6 czerwca minęła 180. rocznica urodzin Elizy Orzeszkowej, najwybitniejszej powieściopisarki końca XIX wieku. Pozostawiła ogromny dorobek literacki: powieściowy, nowelistyczny, publicystyczny, epistolograficzny, a także niezwykłą biografię i legendę. Ku jubileuszowi Biblioteka Narodowa Polski i portal polona.pl przygotowały kolekcję utworów pisarki.

Utwory Elizy Orzeszkowej (1841–1910) od ponad stu lat należą do kanonu lektur Polaków, zaś stworzone przez nią postaci – do kanonu polskiej kultury. Jej najsłynniejsze powieści – Nad Niemnem oraz Cham – doczekały się kilku ekranizacji, po raz pierwszy już w okresie dwudziestolecia międzywojennego. W latach 1905 i 1909 jej nazwisko wymieniano wśród najpoważniejszych pretendentów do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, lecz jej kandydatura przegrała raz z Henrykiem Sienkiewiczem, a po raz drugi z Selmą Lagerlöf. Pełny twórczy konterfekt Elizy Orzeszkowej zaprezentował Janusz Drzewucki na blogu polona.pl w tekście „Eliza Orzeszkowa, mistrzyni powieści”.

Od roku 1869 Orzeszkowa mieszkała w Grodnie, gdzie zmarła, ciężko chora na serce, 18 maja 1910 roku. W tym samym roku ukazała się jej ostatnia książka, zbiór opowiadań Gloria victis (więcej o nim w naszej Bibliotece online). Do najcenniejszych rękopisów Orzeszkowej znajdujących się w zbiorach Zakładu Rękopisów Biblioteki Narodowej należą trzy bruliony Nad Niemnem, a także rękopisy takich utworów, jak: Perła szczęścia, Liść uwiędły, Dziwna historia, Trzy lilie, Aforyzmów garść. Ponadto w BN znajduje się korespondencja pisarki ze Stefanem Żeromskim oraz listy do przyjaciół i znajomych: Lucyny Kotarbińskiej, Antoniny Natansonówny, Marii Ostromęckiej, Julii Terpiłowskiej, Józefy Tuchanowskiej.

Z dziełami pisarki oraz opracowaniami dotyczącymi jej życia i twórczości można zapoznać się na polona.pl. Kolekcję wzbogaca powieść Nad Niemnem  w postaci rękopisu i audiobooku.

Źródło: www.bn.org.pl