Był człowiekiem gruntownie wykształconym, studiował w Krakowie, Królewcu i Padwie. Potem pełnił szereg funkcji dworskich i kościelnych, m.in. przy dworze króla Zygmunta Augusta. Rozczarowany działalnością publiczną, osiadł w majątku po ojcu, w Czarnolesie, gdzie oddał się głównie życiu rodzinnemu i twórczości pisarskiej. Jest autorem pieśni, fraszek, psalmów, dramatu „Odprawa posłów greckich” i poruszających „Trenów”, powstałych po śmierci córeczki Urszuli. Przyczynił się do ukształtowania polskiego języka literackiego.
Był wielokrotnie tłumaczony na język rosyjski, począwszy od XVII w. po czasy współczesne, m.in. przez Wsiewołoda Rożdiestwienskiego, Dawida Samojłowa, Światosława Świackiego i wielokrotnie wydawany. Pierwszym zbiorem przekładów poezji Jana Kochanowskiego na język rosyjski był przygotowany przez leningradzkich filologów i tłumaczy „Wybór dzieł” (1960) z serii „Zabytki Literackie”, który został wydany przez Akademię Nauk ZSRR od redakcją filologa Siergieja Sowietowa.
Fraszka „Na zdrowie”
Ślachetne zdrowie,
Nikt się nie dowie,
Jako smakujesz,
Aż się zepsujesz.
Tam człowiek prawie
Widzi na jawie
I sam to powie,
Że nic nad zdrowie
Ani lepszego,
Ani droższego;
Bo dobre mienie,
Perły, kamienie,
Także wiek młody
I dar urody,
Mieśca wysokie,
Władze szerokie
Dobre są, ale —
Gdy zdrowie w cale.
Gdzie nie masz siły,
I świat niemiły.
Klinocie drogi,
Mój dom ubogi
Oddany tobie
Ulubuj sobie!
Biblioteka Narodowa w Warszawie od kilku lat, w końcu czerwca organizuje imieniny Jana Kochanowskiego. Jest to piknik literacki mający zachęcać do czytania literatury polskiej. W programie spotkania z pisarzami, koncerty, czytania performatywne, warsztaty dla dzieci. Z powodu pandemii tegoroczne imieniny Jana zostały przeniesione na koniec sierpnia. Instytut Polski w Sankt Petersburgu postanowił jednak już teraz, 24 czerwca – w dzień imienin Jana przypomnieć postać „ojca polskiej poezji”.
Posłuchajcie fraszki „Na zdrowie” – po rosyjsku w interpretacji doc. Wydziału Filologii Petersburskiego Uniwersytetu Olgi Gusiewej i po polsku – w wykonaniu dyrektora Teatru Narodowego w Warszawie Jana Englerta, któremu także z okazji imienin życzymy wszystkiego najlepszego.
Jan Englert fraszką „Na zdrowie” Jana Kochanowskiego rozpoczyna cykl spotkań z polską poezją online w interpretacji Aktorów Teatru Narodowego: Cykl POECIPOLSCY #kulturabezbarier.
https://culture.pl/pl/tworca/jan-kochanowski
