23 lutego odbędzie się kolejne spotkanie z cyklu „Sanatorium pod klepsydrą”, które poświęcone będzie twórczości Sławomira Mrożka (1930-2013) – jednego z największych i najbardziej znanych na świecie polskich literatów XX wieku.

• Główne wątki rozmowy:
• Życie i droga twórcza Sławomira Mrożka.
• Od karykatury i dziennikarstwa do prozy i dramaturgii.
• Czy można być wolnym twórcą w niewolnym kraju?
• Upadek iluzji socjalistycznych: autor jako „złamane lustro skaleczonej rzeczywistości”.
• „Schizofreniczny” świat, w którym słowo i rzecz rozeszły się definitywnie.
• Tradycje literatury humorystycznej w opowiadaniach pisarza.
• Dramaty Mrożka jako polska wersja europejskiego „teatru absurdu”.
• Temat strachu przed władzą i przekształcenie bohatera w marionetkę.
• Prowincjonalny bohater w Wielkim Świecie.
• Paradoks i groteska w poetyce autora.
• Mrożek jako satyryk, awangardysta i postmodernista.
• Teksty klasyka jako wieczne źródło cytatów i memów.
• Białoruskie tłumaczenia Mrożka.
• Sztuki Mrożka na scenie polskiej i białoruskiej.

Goście spotkania – Maryna Szoda, tłumaczka, i Wiaczasłau Rakicki, białoruski pisarz, krytyk sztuki, krytyk teatralny i filmowy, scenarzysta i reżyser filmów dokumentalnych, tłumacz, dziennikarz.

Moderator – Andrej Chadanowicz.

 Transmisja na żywo we wtorek 23 lutego o godz. 18:00 na profilu Instytutu Polskiego w Mińsku na Facebook.

(с) fot. GettyImages

Sławomir Mrożek / www.commons.wikimedia.org,

Sławomir Mrożek urodził się 29 czerwca 1930 roku w Borzęcinie, był jednym z trojga dzieci małżeństwa Mrożków. Maturę zdał w Krakowie w Liceum im. Nowodworskiego.

Zadebiutował w 1950 jako rysownik, od 1953 publikował cykle rysunków w Przekroju. Wydane w tym samym roku zbiory opowiadań: Opowiadania z Trzmielowej Góry oraz Półpancerze praktyczne stanowiły jego literacki debiut. W latrach 1956-1958 prowadził w Życiu Literackim rubrykę tekstów satyrycznych „Postępowiec”.

Jego pierwszą sztuką teatralną był dramat Policja, wydany w 1958. Dramat Tango z 1964 przyniósł Mrożkowi światową sławę.

W 1963 wyemigrował. W następnych latach mieszkał we Francji (w Paryżu), następnie osiadł w Stanach Zjednoczonych, Niemczech, Włoszech i Meksyku. W 1968 na łamach prasy francuskiej opublikował list protestujący przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, a w grudniu 1981 zaprotestował przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego.

W 1996 powrócił do Polski. W 2002 przeszedł udar mózgu, którego wynikiem była afazja. Skutkiem tego utracił możliwość posługiwania się językiem zarówno w mowie, jak i w piśmie. Dzięki terapii, która trwała około trzech lat, odzyskał zdolność pisania i mówienia. Efektem walki z chorobą jest jego autobiografia.

6 maja 2008 Sławomir Mrożek zapowiedział ponowne opuszczenie ojczyzny, by osiąść w Nicei na południu Francji – dla klimatu, który bardziej miał sprzyjać jego zdrowiu. Z Polski wyprowadził się dokładnie miesiąc później – 6 czerwca 2008 r.

Zmarł nad ranem 15 sierpnia 2013 w szpitalu w Nicei. Jego prochy spoczęły w Panteonie Narodowym w Krakowie.

Sławomir Mrożek jest autorem licznych opowiadań (zbiory:  „Opowiadania z Trzmielowej Góry”, „Półpancerze praktyczne”, „Słoń”, „Wesele w Atomicach”, „Deszcz”, Dwa listy i inne opowiadania”, „Opowiadania, „Donosy”, „Śpiąca Królewna”, „Woda”, Ostatni husarz”, „Zeszyt”), dramatów (m.in. „Policja”, „Męczeństwo Piotra Oheya”, „Indyk”, „Na pełnym morzu”, „Karol”, „Strip-tease”, „Kynolog w rozterce” „Tango”, „Emigranci”, „Ambasador”, „Miłość na Krymie”), a także powieści („Maleńkie lato”, „Ucieczka na południe”), felietonów (zbiory: „Małe listy”, „Dziennik powrotu”), scenariuszy filmowych („Wyspa róż”, „Amor”, „Powrót”).

Twórczość Mrożka charakteryzuje się ironiczno-parodystycznym sposobem ukazywania rzeczywistości. Pisarz ośmiesza skonwencjonalizowane sposoby zachowania, ludzkie postępowanie wynikające z przyzwyczajenia, „bo tak się utarło”. Brak refleksji nad tym, co właściwe i wartościowe, prowadzi do bezsensownego powtarzania pustych form.

Mrożek zyskał sławę doskonałego obserwatora i prześmiewcy stereotypów. W groteskowy sposób ukazywał paradoksy życia codziennego, rutynę zachowań podporządkowanych propagandzie politycznej i powszechne posługiwanie się frazesami.

„Sanatorium pod Klepsydrą”: czytania online literatury polskiej po białorusku

 „Reaktywujemy tu przeszły czas z jego wszystkimi możliwościami, a zatem i z możliwością wyzdrowienia.”
Bruno Schultz „Sanatorium pod Klepsydrą”

Tłumaczenie literatury pokonuje odległości w przestrzeni i czasie, usuwa (samo)izolację językową i kulturową, czyni dawnych klasyków „współczesnymi”, a zagranicznych współczesnych autorów „rodakami”. Ukazanie tych właśnie procesów ma na celu cykl spotkań online z białoruskimi tłumaczami polskiej poezji i prozy.

Organizowany przez Instytut Polski w Mińsku przy wsparciu Wydawnictwa „Łohwinau” cykl „Sanatorium pod Klepsydrą” obejmuje czytania utworów i rozmowy o kultowych polskich autorach XX-XXI wieku, wśród których jest kilku laureatów i laureatek Nagrody Nobla. Dobra okazja, nie wychodząc z mieszkania, usłyszeć genialną poezję, zainteresować się aktualną prozą, dowiedzieć się o najlepszych opublikowanych tłumaczeniach polskich pisarzy po białorusku.