5 sierpnia, w Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Politycznych Represji w Sandarmochu, miała premierę nowość wydawnicza Centrum Mieroszewskiego i Instytutu Polskiego w Petersburgu „Sandarmoch. Dramaturgia znaczeń” autorstwa Iriny Flige, członkini Stowarzyszenia Memoriał, które w 2022 roku otrzymało Pokojową Nagrodę Nobla.

Historia Sandarmochu jako miejsca pamięci symbolicznie koncentruje w sobie ogólną historię pamięci o Wielkim Terrorze i epoce stalinowskich represji. Irina Flige tak charakteryzuje „główną właściwość pamięci o terrorze we współczesnej masowej świadomości rosyjskiej”: „jest tragedia, są niewinne ofiary – jednak nie ma przestępstwa i nie ma przestępców”. W istocie jest to pamięć o tragicznej epoce bez tragicznej winy, a co za tym idzie, bez jej odkupienia i bez katharsis.

W ciągu całego okresu masowych operacji Wielkiego Terroru (sierpień 1937 – grudzień 1938) w miejscu rozstrzeliwań więźniów Biełbałtłagu (BBŁ), leżącym w bezimiennym uroczysku, później nazwanym Sandarmochem, zabito co najmniej 6241 osób. Wśród nich w uroczysku Sandarmoch spoczywa, według danych Memoriału, w sumie 240 Polaków i co najmniej 20 osób innych narodowości urodzonych w Polsce. 

Publikacja została wydana przez Centrum Mieroszewskiego wspólnie z Instytutem Polskim w Petersburgu i jest tłumaczeniem książki Iriny Flige (petersburski „Memoriał”) Сандормох: драматургия смыслов.

Wydanie polskie zostało poszerzone o wstęp autorstwa I. Flige „Sandarmoch: polska obecność” oraz wprowadzenie historyczne Polacy – ofiary Sandarmochu autorstwa Aleksandra Daniela. Wydanie polskie zostanie również wzbogacone o materiał ikonograficzny.