрыхільна ставіліся да комікса як да тыповага жанру амерыканскай поп-культуры. Але ўжо напрыканцы 1950-х у друку дэбютавалі такія дзяды польскага комікса як Януш Хрыста і Генрык Ежы Хмялеўскі. Януш Хрыста стварыў марачкоў Кайтэка і Кока, а потым адчайных ваяроў Кайка і Кокаша.

Альбомы з прыгодамі гэтых герояў – сённяшняя класіка жанру.

Генрык Ежы Хмялеўскі – бацька харцэраў Ромэка і А’Томэка і іх ачалавечанага шымпанзэ Тытуса, якія шукаюць прыгодаў на адмысловым лятальным апараце. Часта Тытус, Ромэк і А’Томэк падарожнічаюць у часе і расказваюць чытачам пра значныя падзеі польскай і сусветнай гісторыі.

У часы Польскай Народнай Рэспублікі комікс быў скіраваны амаль выключна да дзяцей. Самымі знакамітымі былі прыгоды Клякса – блакітнай пачваркі з чарнільніцы (аўтарка – Шарлота Павел) і героі Тадэвуша Бараноўскага (прафесарчык Нервасольчык і цмок Дыпладок). Дарослыя таксама з радасцю чыталі гэтыя гісторыі, бо на свой час там было шмат гумару і алюзій.

Прапагандысцкім мэтам коміксавага жанру верна служыў капітан Жбік, непераможны афіцэр грамадзянскай міліцыі (аўтары: Гжэгаж Расіньскі, Багуслаў Польх і Ежы Врублеўскі). Асаблівай любоўю карысталіся нямыя камічныя гісторыі пра прафесара Філютка і ягонага сабачку. Помнік ім і іх стваральніку Збігневу Ленгрэну ўсталяваны ў Торуні.

У 1980-я гады расквітнелі фантастычныя коміксы. Часопісы “Komiks” i “Fantastyka- Komiks” выдалі спачатку першы польскі комікс для дарослай аўдыторыі “Funky Koval” Яцэка Родэка і Мацея Пароўскага (галоўны герой – прыватны дэтыктыў, ад якога залежаць лёсы свету) і “Ведзьмара” на аснове прозы Анджэя Сапкоўскага (аўтары Багуслаў Польх і Мацей Пароўскі). “Вядзьмар” выявіўся ўдзячным матэрыялам, да гэтага сюжэта звярталіся потым многія іншыя мастакі. У дзевяностыя гады ХХ стагоддзя рынак коміксаў быў надзвычай разнастайны і насычаны, у першую чаргу, замежнымі выданнямі.

Адраджэнне польскага комікса прыпала на канец 1990-х, калі новая рэальнасць краіны знайшла адлюстраванне, напрыклад, у культавым “Раёне Свабода” Міхала Следзіньскага. Пачалася эпоха г.зв. аўтарскага комікса. Абавязкова варта згадаць такіх творцаў як Матэуш Скутнік (серыя “Рэвалюцыi”), Караль Каліноўскі (“Лаума”), Томаш Лесняк і Рафал Скаржыцкі (Вожык Ежы, або “George The Hedgehog”), Томаш і Барташ Мінкевічы (пародыя на коміксы пра супергерояў з Ваўком у галоўнай ролі), Кшыштаф Гаўранкевіч (цыкл пра мястэчка “Мікраполіс”), Гжэгаж Януш і Дэніс Войда.

