1 listopada po mszy świętej w petersburskim kościele św. Stanisława udano się do Lewaszowskiego Pustkowia, gdzie ks. Krzysztof Pożarski poprowadził Drogę Krzyżową. Modlono się przy pomniku „Pamięci Polaków – ofiar masowych represji rozstrzelanych w latach 1937–1938” oraz „Katolikom ZSRR” i innych znakach pamięci.

2 listopada odbył się objazd po cmentarzach Petersburga. Złożono kwiaty i zapalono znicze na grobach wybitnych Polaków, którzy na zawsze pozostali w petersburskiej ziemi. Na Smoleńskim Cmentarzu Prawosławnym modlono się przy grobie pierwszego prezesa SKO „Polonia” Rajmunda Piotrowskiego. Na sąsiednim Smoleńskim Cmentarzu Luterańskim celem pielgrzymki były groby rodziny wybitnego inżyniera, budowniczego mostów Stanisława Kierbedzia, księgarza i wydawcy Maurycego Bolesława Wolffa, badacza Jakucji Edwarda Piekarskiego oraz geodety wojskowego gen. Hieronima Stebnickiego. Na cmentarzu zwanym Mostki Literackie zatrzymano się przy nagrobkach orientalistów Ignacego Kraczkowskiego i Teodora Szumowskiego, psychiatry, neurologa Jana Szeligi Mierzejewskiego, a także architekta Stefana Kryczyńskiego. Kolejnym przystankiem była Nekropolia Mistrzów Sztuki przy Ławrze św. Aleksandra Newskiego, gdzie wspominano pianistkę i kompozytorkę Marię Szymanowską. Odwiedzono też grób badacza petersburskich poloników Leona Piskorskiego na Cmentarzu Bolszeochtinskim oraz znaki pamięci na dawnym Rzymskokatolickim Cmentarzu Wyborskim.

3 listopada konsul generalny RP Grzegorz Ślubowski i dyrektor Instytutu Polskiego Ewa Ziółkowska przebywali w Borowiczach (obw. nowogrodzki), by tam oddać hołd żołnierzom Polskiego Państwa Podziemnego – więźniom łagru NKWD-MWD nr 270. W uroczystościach udział wzięli członkowie Polonii z Wielkiego Nowogrodu. Złożono kwiaty i modlono się przy polskiej tablicy w Ustju i na cmentarzu w Jogle, którego głównym elementem są krzyż i głaz z wyrytym napisem „Żołnierzom Armii Krajowej”. Pamięć o ofiarach łagru nr 270 trwa dzięki wieloletniej współpracy polskiego Środowiska Borowiczan z miejscowymi władzami w duchu dialogu i porozumienia. Jest to jedyny niemal w pełni upamiętniony kompleks łagrów w Rosji.

Opr. Ewa Ziółkowska

Fot. Michał Fatiejew, Ewa Ziółkowska