Месца: Mińsk, Centralna Biblioteka Naukowa im. J. Kolasa Narodowej Akademii Nauk Białorusi, ul. Surganowa 15

w Instytucie Historii Akademii Nauk Białorusi odbędzie się Międzynarodowa konferencja naukowa „Unie Wielkiego Księstwa Litewskiego z Królestwem Polskim: problemy suwerenności” w ramach której zostanie zaprezentowana wystawa „Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej”, mówiąca o miejscu Lublina w kształtowaniu europejskiej wspólnoty narodów. Historię i dzień dzisiejszy miasta na drodze Polski i Europy do demokracji i pokojowej integracji: m.in. podpisanie Unii Lubelskiej, rząd Daszyńskiego, rolę uczelni wyższych w budowaniu wielokulturowej tożsamości miasta, opozycję lat 80-tych i Lipiec 1980, wreszcie dzisiejszy Lublin – lidera współpracy międzynarodowej w regionie.

“Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej” – tymi słowami w maju 2003, na rok przed największym w historii rozszerzeniem Unii Europejskiej Jan Paweł II, papież, wieloletni profesor etyki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego przypomniał o prekursorskim projekcie federacyjnym, który narodził się na wschodzie Europy w XVI wieku i przetrwał ponad 200 lat.

Unia Lubelska z 1 lipca 1569 roku została zawarta pomiędzy Królestwem Polskim a Wielkim Księstwem Litewskim. Wieńczyła długi proces zbliżania się tych dwóch państw. Jej skutkiem było powstanie unikalnego, zintegrowanego, wielonarodowego organizmu państwowego.

Decyzją polskiej i litewskiej szlachty powołano Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Oba państwa – nazywane Koroną i Litwą – miały wspólnego króla, sejm i politykę zagraniczną. Zachowały odrębność urzędów centralnych i administracji, skarbu, prawa i wojska.

Rzeczpospolita – obejmująca teren dzisiejszej Białorusi, Litwy, Polski i Ukrainy – utrzymała się przez dwa wieki. Unii nigdy nie rozwiązano, a jej ostateczny kres nastąpił w roku 1795 w wyniku zagarnięcia ziem przez Cesarstwo Rosyjskie, Królestwo Pruskie i Cesarstwo Austriackie.

W XIX wieku, w czasach kształtowania się państw narodowych, Unia Lubelska była krytykowana za ograniczanie wolności i suwerenności tworzących ją narodów. Dziś coraz lepiej rozumiemy, że w pokojowy sposób, bez wewnętrznych konfliktów religijnych i etnicznych, położyła fundamenty pod „Europę różnic”.

Powstała w wyniku Unii Lubelskiej Rzeczpospolita Obojga Narodów była jednym z największych państw XVI-wiecznej Europy. Zróżnicowana kulturowo, religijnie i narodowościowo istniała dzięki świadomości wspólnych celów i umiejętności zawierania kompromisów. Na analogicznych zasadach funkcjonuje dziś Unia Europejska.