ХХІ стагоддзе вярнулася да найлепшых традыцый дзіцячага і падлеткавага комікса, адкрыўшы яму новыя перспектывы. Штогадовы конкурс коміксаў для дзяцей імя Януша Хрысты мае на мэце пошук новых імёнаў і герояў. Кніга Томаша Самойліка “Бортнік Ігнат, або скарб Пушчы” выйшла па-беларуску ў выдавецтве “Галіяфы”, дзякуючы падтрымцы Польскага Інстытута ў Мінску. Аўтар – біёлаг па адукацыі, таму абсалютную большасць яго коміксаў аб’ядноўваюць адукацыйныя зместы з добра закручаным дзеяннем і прапрацаваным сюжэтам. “Лаума” Караля Каліноўскага выкарыстоўвае элементы народнай міфалогіі і расказвае пра дзяўчынку, якая пераязджае на вёску, дзе высвятляе, што яе бабуля – вядзьмарка, а лясныя духі рыхтуюць заварушку. Мацей Ясіньскі і Пётр Навацкі ў захапляльнай форме расказваюць малодшым чытачам пра прыгоды дэтыктыва Мішкі Збышка і барсука Мрука.

Досыць разнастайна ў Польшчы прадстаўлены комікс гістарычны (прадстаўляе рэальныя падзеі) і касцюміраваны (рэальная эпоха прытуляе выдуманых герояў). Першымі хітамі жанру сталі творы пра драматычныя падзеі часоў камуністычнай Польшчы: “1956: Познаньскі Чэрвень” і “1981: Шахта Вуек” (пра брутальна задушаныя ўладамі рабочыя страйкі) і “Цана Свабоды” (прысвечаны забойству ксяндза Ежы Папялушкі). Коміксы расказваюць гісторыю ваенных дзеянняў і канцэнтрацыйных лагераў, звяртаюцца да тэмы незалежнасці і першых гадоў капіталізму. Часта такія выданні падтрымліваюцца буйнымі дзяржаўнымі інстытуцыямі.

З касцюміраваных коміксаў варта адзначыць “Становішча” Яцэка Фронся пра ваеннае становішча ў Польшчы вачыма дзіцяці, сюррэалістычны аповед пра Халакост “Achtung Zelig” Кшыштафа Гаўранкевіча і Крысціяна Разэнберга ці, напрыклад, “Герма святога Зыгмунта” Мацея Палкі і Бартэка Беджыцкага пра перавоз па Вісле рэліквіі, зафундаванай каралём Казімірам Вялікім.

Што і дзе паглядзець:

Афіцыйная старонка Тытуса, Ромэка і А’Томэка – герояў серыі Генрыка Ежы Хмялеўскага. Генрык Ежы Хмялеўскі – бацька польскага комікса, за якім трывала замацавала мянушка “Татка Хмель”.

Старонкі, дзе можна бясплатна пачытаць польскія коміксы як пачаткоўцаў, так і дасведчаных аўтараў: Aleja Komiksu oraz Web Komiksy.

Фан-старонка Czytaj komiksy – разборы, навінкі, парады ад аматара жанру

“11/11 = Незалежнасць” – анталогія польскага комікса, падрыхтаваная Нацыянальным Цэнтрам Культуры і Таварыствам Творцаў “Contur”. Выдатны прыклад польскага гістарычнага комікса.

Цэлы шэраг адукацыйных коміксаў:

“Манюшка” – комікс, прысвечаны знакамітаму кампазітару, народжанаму на Міншчыне. Бясплатная публікацыя Дома літаратуры ў Лодзі.

“Пілсудскі” – прысвечаны асобе Юзафа Пілсудскага. Бясплатная публікацыя Дома літаратуры ў Лодзі.

 “Як мядзведзь Войтэк стаў салдатам” – сапраўдная гісторыя мядзведзя Войтэка, салдата 2-га Польскага корпуса.

 “Але па радыё нічога не казалі” – комікс пра падзеі ў Любліне ў ліпені 1980 года.

“Сетавічкі” – інтэрактыўныя коміксы, якія расказваюць пра бяспеку ў сеціве для самых маленькіх.

“Дзіця з Сіндромам дэфіцыту ўвагі і гіперактыўнасці (ADHD)” – комікс, які даступна тлумачыць прыроду і сутнасць сімптомаў.

На аснове грунтоўнай працы Лукаша Хмялеўскага “Кароткі агляд польскага комікса”, https://culture.pl/pl/artykul/krotki-przewodnik-po-polskim-komiksie.