W końcu XIX w. jego rodzice przenieśli się z Wilna do Gatczyny, będącej wówczas ważnym węzłem kolejowym. Ojciec, Wincenty Zachwatowicz pracował na kolei. Jan po ukończeniu gimnazjum, w 1918 r. rozpoczął studia w Petersburgu (wówczas Piotrogrodzie) w Instytucie Inżynierów Cywilnych, co niewątpliwie miało wpływ na jego poglądy estetyczne i pojmowanie społecznej roli dziedzictwa kulturowego. Już wówczas interesował się zabytkami, należał do stowarzyszenia „Stary Petersburg”. Chodził też na wieczory poetyckie, podczas których słuchał Anny Achmatowej i Aleksandra Błoka.
W 1924 r. udało mu się wyjechać do Warszawy, gdzie kontynuował studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Później pracując w Zakładzie Architektury Polskiej, zajmował się inwentaryzacją zabytków. Podczas okupacji niemieckiej przyczynił się do uratowania zbioru pomiarów i rysunków obiektów architektury Warszawy, co po II wojnie światowej pozwoliło na odbudowanie zrujnowanego miasta. Prace te prowadził kierując Biurem Odbudowy Stolicy, a następnie przez 12 lat jako generalny konserwator zabytków. To dzięki jego uporowi i determinacji stolica Polski w dużej mierze została zrekonstruowana w historycznym kształcie, co było ewenementem na skalę światową.
Rok 2020 Towarzystwo Przyjaciół Warszawy ogłosiło Rokiem Profesora Jana Zachwatowicza w związku ze 120-leciem urodzin Profesora, 75-leciem powołania Biura Odbudowy Stolicy i 40-leciem wpisania warszawskiego Starego Miasta na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Poniżej link do artykułu na ten temat zamieszczonego na stronie culture.pl
https://culture.pl/pl/artykul/kto-odbudowal-warszawe-i-dlaczego-tak
Polecamy też film Antoniego Krauzego, w którym prof. Zachwatowicz opowiada trochę o sobie, studiach w rewolucyjnym Piotrogrodzie i odbudowie Warszawy
https://cyfrowa.tvp.pl/video/jan-zachwatowicz,jan-zachwatowicz,38948192
